Η Ιστορία δεν διαγράφεται, προφανώς. Αλλά ούτε ξαναγράφεται ούτε διορθώνεται ούτε αλλάζει.

Ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος θα ταφεί με τον σεβασμό που δικαιούται, με τη λαμπρότητα των προσκεκλημένων της οικογένειάς του και με την αξιοπρέπεια που χαρακτηρίζει τη δημοκρατία μας.

Χάρη στην αυτονόητα σώφρονα επιλογή της κυβέρνησης θα ταφεί ως ιδιώτης. Δεν είναι άλλωστε θέμα κυβερνητικής απόφασης. Ιδιώτη τον έχρισε με την ψήφο του ο ελληνικός λαός τον Δεκέμβριο 1974 και έτσι έζησε έκτοτε.

Φυσικά ένας θάνατος και μια κηδεία είναι πάντα θλιβερά γεγονότα. Ενίοτε λειτουργούν ως απολογισμοί και ως ευκαιρίες υπερβολής συναισθημάτων, ιδίως όταν αφορούν προβεβλημένες προσωπικότητες.

Σίγουρα πάντως δεν προσφέρουν αχρείαστες αφορμές ανακύκλωσης διχασμών που έχουν περάσει στο παρελθόν.

Είναι ευχής έργο λοιπόν ότι η ελληνική κοινωνία στο σύνολό της αντιμετώπισε τον θάνατο του Κωνσταντίνου με ωριμότητα και νηφαλιότητα.

Χωρίς κορόνες. Χωρίς κραυγές. Χωρίς θαυμαστικά και αποδοκιμασίες.

Ενδεχομένως με στοχασμό ή με απορίες, με θετική ή αρνητική διάθεση. Αναγνωρίζοντας πάντως ότι οι λογαριασμοί του εκλιπόντος με τη χώρα έχουν κλείσει προ πολλού και τώρα μόνο η Ιστορία είναι συνομιλητής του.

Είναι αλήθεια βεβαίως πως άλλο πράγμα η Ιστορία και άλλο η μνήμη.

Ο αποχαιρετισμός ενός τέως βασιλιά συνοδεύεται αναπόφευκτα από τη μνήμη της βασιλείας του και δεν είναι απαλλαγμένος από το βάρος των γεγονότων που τη χαρακτήρισαν.

Ευλόγως λοιπόν υπόκειται στην κρίση όχι μόνο της Ιστορίας αλλά και του δήμου και των σοφιστών.

Δεν είναι κάτι ανησυχητικό, ούτε μειωτικό.

Αλλωστε οι δημοκρατίες είναι έλλογα δημιουργήματα. Γνωρίζουν σχεδόν υποσυνείδητα το μέτρο των πραγμάτων και αξιολογούν ακαταμάχητα τους πρωταγωνιστές τους την κατάλληλη στιγμή.

Δεν χρειάζονται δραγουμάνους.

Προφανώς λοιπόν ο καθένας μπορεί να κλείσει όπως θέλει τους προσωπικούς λογαριασμούς του με το παρελθόν. Αλλά η δημοκρατία δεν ανοιγοκλείνει τα κιτάπια της ανάλογα με τις σκοπιμότητες ή τη φιγούρα του καθενός.

Μακάρι τελικά το ίδιο πνεύμα ωριμότητας και νηφαλιότητας να επικρατήσει και στην αυριανή κηδεία.

Θα ήταν κρίμα να ξαναζήσουμε άλλον έναν «μικρό εμφύλιο», κυρίως για ένα θέμα που έχει κλείσει προ δεκαετιών και το οποίο ουδείς ανακινεί εδώ και δεκαετίες.