Σε τροχιά μειώσεων η χρηματοδότηση της ΚΑΠ μετά το 2020

Κατά τις συζητήσεις για τη νέα ΚΑΠ η χώρα μας αντιμετωπίζει τον κίνδυνο μεγάλης μείωσης των κοινοτικών κονδυλίων που κατευθύνονται στον αγροτικό τομέα, αφενός μεν λόγω του μειωμένου προϋπολογισμού της ΚΑΠ συνολικά, αφετέρου δε λόγω της πίεσης για αλλαγή του τρόπου κατανομής των κονδυλίων ανάμεσα στις χώρες.

Στην ημερήσια διάταξη του αυριανού Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας της Ε. Επιτροπής στις Βρυξέλλες θα κυριαρχήσει η συζήτηση για τη μετά το 2020 Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), που ουσιαστικά έχει ξεκινήσει από το φθινόπωρο του 2016. Αυτό που έχει γίνει σαφές με βάση τις προτάσεις της Ε. Επιτροπής είναι ότι οι διαθέσιμοι πόροι για την ΚΑΠ θα είναι λιγότεροι. Αν και συνολικά ο προϋπολογισμός του Ταμείου συνοχής αυξάνει, το ποσοστό του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης που κατευθύνεται στη γεωργία μειώνεται.

Η ΚΑΠ φαίνεται ότι θα σηκώσει ένα μεγάλο μέρος του φορτίου που προκύπτει από το Brexit και τις νέες προτεραιότητες που τίθενται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Από τις προτάσεις της Κομισιόν προκύπτουν μειώσεις στις άμεσες ενισχύσεις των γεωργών μας, αλλά και σημαντικές μειώσεις στον συνολικό φάκελο που αφορά στον λεγόμενο 2ο Πυλώνα, εκείνον δηλαδή που χρηματοδοτεί την

Αγροτική Ανάπτυξη.

Με βάση τις εκτιμήσεις της Κομισιόν οι μειώσεις αυτές δεν θα είναι μεγαλύτερες από 3,9% για τις άμεσες ενισχύσεις των γεωργών μας και 15% για τον Β’ Πυλώνα. Δηλαδή μεσοσταθμικά για το σύνολο της ΚΑΠ, μειώσεις 5%.

Το επιχείρημα ότι ο τρόπος υπολογισμού σε τρέχουσες τιμές εφαρμόστηκε και στις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους δεν αναιρεί το γεγονός ότι, από προγραμματική περίοδο σε νέα προγραμματική περίοδο, οι γεωργοί μας και γενικά ο αγρο-διατροφικός τομέας χάνουν ολοένα και περισσότερο σε στήριξη από την Ε. Ενωση. Οι απώλειες τέτοιου μεγέθους από το διαρθρωτικό ταμείο της αγροτικής ανάπτυξης θα μας στερήσουν πολύ σημαντικούς πόρους καθιστώντας προβληματική την υλοποίηση της αναπτυξιακής μας προσπάθειας.

Μετά από τις παραπάνω εξελίξεις, εκτιμήσαμε ότι έπρεπε να δημιουργήσουμε ένα μέτωπο με εκείνα τα κράτη-μέλη αλλά και την πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ζητούν να διατηρηθεί η χρηματοδότηση της ΚΑΠ (και της Πολιτικής Συνοχής) τουλάχιστον στο επίπεδο του προϋπολογισμού 2014-2020, με πραγματικούς όμως όρους.

Μετά από επαφές με ομολόγους μου υπουργούς, συντάξαμε ένα κοινό υπόμνημα που υπογράφτηκε στη Μαδρίτη μαζί με τους υπουργούς Γεωργίας των Ισπανίας, Γαλλίας, Πορτογαλίας, Ιρλανδίας και Φινλανδίας, με το οποίο ζητάμε τη διατήρηση των πόρων για την ΚΑΠ. Το υπόμνημα αυτό, που υποστηρίχθηκε και από άλλους εννέα υπουργούς, το παρουσιάσαμε στο πρόσφατο Συμβούλιο Γεωργίας στις 18/6 στις Βρυξέλλες και φαίνεται ότι βρίσκει μεγάλη ανταπόκριση, αφού συνολικά μέχρι αυτή την ώρα το στηρίζουν 22 κράτη-μέλη.

Στο τραπέζι των συζητήσεων όμως για την ΚΑΠ έχει μπει και μια άλλη πρόταση, αυτή της πλήρους εξωτερικής σύγκλισης των άμεσων ενισχύσεων. Είναι αίτημα πολλών κρατών-μελών και μας δημιουργεί μέγιστο πρόβλημα. Οφείλω βέβαια να διευκρινίσω ότι οι άμεσες ενισχύσεις που λαμβάνουν οι γεωργοί μας ανά εκτάριο είναι 570 € περίπου και βρίσκονται στην κορυφή της ΕΕ (δεύτερη μετά τη Μάλτα και πάνω από το διπλάσιο του μέσου όρου των 258 € ευρωπαϊκά).

Ολο το διάστημα μετά την Ανακοίνωση της Επιτροπής για την ΚΑΠ (11/2017) και πριν συζητηθούν οι προτάσεις της για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) και την ΚΑΠ, επιμέναμε ότι για να είναι κανείς αντικειμενικός πρέπει να λάβει υπόψη μια σειρά παραμέτρων όπως το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων, την κατανομή των ενισχύσεων ανά εκμετάλλευση, την ιδιαιτερότητα και την πολυμορφία της ελληνικής γεωργίας, το εύρος της διαφοράς μεταξύ του γεωργικού εισοδήματος και του εισοδήματος από τις υπόλοιπες οικονομικές δραστηριότητες για κάθε κράτος-μέλος.

Πιστεύω τελικά ότι καταφέραμε να αποφύγουμε την πλήρη και άμεση σύγκλιση και να πείσουμε την Επιτροπή, συμμαχώντας και με άλλα κράτη-μέλη, ότι αν η εξωτερική σύγκλιση πραγματοποιηθεί σε βάρος μερικών μόνο χωρών και με βάση την απόσταση που χωρίζει τις άμεσες ενισχύσεις τους από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, τότε οι συνέπειες θα είναι πολύ σημαντικές για τις μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις της χώρας μας. Αυτό το σκεπτικό αποτυπώθηκε στις προτάσεις της, κατανέμοντας το βάρος της μερικής εξωτερικής σύγκλισης αναλογικά σε πολλά κράτη-μέλη.

Με τον νέο τρόπο αυτόν κατανομής του κόστους οι απώλειες για τη χώρα μας περιορίζονται στο 1% περίπου ή 150 εκατ. ευρώ σε όλη την επόμενη προγραμματική περίοδο, τη στιγμή που με τον προηγούμενο τρόπο κατανομής το κόστος για τη χώρα μας θα ανερχόταν στο 5,7% ή στα 746 εκατ. ευρώ.

Βεβαίως τίποτα δεν έχει κριθεί ακόμα αφού η πρόταση της Επιτροπής βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Οι συζητήσεις για τη νέα ΚΑΠ θα συνεχιστούν. Η χώρα μας έχει ζωτικό συμφέρον να υπερασπιστεί έναν ισχυρό προϋπολογισμό για την ΚΑΠ και τον αγρο-διατροφικό τομέα, ο οποίος ταλανίζεται από τις μεγάλες διακυμάνσεις τιμών, το άνοιγμα της αγοράς της ΕΕ, αλλά και από σημαντικότατες κλιματικές και περιβαλλοντικές πιέσεις.

O κ. Βαγγέλης Αποστόλου είναι υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.