Παπαδιαμάντης, Σολωμός, Βερν, Τολστόι. Αυτοί είναι τέσσερις από τους συγγραφείς που θα «υποδεχτούν» τους μαθητές και τις μαθήτριες στα σχολεία τους τον Ιανουάριο του 2025, σε μια διαφορετική εκδοχή της διδασκαλίας του μαθήματος της Λογοτεχνίας, με βάση τη νέα φιλοσοφία που εισάγει στην εκπαίδευση το υπουργείο Παιδείας. Ποια είναι αυτή; Η μελέτη ενος ολόκληρου μυθιστορήματος.

Ετσι, στη μέση της επόμενης σχολικής χρονιάς, οι μαθητές και μαθήτριες θα λάβουν τα λογοτεχνικά τους βιβλία δωρεάν από το κράτος, ώστε να ξεκινήσουν τη μελέτη ενός ή δυο μυθιστορημάτων στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Συνολικά, 26 κλασικά μυθιστορήματα θα έχουν μαζέψει στις προσωπικές βιβλιοθήκες τους οι μαθητές και μαθήτριες απο το νηπιαγωγείο και μέχρι το τέλος της σχολικής τους ζωής, σε ένα μικρό λογοτεχνικό «χρονικό» των σχολικών τους χρόνων, μια πορεία προς την ενηλικίωση βασισμένη στα… γράμματα και στην κριτική σκέψη.

Εργαστήρι ανάγνωσης

Το μικρό αυτό «εργαστήρι ανάγνωσης» που στήνεται από την επόμενη χρονιά στα σχολεία όλης της χώρας έχει ως σκοπό να μάθει ξανά τα παιδιά πώς… διαβάζουμε, ένα εκπαιδευτικό μονοπάτι που έχει από καιρό χαθεί με δεδομένη την απόλυτη επικράτηση της νέας ψηφιακής εποχής στην καθημερινότητα και στη ζωή τους.

Τι αλλάζει στη διδασκαλία του μαθήματος, την οποία ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης θέλει να συνδυάσει με μια μεγάλη καμπάνια σχετική με τα λογοτεχνικά βιβλία στα σχολεία;

Από τις αρχές του 2025 (και σε συνάφεια με την εφαρμογή του θεσμού του «πολλαπλού βιβλίου» από τη σχολική χρονιά 2025-26) οι μαθητές και οι μαθήτριες των σχολείων δεν θα διδάσκονται πλέον αποσπασματικά πολλά διαφορετικά λογοτεχνικά κείμενα όπως γινόταν ως σήμερα, αλλά ένα ή δυο ολόκληρα βιβλία. Στόχος αυτής της διαδικασίας είναι τελικά να αποκτήσουν κριτική σκέψη, να παρακολουθήσουν την πορεία και τη συμπεριφορά των ηρώων του κάθε βιβλίου ως το τέλος του και τελικά να αφομοιώσουν το μήνυμά του. Επίσης να μελετήσουν, όπως λένε στο «Βήμα» πηγές του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), διαθεματικά την περίοδο που γράφτηκε το κάθε βιβλίο, σε μια ακόμη απόπειρα να εφαρμοστεί η περίφημη διαθεματικότητα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Μια απόπειρα που έχει ξεκινήσει εδώ και τρεις δεκαετίες αλλά ποτέ δεν ολοκληρώθηκε.

Τι σημαίνει η διαθεματικότητα στην πράξη; Οι μαθητές και οι μαθήτριες να διδάσκονται ένα ολόκληρο λογοτεχνικό βιβλίο μέσα απο διαφορετικές επιστήμες: να μελετούν ακόμη την περίοδο που διαδραματίζεται (Ιστορία), τη χώρα στην οποία γράφτηκε και τις συνθήκες που επικρατούσαν την περίοδο συγγραφής του (Ιστορία – Γεωπολιτική), τις ανακαλύψεις της περιόδου που μνημονεύονται σε αυτό (Φυσικές Επιστήμες – Μαθηματικά), τα έργα τέχνης που περιλαμβάνει (Εικαστικά – Καλλιτεχνικά).

Υποχρεωτική η διδασκαλία

Η διδασκαλία του ενός λογοτεχνικού βιβλίου θα είναι υποχρεωτική, αλλά όχι συνδεδεμένη υποχρεωτικά με τις απολυτήριες εξετάσεις στο τέλος του κάθε σχολικού έτους. Ωστόσο, η διδασκαλία του θα είναι συνδεδεμένη με την εκπόνηση σχετικών εργασιών κατανόησης των κειμένων.

Το ΙΕΠ θα προτείνει λίστα σχετικών βιβλίων στα σχολεία όλης της χώρας – η οποία και οργανώνεται αυτή την περίοδο – και από αυτά το κάθε σχολείο θα επιλέγει δυο βιβλία: ένα που θα διδαχτεί στα παιδιά ως πρωτεύον και ένα ως δευτερεύον. Στην πρώτη χρονιά εφαρμογής του νέου προγράμματος, από τα μέσα της επόμενης σχολικής χρονιάς, δηλαδή από τον Ιανουάριο του 2025, πιθανότατα θα σταλεί στα σχολεία μόνο ένα βιβλίο ανά τάξη ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να προλάβουν «να το δουλέψουν» ως το τέλος της χρονιάς. Ετσι από τον Σεπτέμβριο η σχολική χρονιά θα ξεκινήσει με τον συμβατικό τρόπο διδασκαλίας της Λογοτεχνίας μέσω πολλών διαφορετικών κειμένων (η οποία δεν θα καταργηθεί στο μέλλον τελείως, αλλά θα συνυπάρχει με τη μελέτη του ενός βιβλίου), ενώ τον Ιανουάριο του 2025 θα σταλούν στα σχολεία τα νέα λογοτεχνικά βιβλία για να τα μελετήσουν οι νέοι το τελευταίο τετράμηνο.

«Από το νηπιαγωγείο μέχρι την Γ’ Λυκείου τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία την επόμενη σχολική χρονιά να αποκτήσουν σημαντικά βιβλία ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας τα οποία θα «δουλέψουν» με τον εκπαιδευτικό τους στο πλαίσιο της σχολικής τους εκπαίδευσης» έλεγαν στο «Βήμα» τις προηγούμενες ημέρες πηγές από το υπουργείο Παιδείας. «Ο στόχος είναι να δημιουργήσουμε μια νέα κουλτούρα όπου ο μαθητής «βλέπει» όχι πλέον αποσπασματικά αλλά ολοκληρωμένα τα οφέλη από την ανάγνωση/μελέτη ενός λογοτεχνικού βιβλίου.

Ετσι, θα ενισχύσουμε μια ακόμα ικανότητα και μάλιστα για 13 συνεχή χρόνια. Να μπορεί ένας μαθητής ή μαθήτρια να διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία, να τα συζητεί με τους φίλους του, με ειδικούς, με ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, με έναν άλλο κόσμο που πιθανώς να έχει παραμερίσει» τόνιζαν.