Τα προηγούμενα μυθιστορήματα της Αν Κλιβς (γενν. 1954), η οποία κατέχει ξεχωριστή θέση στο νέο βρετανικό αστυνομικό μυθιστόρημα –το Υγρός θάνατος και το Βουβές κραυγές, επίσης από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος -, διαδραματίζονται στην παραθαλάσσια περιοχή της Νορθάμπρια, κοντά στο Νιούκασλ. Εδώ, στο Ενοχο παρελθόν (πρωτότυπος τίτλος Telling tales), η δράση τοποθετείται στο χωριό Ελβετ, στο ανατολικό Γιόρκσαϊρ, κοντά στο Χαλ.
Και σε αυτό το βιβλίο, η Κλιβς, επηρεασμένη από τη γραφή της Αγκαθα Κρίστι, δεν προσπαθεί μόνο να μας φορτώσει με αινίγματα, αλλά επιχειρεί να αναλύσει τον ψυχισμό των ηρώων της, κατοίκων της επαρχιακής Αγγλίας, όπως έκανε η μεγάλη κυρία της αστυνομικής λογοτεχνίας.
Στο πρώτο κεφάλαιο η Εμα, βασικό πρόσωπο του μυθιστορήματος, κάθεται δίπλα στο παράθυρο του σπιτιού της –αποκαλείται Σπίτι του Ναυτικού –και κοιτάζει έξω, προς τη νυχτερινή πλατεία, περιμένοντας τον Τζέιμς, τον άνδρα της, ενώ το μωρό της, ο Μάθιου, αρχίζει να κλαψουρίζει. Θυμάται την ημέρα που πέθανε η φίλη της, η δεκαπεντάχρονη Αμπιγκεϊλ Μάντελ, πριν από δέκα χρόνια, ενώ φαντασιώνεται μια ερωτική σκηνή με τον γείτονά της, τον αρρενωπό και μυστηριώδη Νταν Γκρίνγουντ.
Η Αμπιγκεϊλ είχε στραγγαλιστεί και η Εμα είχε βρει το νεκρό της σώμα. Για το έγκλημα κατηγορήθηκε μια νεαρή κοπέλα, η Τζίνι Λονγκ, η οποία καταδικάστηκε σε φυλάκιση, ζήτησε να αποφυλακιστεί υπό όρους, δεν τα κατάφερε και αυτοκτόνησε στο κελί της. Τώρα η υπόθεση βγαίνει ξανά στην επιφάνεια, καθώς είναι φανερό πως ο δολοφόνος κυκλοφορεί ακόμα ελεύθερος.
Δεν ήταν φρόνιμο κορίτσι
Η Εμα προσπαθεί να θυμηθεί ξανά το περιστατικό της ανεύρεσης της νεκρής Αμπιγκεϊλ στο παγωμένο χαντάκι, έτσι ώστε με βάση τις αναμνήσεις της να εντοπίσει τον ένοχο, ο οποίος σίγουρα κατοικεί στο χωριό και πιθανότατα πρόκειται να χτυπήσει ξανά. Είναι σίγουρη ότι πολλά θανάσιμα μυστικά έχουν θαφτεί στο παρελθόν των ανθρώπων, ακόμη και των μελών της οικογένειάς της: ο πατέρας, η μητέρα και ο αδελφός έχουν κάτι να κρύψουν.
Ωστόσο, όσα ακολούθησαν την ανακάλυψη της νεκρής τα έχει θολά στο μυαλό της. Της λείπουν λεπτομέρειες ικανές να συμβάλουν στον εντοπισμό του δολοφόνου. Υπάρχουν πράγματα που πρέπει να ερευνηθούν. Το θύμα, η Αμπιγκεϊλ, δεν ήταν ένα φρόνιμο κορίτσι. Κακομαθημένη από τον πατέρα της και τα πλούτη του –η μητέρα της είχε πεθάνει –νόμιζε πως όλοι, αγόρια, κορίτσια, άνδρες και γυναίκες, ήταν υποχρεωμένοι να την υπηρετούν και να συγχωρούν τα καπρίτσια της.
Η Εμα τη ζήλευε για την ευμάρειά της μα και για την τόλμη με την οποία αντιμετώπιζε την τοπική κοινωνία. Μια κοινωνία οπισθοδρομική, με ανθρώπους που κυβερνούνταν από αδυναμίες και πάθη. Η Αμπιγκεϊλ ερωτοτροπούσε με τον καθένα και επιχειρούσε να διεγείρει όλα τα αρσενικά του χωριού, ανεξαρτήτως ηλικίας. Ορισμένοι είπαν ότι πήγαινε γυρεύοντας. Δεν βιάστηκε, όμως, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος, άρα το έγκλημα δεν ήταν σεξουαλικό.
Δεύτερο κεντρικό πρόσωπο μαζί με την Εμα είναι η ντετέκτιβ Βέρα Στάνχοουπ της αστυνομίας της Νορθάμπρια, μια χονδρή και μοναχική γεροντοκόρη, αντισυμβατική και αντιερωτική. Η Βέρα, παθιασμένη με τη δουλειά της, ανακρίνει τους εμπλεκόμενους στην υπόθεση με τον δικό της, συνήθως ανορθόδοξο, τρόπο, σκαλίζοντας το παρελθόν τους, συγκεντρώνοντας πληροφορίες για έχθρες και ψέματα. Διότι όλοι της λένε διάφορες ιστορίες για να δικαιολογηθούν ή για να στρέψουν αλλού την προσοχή της, φορτώνοντας σε άλλους τις υποψίες για ενοχή.

Η Αγκαθα και πρόσωπα υπεράνω υποψίας
Η Αγκαθα Κρίστι αποτελεί το συγγραφικό πρότυπο της Αν Κλιβς. Αυτή καθοδηγεί τα βήματά της, αυτή την εμπνέει. Επομένως, η συγγραφέας δεν ενδιαφέρεται για την πολιτική: την απασχολούν τα ανθρώπινα δράματα. Κυρίως μιλάει για το σεξ. Θεωρεί ότι το γενετήσιο ένστικτο γεννά αισθήματα κατοχής, ζήλια, εκδικητικότητα, μα κυρίως στρέφει τους ανθρώπους στο έγκλημα. Εχουμε λοιπόν ένα χωριό όπου η ζωή κινείται γύρω από την εκκλησία (για τις γυναίκες) και την παμπ (για τους άνδρες) και όπου όλα τα πρόσωπα είναι ύποπτα. Στη διάρκεια της εξέλιξης της ιστορίας αποκαλύπτεται ότι ορισμένοι έχουν υπάρξει με άλλα επώνυμα, ενώ άλλα πρόσωπα εμφανίζονται και χάνονται στο σκοτάδι ή σαν σκιές πίσω από σκοτεινά παράθυρα.
Στο τέλος βέβαια η υπόθεση ξεκαθαρίζει, ο δράστης αποκαλύπτεται –πρόκειται για πρόσωπο υπεράνω υποψίας –και οι δύο ηρωίδες επιστρέφουν η καθεμιά στις υποχρεώσεις της. Οι γυναίκες πρωταγωνιστούν στο μυθιστόρημα. Αυτές καθορίζουν την εξέλιξη της πλοκής και δίνουν νόημα στη βαλτωμένη επαρχιακή ζωή την οποία μόνο το σεξ και ο θάνατος μπορούν να ταράξουν.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ