Σε αυτό το σημείο του πολέμου στη Γάζα δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποιος ωφελείται περισσότερο και πώς αλλάζει η γεωπολιτική στην περιοχή, γιατί «δεν είναι σαφές αν το Ισραήλ θα επιτύχει τελικά τους στόχους του» λέει στο «Βήμα» ο Μάθιου Μπράιζα, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ (2005-2009).
Οσο μάλιστα πλησιάζουν οι αμερικανικές εκλογές, τις οποίες «υπάρχει πολύ σοβαρή πιθανότητα να κερδίσει ο Τραμπ», ο αμερικανός πρόεδρος «θα ασκεί περισσότερη πίεση στον Νετανιάχου για κατάπαυση του πυρός», προβλέπει ο πρώην διπλωμάτης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που σήμερα ζει στην Τουρκία.
Ποια είναι η πρόβλεψή σας για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ;
«Υπάρχει πολύ σοβαρή πιθανότητα να εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ. Πολλά μπορούν να αλλάξουν μέχρι τις εκλογές. Αλλά ακόμα και αν ο Τραμπ καταδικαστεί και βρίσκεται στη φυλακή, μπορεί να κατέβει υποψήφιος και να νικήσει».
Κυβερνητικοί κύκλοι στην Ουάσιγκτον εκτιμούν ότι η παράταση της σύγκρουσης στη Γάζα διογκώνει, εντός των ΗΠΑ, τη δυσαρέσκεια νεαρών ψηφοφόρων, προοδευτικών πολιτών και Αραβοαμερικανών, των οποίων η αποχή από τις κάλπες θα μπορούσε να ματαιώσει την επανεκλογή του Μπάιντεν το 2024. Αυτός είναι ένας σοβαρός λόγος για να πιέσει η Ουάσιγκτον το Ισραήλ να τερματίσει τον πόλεμο;
«Εκλογικά στοιχεία δείχνουν ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν χάνει μεγάλο ποσοστό υποστήριξης, κυρίως από την Αριστερά στις ΗΠΑ, εξαιτίας της μη επαρκούς πίεσης στο Ισραήλ για κατάπαυση του πυρός. Μιλάει μόνο για ανθρωπιστικές παύσεις, μικρής διάρκειας. Νομίζω ότι όσο πλησιάζουν οι εκλογές, ο πρόεδρος Μπάιντεν προοδευτικά θα ασκεί περισσότερη πίεση στον Νετανιάχου για κατάπαυση του πυρός. Αλλά το ημερολόγιο των αμερικανικών εκλογών και οι πολιτικοί υπολογισμοί του Μπάιντεν παραμένουν δευτερεύοντα κίνητρα. Αυτό που καθοδηγεί τον Μπάιντεν περισσότερο από οτιδήποτε είναι η ανθρωπιστική διάσταση και αυτό που είναι προφανές σε όλον τον κόσμο έξω από τη «φούσκα» του Νετανιάχου: ότι το Ισραήλ διαπράττει εγκλήματα πολέμου, προκαλώντας τον μαζικό θάνατο αθώων αμάχων».
Αν εκλεγεί ο Τραμπ, τι θα αλλάξει στο Παλαιστινιακό και στις σχέσεις της Ουάσιγκτον με τον Νετανιάχου;
«Ο Τραμπ είναι πολύ κοντά στον Νετανιάχου. Και, βεβαίως, δεν υποστηρίζει τη λύση των δύο κρατών».
Οι στόχοι ΗΠΑ και Ισραήλ στη Μέση Ανατολή βαθμηδόν αποκλίνουν;
«Οι στόχοι των ΗΠΑ και του Ισραήλ παραμένουν κοινοί, κατ’ αρχάς στη συνέχιση της ύπαρξης του κράτους του Ισραήλ, που σημαίνει αντίσταση στους στόχους του Ιράν και της Χαμάς. Δεύτερος κοινός στόχος είναι να βοηθηθεί το Ισραήλ να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις του με ορισμένα αραβικά κράτη. Οι ΗΠΑ έχουν ενθαρρύνει και την εξομάλυνση των σχέσεων Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας. Αυτό στο οποίο δεν συμπίπτουν οι στόχοι ΗΠΑ και Ισραήλ στη Μέση Ανατολή είναι το Ιράν: η κυβέρνηση Μπάιντεν ήλπιζε να αναβιώσει η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, στην οποία ο πρόεδρος Νετανιάχου έχει εναντιωθεί έντονα».
Τι καθοδηγεί την προσέγγιση που ακολουθεί ο πρόεδρος Ερντογάν;
«Ο Ερντογάν επεδίωκε την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων με το Ισραήλ. Οταν όμως ξεκίνησαν οι βομβαρδισμοί του Ισραήλ κατά αμάχων στη Γάζα, ο τούρκος πρόεδρος άρχισε να επικρίνει προσεκτικά το Ισραήλ. Στη διαδήλωση υπέρ της Παλαιστίνης πριν από λίγες εβδομάδες, φάνηκε να «σπάει» συναισθηματικά και χρησιμοποίησε ακραία γλώσσα κατά του Νετανιάχου. Ηταν, εκτιμώ, μια ειλικρινής αντίδραση του Ερντογάν λόγω της ωμότητας κατά των παλαιστινίων αμάχων. Η αντίδραση του Ερντογάν δεν αποτελεί μέρος πολιτικών υπολογισμών του που συμπεριλαμβάνουν τις ΗΠΑ ή την ΕΕ. Είναι συναισθηματική και σε έναν βαθμό πολιτική, υπό την έννοια ότι η Τουρκία αντιλαμβάνεται εαυτόν ως μια χώρα που επιδιώκει τη δικαιοσύνη, και ειδικά για τους Παλαιστινίους».
Η Γάζα επηρεάζει την Ουκρανία;
«Ούτε η Ουκρανία επηρεάζει τη Γάζα ούτε ο πόλεμος στη Γάζα έχει αντίκτυπο στην Ουκρανία. Μέχρι στιγμής δεν έχει ψηφιστεί στο Κογκρέσο η οικονομική υποστήριξη της Ουκρανίας. Αλλά όσο η Ουκρανία θέλει να συνεχίσει να μάχεται, θα λαμβάνει ισχυρή βοήθεια από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη».
Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία;
«Πιστεύω ότι το σχέδιο του Βλαντίμιρ Πούτιν είναι να συνεχίσει να ρίχνει όσο περισσότερους στρατιώτες μπορεί στο πεδίο της μάχης, ελπίζοντας ότι τελικά ΗΠΑ και Ευρώπη θα κουραστούν με το «φετίχ» του να προσφέρουν βοήθεια στην Ουκρανία. Ο Πούτιν ευελπιστεί επίσης ότι αν εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ, δεν θα συνεχίσει να βοηθά την Ουκρανία και θα την εξωθήσει σε κατάπαυση πυρός, το οποίο η Ρωσία ίσως θέλει περισσότερο από όσο η Ουκρανία».
Η Ρωσία είναι ενεργή στο «μέτωπο» της Γάζας;
«Εχει ασκήσει κριτική στο Ισραήλ. Αλλά όχι όσο ο Ερντογάν. Βρίσκεται σε δύσκολη θέση, από διπλωματικής απόψεως, εξού η ρητορική της σε αυτή τη διαμάχη είναι πιο περιορισμένη απ’ όσο σε άλλες. Η Μόσχα δεν έχει εργαστεί για να αναπτύξει σχέσεις με τον Νετανιάχου, παρότι πάντα φιλοδοξεί να τραβήξει το Ισραήλ μακριά από τις ΗΠΑ, ενώ ιστορικά παραμένει ισχυρός υποστηρικτής της παλαιστινιακής υπόθεσης».
Η κυβέρνηση Νετανιάχου έχει σαφές σχέδιο για τη Γάζα;
«Την καταστροφή της Χαμάς, τη δολοφονία της ηγεσίας της και όσο το δυνατόν περισσότερων μελών της, ανεξαρτήτως των απωλειών σε αμάχους Παλαιστινίους. Πιθανό μέρος του σχεδιασμού είναι να σπρώξει τους Παλαιστινίους εξ ολοκλήρου εκτός Γάζας. Η κυβέρνηση Νετανιάχου έχει ένα πλάνο, αλλά δεν θα επιτύχει».
Ο λόγος;
«Ακόμα και να μπορούσε να σκοτώσει όλα τα μέλη της Χαμάς, η Χαμάς θα επιζήσει γιατί είναι ιδεολογικό κίνημα. Οσο περισσότεροι άμαχοι Παλαιστίνιοι σκοτώνονται τόσο περισσότερο ριζοσπαστικοποιείται ο πληθυσμός και η Χαμάς θα έχει μεγαλύτερη στρατολόγηση».
Υφίσταται κίνδυνος περιφερειακής ανάφλεξης;
«Δεν το θεωρώ πιθανό. Το Ιράν έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θέλει να διευρυνθεί περιφερειακά ο πόλεμος, παρόλο που είναι διά αντιπροσώπων. Η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, η Χαμάς σε έναν βαθμό στη Γάζα, η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ στα παλαιστινιακά εδάφη, οι Χούθι στην Υεμένη εξαρτώνται από το Ιράν για την επιβίωσή τους. Εκτιμώ ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει κάνει άριστη δουλειά προκειμένου να αποτρέψει το Ιράν να ενεργοποιήσει τις οργανώσεις αυτές, αναπτύσσοντας δύο αεροπλανοφόρα στην Ανατολική Μεσόγειο και επίσης κάνοντας προσεκτική διπλωματία με το Ιράν, καθώς και η Ουάσιγκτον συμμερίζεται την επιθυμία της Τεχεράνης να αποφευχθεί ένας ευρύτερος πόλεμος».
