«Σε λίγο οι oμογενείς θα ξέρουν μόνο το σουβλάκι και τον μουσακά»

Από το χωριό Καμαριώτης Μαλεβιζίου της Κρήτης στην κορυφή του κόσμου. Ο Μανώλης Βεληβασάκης, πολιτικός μηχανικός, ειδικεύεται στην ανέγερση υψηλών κτιρίων με έδρα τη Νέα Υόρκη και τη Φλόριντα. Σε πρόσφατη επίσκεψή του μας αποκαλύπτει το μυστικό της επιτυχίας του και μιλάει με παρρησία για την Ελλάδα και την Ομογένεια.

Δουλειά, ειλικρίνεια
και αριστεία

«Ξεκίνησα από ένα μικρό χωριό στην Κρήτη. Οι γονείς μου, αγρότες στο χωριό, μετανάστευσαν στη Νέα Υόρκη και έγιναν εργάτες σε εργοστάσιο προκειμένου να προσφέρουν ένα καλύτερο μέλλον στα παιδιά τους. Και τα κατάφεραν καλά στη ζωή τους. Μεγαλώσαμε με βασικές αρχές τη σκληρή δουλειά, την ειλικρίνεια και την αριστεία, αρχές τις οποίες οι γονείς μας δεν διαπραγματεύονταν. Εγώ σπούδασα στην Αμερική, έτσι ζυμώθηκα νωρίς με το περιβάλλον και τη νοοτροπία» λέει στη συνάντησή μας ο Μανώλης Βεληβασάκης. Και φαίνεται πως είναι ακριβώς αυτή η νοοτροπία που οδηγεί στην πρόοδο.

«Στην Ελλάδα επικρατεί μια ακραία εσωστρέφεια που δεν σου επιτρέπει να κάνεις μεγάλα όνειρα, να ανοίξεις τα φτερά σου. Δεν ενθαρρύνει τους ανθρώπους που παίρνουν πρωτοβουλίες. Δεν ακούμε συνέχεια στην Ελλάδα αυτή την περίφημη φράση «μα, αυτό δεν μπορεί να γίνει»; Κι όμως μπορεί! Δεν μπορείς να προοδεύσεις έτσι. Δεν υπάρχει αυτή η νοοτροπία στην Αμερική, ούτε στο Λονδίνο, ούτε στη Μέση Ανατολή. Ποτέ δεν μου είπε κανείς «κάτσε στ’ αβγά σου». Το αντίθετο. Αυτή η στάση παράγει μόνο μιζέρια που καταπίνει τις δημιουργικές δυνάμεις».

Ο Μανώλης Βεληβασάκης υπήρξε ένας από τους δέκα αρχικούς μετόχους της διεθνούς μελετητικής εταιρείας Thornton Tomasetti, στην οποία εργάστηκε για σαράντα έτη και σήμερα παραμένει σύμβουλος σε επιμέρους πρότζεκτ της. Η Thornton Tomasetti ειδικεύτηκε συν τω χρόνω σε απαιτητικές σε ύψος κατασκευές, καθώς επίσης στην ανεύρεση των αιτιών που προκαλούν ζημιές ή την κατάρρευση κτιρίων από φυσικές και άλλες καταστροφές. Ο κολοσσός μετρά σειρά εμβληματικών έργων: τους δίδυμους πύργους «Πετρόνας» στην Κουάλα Λουμπούρ, το Οικονομικό Κέντρο της Ταϊπέης στη Φορμόζα Κίνας, την αποκατάσταση του Empire State Building της Νέας Υόρκης και του Θόλου του Καπιτωλίου στην Ουάσιγκτον, όπως και τη διάσωση του αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης μετά τους σεισμούς του 1999. Αυτή την περίοδο ο Μανώλης Βεληβασάκης είναι επικεφαλής ενός ακόμη γιγάντιου έργου: της ανέγερσης του Jeddah Tower, ενός κτιρίου 1.001 μ. που θα είναι το υψηλότερο κτίριο στον κόσμο σηματοδοτώντας την έναρξη του ενός νέου οικονομικού κέντρου στην Τζέντα.

Προτού ξεκινήσουμε την κουβέντα μας για την καριέρα του, ο ίδιος αρχίζει να μας μιλάει για την Ομογένεια. Τέως πρόεδρος της Παγκρητικής Ενωσης Αμερικής (2005-2009) και του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών (2014-2017), αλλά και πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Αμερικής (2006-2010), ο Μανώλης Βεληβασάκης γνωρίζει σε βάθος τα προβλήματα και τις ανάγκες της Ομογένειας.

Αδιαφορούν
για τη Διασπορά

«Λένε πως υπάρχουν περίπου 5 εκατ. Ελλήνων εκτός της χώρας, Ελληνες που θα έπρεπε να κρατά κοντά της η πολιτεία καταρχήν για δικό της όφελος. Ξέρετε, στην Αμερική έχουμε πλέον Ελληνες τρίτης και τέταρτης γενιάς. Και είναι κωμικοτραγικό το γεγονός πως κάποια παιδιά στην Αμερική μιλούν αρχαϊκή κρητική διάλεκτο, όπως η προγιαγιά μου στο νησί. Δεν έχουμε σωστούς καθηγητές ελληνικών, πασχίζουμε να μάθουμε με δασκάλους που έχουν τελειώσει μόνο ένα λύκειο. Θα καταλήξουμε να είμαστε Ελληνες που θα ξέρουν μόνο το σουβλάκι και τον μουσακά» και συνεχίζει: «Καμία κυβέρνηση μέχρι στιγμής δεν έχει ασχοληθεί σοβαρά με τα προβλήματα της Διασποράς. Μας έχουν μάλιστα επισκεφθεί κατά καιρούς εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων και μας έχουν αντιμετωπίσει απαράδεκτα. Νιώθουμε πως μας βλέπουν σαν κάποιους γραφικούς που ζουν εκεί και νομίζουν πως είναι Ελληνες. Η Εκκλησία ενδιαφερόταν, αλλά μόνο για το θρησκευτικό μέρος της εξίσωσης, όχι τόσο το πολιτιστικό. Ομως χωρίς τη γλώσσα, τον πολιτισμό και τη θρησκεία, θα χάσουμε την ταυτότητά μας. Αυτά θα πρέπει να συμβαδίζουν για να παραμείνουμε έλληνες ορθόδοξοι».

Οι σταθμοί
της καριέρας του

Οταν τον ρωτάμε για τους σημαντικότερους σταθμούς στη δουλειά του, θα σταθεί σε εκείνους που είναι πιο κοντά στην καρδιά του, όπως στους δίδυμους πύργους στην Κουάλα Λουμπούρ, το πρώτο έργο τέτοιου μεγέθους που ανέλαβε στα 45 του έτη. «Ημασταν ακόμα νέοι και είχαμε μόλις αρχίσει να δουλεύουμε εκτός Αμερικής, θυμάμαι ακόμα την αγωνία που ένιωθα τότε». ‘Η τον Θόλο του Καπιτωλίου, του «ιερού συμβόλου της αμερικανικής Δημοκρατίας», όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος, ένα έργο που του χάρισε μεγάλη ικανοποίηση. Οπως και η ανάθεση ενός νέου ορθόδοξου Ναού του Αγίου Νικολάου στο Ground Zero, η ανέγερση του οποίου αποτίει φόρο τιμής στην ομώνυμη εκκλησία που καταστράφηκε κατά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Ο ναός, σε αρχιτεκτονικά σχέδια του Σαντιάγο Καλατράβα, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Το μελανό κεφάλαιο της 11ης Σεπτεμβρίου έζησε και ο Μανώλης Βεληβασάκης από κοντά, όχι μόνο ως πολίτης. Εκείνη την ημέρα, ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης κάλεσε αμέσως την Thornton Tomasetti να εκτιμήσει την κατάσταση και να επιβλέψει τις εργασίες. «»Ελάτε αμέσως εδώ» μας είπε και τρέξαμε χωρίζοντας σε βάρδιες το 24ωρο. Ηταν μια πολύ φορτισμένη συναισθηματικά εμπειρία· να βλέπεις εκατοντάδες ανθρώπους να ψάχνουν στα ερείπια για τους δικούς τους. Ο μόνος λόγος που νομίζω ότι καταφέραμε τότε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων ήταν η αίσθηση της υποχρέωσής μας προς την πόλη και την πατρίδα. Δεν είχαμε υπογράψει καν σύμβαση όταν ξεκινήσαμε. Είδαμε μια Νέα Υόρκη που δεν ξέραμε πως υπήρχε, ο κόσμος μάς περίμενε κατά εκατοντάδες το βράδυ μετά τη βάρδιά μας γύρω από το West Side Highway για να μας χειροκροτήσει» θυμάται. «Μια μέρα έκαψα κατά λάθος τη σόλα του παπουτσιού μου. Φορούσα άρβυλα και προφανώς πάτησα κάποιο καυτό σίδερο. Πήγα μετά σε ένα μαγαζί να αγοράσω ένα καινούργιο ζευγάρι. Με ρώτησαν από περιέργεια πώς κάηκε το παπούτσι και τους είπα. Στο ταμείο δεν με άφησαν να πληρώσω. Αυτές οι εμπειρίες μένουν για πάντα».

Η Ελλάδα που πληγώνει

Παρότι έχει δουλέψει σε όλον σχεδόν τον κόσμο, δεν έχει δραστηριοποιηθεί ποτέ επαγγελματικά στην Ελλάδα. «Είχαμε προσπαθήσει να δουλέψουμε κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Συμμετείχαμε στον διαγωνισμό για το Ολυμπιακό Χωριό. Αν θυμάστε τότε υπήρχε μια Διεθνής Επιτροπή που αποφάσιζε για τις προτάσεις. Εμείς καταθέσαμε την πρότασή μας σε συνεργασία με ένα αρχιτεκτονικό γραφείο στο Λονδίνο. Αρχικά περάσαμε στην πρώτη δωδεκάδα και έπειτα στην εξάδα. Και τι έγινε; Ο διαγωνισμός ακυρώθηκε! Αυτό δεν το έχω ξανασυναντήσει στην πορεία μου. Χάσαμε περίπου 100.000 δολ. τότε. Κατάλαβα λοιπόν πως δεν είναι ξεκάθαρο το τοπίο εδώ. Εκτοτε δεν μπόρεσα να ξαναπροτείνω κάποιο πρότζεκτ που να αφορά την Ελλάδα στους συνεταίρους μου».