Είναι πλήθος οι «παράπλευρες απώλειες» του σκανδάλου Qatargate που μπορούν να εντοπίσουν παροικούντες και μη την Ιερουσαλήμ.

Πρώτα απ’ όλα, η εμπιστοσύνη προς την Ευρώπη και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Δεν ήταν ούτως ή άλλως στο καλύτερο επίπεδο τους τελευταίους μήνες, λόγω αδυναμίας αποτελεσματικής διαχείρισης της ενεργειακής και οικονομικής κρίσης που πλήττει με ιδιαίτερη σφοδρότητα την ΕΕ. Το «φάντασμα της διαφθοράς που πλανιέται πάνω από την Ευρώπη» έρχεται να κάνει ακόμα πιο βαρύ και πιο γκρίζο τον ουρανό των Βρυξελλών.

Διαβάστε επίσης:  Καϊλή: Ποινική έρευνα και στην Ελλάδα – Για ξέπλυμα χρήματος και δωροληψία

Δεύτερον, η δυσπιστία είναι μεν γενικευμένη αλλά το σκάνδαλο «έσκασε» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τον πιο δημοκρατικό θεσμό της Ενωσης, αυτόν που με όλα του τα προβλήματα και τις αδυναμίες είναι εντεταλμένος να προασπίζεται τα συμφέροντα των ευρωπαίων πολιτών. Tο πλήγμα στην αξιοπιστία του είναι βαρύ.

Διευρύνεται η καχυποψία

Οι ψηφοφόροι ανά την Ευρώπη γνωρίζουν ότι οι ευρωβουλευτές έχουν πολύ καλές αμοιβές και ο λόγος που έχουν πολύ καλές αμοιβές – ίδιες για όλους μετά το 2009 – είναι ακριβώς για να έχουν «ισχυρές αντιστάσεις» σε προκλήσεις. Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες ο μέσος μισθός είναι πολύ κατώτερος από τον μισθό του ευρωβουλευτή. Ως εκ τούτου, ο ευρωπαίος φορολογούμενος θέλει να βλέπει ότι τα χρήματά του «πιάνουν τόπο» και ότι οι έχοντες το προνόμιο να τον υπηρετούν στις Βρυξέλλες δεν είναι άπληστοι. Η συντριπτική πλειονότητα των ευρωβουλευτών, όπως και των κοινοβουλευτικών βοηθών τους, το γνωρίζουν και το σέβονται.

Ωστόσο, η σκιά του σκανδάλου, το οποίο μάλιστα έσκασε σε δύσκολες εποχές για τον ευρωπαίο πολίτη, ανατροφοδοτεί και διευρύνει την καχυποψία. Αυτό εξηγεί και την εκτεταμένη οργή που εκφράζεται από πολλούς ευρωβουλευτές που με συνέπεια και ακεραιότητα κάνουν τη δουλειά τους.

Τρίτη «παράπλευρη απώλεια», ο κίνδυνος αναβίωσης στερεοτυπικών αντιλήψεων, που θέλουν τους εκπροσώπους των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου με… γενετική προδιάθεση στην εξαπάτηση, τη λοβιτούρα και στο «πάρτι» με ξένα λεφτά. Τα βιώσαμε όλα αυτά στο πετσί μας, κι εγώ και άλλοι συνάδελφοι,  την περίοδο 2009-2014.

Ηχούν ακόμη στα αφτιά μου τα λόγια του (γερμανού) συντονιστή της Ομάδας μου, στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του ΕΚ, κάπου στις αρχές του 2010. Ηταν η σειρά μου να αναλάβω εισηγήτρια, όταν η Επιτροπή υπέβαλε (υπό το βάρος της ελληνικής κρίσης που τότε «έσκαγε» επίσης με κρότο) πρόταση τροποποίησης του Κανονισμού για την αξιοπιστία συγκέντρωσης και επεξεργασίας στατιστικών στοιχείων. Μου είπε: «Θέλω να με καταλάβεις. Δεν μπορώ να σου αναθέσω αυτή την Εκθεση, όχι ότι δεν σε εμπιστεύομαι, αλλά είσαι Ελληνίδα. Ξέρεις το κλίμα, δεν φαντάζεσαι με τι θα βρεθείς αντιμέτωπη…».

Η ζημιά στην εικόνα

Τέταρτον, η ζημιά στην εικόνα της Ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο ΕΚ, μιας πολιτικής Ομάδας που έχει διαχρονικά προσφέρει πολλά στην Ευρώπη και έχει στηρίξει τη χώρα μας σε δύσκολες εποχές – κι εδώ είναι που πρέπει να δούμε τι πρέπει και τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να περιορίσουμε τις συνέπειες και να θωρακίσουμε καλύτερα το σύστημα έναντι τέτοιων φαινομένων στο μέλλον. Με ψυχραιμία όμως.

Δεν είναι ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ούτε η Ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών «φυτώρια διαφθοράς». Φαινόμενα διαφθοράς ασφαλώς και υπάρχουν, όπως υπάρχουν παντού όπου εμπλέκονται συμφέροντα, οικονομικά, πολιτικά, γεωπολιτικά. Και δεν εκδηλώνονται όλα με τρόπο γκροτέσκο και σοκαριστικό, δηλαδή με τσάντες και βαλίτσες με χαρτονομίσματα. Σε επίπεδο ΕΕ, λαμβάνονται ως γνωστόν αποφάσεις πολύ σημαντικές που επηρεάζουν ολόκληρους κλάδους και τομείς οικονομικής δραστηριότητας, εμπορικές και διπλωματικές σχέσεις με τρίτες χώρες. Δεν είναι ούτε παράλογο ούτε ανήθικο ούτε αθέμιτο οι διάφορες Ομάδες συμφερόντων να θέλουν να προωθήσουν τις θέσεις τους. Δεν είναι λογικό ούτε σκόπιμο να θέλουμε να μετατραπεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε «αποστειρωμένο εργαστήριο», όπου κάθε εξωτερική επαφή θα θεωρείται δυνητικά κολάσιμη πράξη.

Στην Ευρώπη, έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες τα τελευταία χρόνια με τη θέσπιση και λειτουργία του «Μητρώου Διαφάνειας», στο οποίο εγγράφονται λομπίστες, επιχειρηματικές ενώσεις, επιχειρήσεις, ΜΚΟ, δικηγορικά γραφεία κ.ά., δηλαδή όλοι εκείνοι που θέλουν να έχουν μια αλληλεπίδραση με αξιωματούχους της Επιτροπής ή του Κοινοβουλίου. Το σύστημα προφανώς δεν είναι τέλειο, προφανώς έχει μεγάλα περιθώρια να βελτιωθεί. Ωστόσο κανένα σύστημα, όσο αυστηρό κι αν είναι στη σύλληψη και στην εφαρμογή, δεν μπορεί να αποτρέψει τα φαινόμενα διαφθοράς πλήρως. Εκείνος/η που θα είναι «ανοιχτός/η» να διαφθαρεί ή έστω να εκμαυλιστεί θα βρεθεί ο τρόπος να το κάνει.

Το «golden boy» Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο

Προκάλεσε δυσαρέσκεια όταν ανέλαβε πρόεδρος και σύμβουλος διεθνών δραστηριοτήτων της Goldman Sachs International μόλις δύο μήνες αφότου εξέπνευσε η περίοδος των 18 μηνών που απαιτούν οι κανονισμοί της ΕΕ. Η δυσαρέσκεια ήταν έντονη λόγω του ρόλου που είχε παίξει η αμερικανική τράπεζα στην κρίση του ευρώ.

«Αέρας» η Επιτροπή Σαντέρ

Και τα 20 μέλη που είχε τότε η Επιτροπή του Λουξεμβούργιου Ζακ Σαντέρ παραιτήθηκαν λόγω υπονοιών για διαφθορά, αν και η έκθεση ανεξάρτητων ειδικών επέρριψε ευθύνες για νεποτισμό και παράνομες προσλήψεις κυρίως στη γαλλίδα επίτροπο Εντίτ Κρεσόν (φωτογραφία), και δευτερευόντως στον Ισπανό Μανουέλ Μαρίν, αμφότεροι από την ευρωομάδα των Σοσιαλιστών. Επειδή η Κρεσόν αρνήθηκε να παραιτηθεί, παραιτήθηκε σύσσωμη η Επιτροπή.

Ο «θεριακλής» Τζον Ντάλι

Ο μαλτέζος επίτροπος κατηγορήθηκε πως ήταν εις γνώσιν του ότι βοηθός του ζήτησε 60 εκατ. ευρώ από την καπνοβιομηχανία Swedish Match προκειμένου να αλλάξει την ευρωπαϊκή νομοθεσία υπέρ της. Απολύθηκε όταν έρευνα του OLAF (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης) κατέληξε ότι γνώριζε τι συνέβαινε.

Η «μυστικοσύμβουλος» Νέλι Κρους

Μόλις λίγες ημέρες μετά την απαιτούμενη 18μηνη περίοδο αναμονής για πρώην αξιωματούχους της ΕΕ, η ολλανδέζα πρώην επίτροπος ανέλαβε σύμβουλος στην Uber. Στη διάρκεια της θητείας της υπερασπιζόταν σθεναρά την Uber στη διαμάχη της εταιρείας με τα βελγικά δικαστήρια. Στα Uber Files που διέρρευσαν φέτος, αποκαλύφθηκε ότι η Κρους προετοίμαζε την καριέρα της στην Uber όσο ήταν επίτροπος. Βρέθηκε, για παράδειγμα, μέιλ της Uber του 2014 που ανέφερε: «Παίρνουμε την Κρους ως σύμβουλο (υπερεμπιστευτικό)».

Η κυρία Αννυ Ποδηματά είναι δημοσιογράφος,
πρώην αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.