Αδωνις Κύρου, ο ξεχασμένος σουρεαλιστής

Κινηματογραφικό αφιέρωμα σε έλληνες σκηνοθέτες οι οποίοι εξαιτίας πολιτικοοικονομικών, κυρίως, λόγων αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν και να δημιουργήσουν στο εξωτερικό, ή ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτες που γεννήθηκαν στο εξωτερικό όπου και διέπρεψαν, διοργανώνουν από κοινού η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, στο πλαίσιο του οποίου το αφιέρωμα πραγματοποιείται.

Οι προβολές αρχίζουν αύριο Σάββατο 17 Νοεμβρίου στην Ταινιοθήκη με την προβολή της ταινίας «Η δολοφονία ενός κινέζου μπούκι» (1978) του Τζον Κασαβέτις. Ωστόσο το πρόσωπο που φαίνεται να ξεχωρίζει σε αυτό το αφιέρωμα είναι χωρίς αμφιβολία ο Αδωνις Κύρου γνωστός στη χώρα μας μόνο για το μεταφρασμένο στα ελληνικά βιβλίο του «Ο σουρρεαλισμός στον κινηματογράφο» και την ταινία του «Το μπλόκο».

Η παρέα των σουρεαλιστών. Ο Αδωνις Κύρου με τη ριγέ γραβάτα στην τελευταία σειρά πίσω από τον Αντρέ Μπρετόν

Καλλιτεχνική προσωπικότητα της πολιτικής διασποράς, ο Αδωνις Κύρου υπήρξε παιδί γνωστής συντηρητικής οικογένειας στο χώρο του αθηναϊκού τύπου. Εφηβος μπήκε στην Αντίσταση και στις αρχές του 1945, διέφυγε μόνος στο Παρίσι, μετά από σοβαρό τραυματισμό. Επιβίωσε σε δύσκολες συνθήκες, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιεί σπουδές λογοτεχνίας και δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις πολιτιστικού περιεχομένου (με ψευδώνυμο) σε ελληνικές εφημερίδες. Η σύνδεσή του με τη μεταπολεμική ομάδα των σουρεαλιστών, τον εκδότη Ερίκ Λοσφέλντ όπως και τους επαγγελματίες του σινεμά, τον οδήγησαν προς την καριέρα του κριτικού κινηματογράφου και σκηνοθέτη. Γνώστης και λάτρης του κινηματογράφου, αντικομφορμιστής, επέλεξε το Παρίσι με την οικογένειά του, μέχρι το θάνατό του, το 1985.

Στην πρώτη μικρού μήκους ταινία του «Η κατατρόπωση» (La déroute, 1957) όπου καλλιτεχνικός σύμβουλος ήταν ο Ζορζ Φρανζύ, ο Κύρου υιοθέτησε τις απόψεις του Βίκτωρος Ουγκώ για τον αρχαιολογικό χώρο του Βατερλώ, για να στιγματίσει την παράλογη εκμετάλλευση μιας πολεμικής ήττας.

Το 1958, πολλές δεκαετίες πριν από το αρχιτεκτονικό έργο του ταχυδρόμου Σεβάλ γίνει μουσείο, το «Ιδανικό παλάτι του» (Le palais idéal, 1958), φέρνει το θεατή κοντά σε ένα από τα πιο εκθαμβωτικά δημιουργήματα ακατέργαστης τέχνης, σημείο αναφοράς για τους σουρεαλιστές.

Σενάρια όπως «Η κόμη» (La chevelure, 1960), «Ενας τίμιος άνθρωπος» (Un honnête homme, 1962) και «Ο καιρός των δολοφόνων» (Le temps des assassins,1962), αναφερόμενος στον φετιχισμό μέσα από τη λογοτεχνία του Γκυ ντε Μωπασάν με πρωταγωνιστή τον Μισέλ Πικολί, τη λαϊκή εικονοποιία ή τη φυλετική δημαγωγία του ναζισμού μέσα κείμενο του συγγραφέα Βερκόρ και αρχειακό υλικό της περιόδου 1930-1945, ο Αδωνις Κύρου ανήκει ριζικά -όχι μόνο θεωρητικά αλλά και καλλιτεχνικά- στο

Οι ταινίες αυτές θα προβληθούν την Δευτέρα 19 Νοεμβρίου στις 20.00 στην αίθουσα Α της Ταινιοθήκης. Από τις 19.00 ως τις 20.00 η Λίτσα Μπουδαλίκα, σκηνοθέτις και λέκτορας στο Τμήμα Τεχνών του Θεάματος στο Πανεπιστήμιο Paris- Ouest Nanterre. θα παρουσιάσει το άγνωστο κινηματογραφικό έργο του Κύρου. Την Τετάρτη 21 Νοεμβρίου στις 19.00, στην ίδια αίθουσα, θα πραγματοποιηθεί στρογγυλή τράπεζα με τίτλο «Positif : 60 χρόνια». Το περιοδικό «Positif», συνεργάτης του οποίου ο Κύρου υπήρξε από το 1956 ως το 1970, είναι ένα από τα πιο παλιά κινηματογραφικά έντυπα της Γαλλίας, που εξακολουθούν να εκδίδονται. Στην στρογγυλή τράπεζα θα συμμετέχουν ο Μισέλ Σιμάν, κριτικός κινηματογράφου και διευθυντής έκδοσης του Positif, η σκηνοθέτρια Στέλλα Θεοδωράκη και ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος.

Χαιρετισμό θα απευθύνουν οι, Ελίζ Ζαλαντό, ακόλουθος Οπτικοακουστικών Μέσων του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος και Μιχάλης Μεϊμάρης, καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ & διευθυντής του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Εφηρμοσμένης Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ ο συντονισμός θα είναι της Μαρίας Κομνηνού, γεν. γραμ. Δ.Σ.-Ταινιοθήκης της Ελλάδος & αναπ. καθηγήτριας Τμήματος ΕΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Μετά τη συζήτηση της Τετάρτης θα ακολουθήσει η προβολή της ταινίας «Οι Αβυσσοι» (1963) του Νίκου Παπατάκη, την οποία θα προλογίσει ο Μισέλ Σιμάν. Με αφορμή την πρόσκλησή του στην Αθήνα, ο κ. Σιμάν, θα παρουσιάσει επίσης ένα προσωπικό σχόλιο για το «Αμέρικα Αμέρικα» (1963) του Ελία Καζάν. Η παρουσίαση θα γίνει την Τρίτη 20 Νοεμβρίου στις 18.30. Ο κ. Σιμάν έχει επιμεληθεί το βιβλίο «Kazan par Kazan» (1973).

Πρόγραμμα προβολών αφιερώματος

22.10 Η δολοφονία ενός Κινέζου μπούκι (The Killing of a Chinese Bookie, 1978) του Τζων Κασσαβέτη,135΄

19.00 Αδωνις Κύρου ή Ado Kyrou

Σουρεαλιστής, κριτικός και κινηματογραφιστής (ομιλία-παρουσίαση)

20.00 Πρόγραμμα ταινιών μικρού μήκους Αδωνι Κύρου, 96΄

18.30 Αμέρικα, Αμέρικα (America, America 1963), του Ελία Καζάν, 174′

19.00 Positif: 60 χρόνια (συζήτηση στρογγυλής τραπέζης)

20.15 Οι Αβυσσοι (Les abysses,1963), του Νίκου Παπατάκη, 96΄

20.00 Η δολοφονία ενός Κινέζου μπούκι (The Killing of a Chinese Bookie, 1978) του Τζων Κασσαβέτη,135′ (E)

20.00 Lilly’s Story (2002) του Ροβήρου Μανθούλη, 130′