Υπάρχουν πολλά σημεία διασύνδεσης του ουκρανικού πολέμου με όσα συμβαίνουν στα νοτιοανατολικά της Ευρώπης και στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, δηλώνουν ειδικοί κορυφαίων οργανισμών στο «Βήμα», ο Ιαν Λέσερ, αντιπρόεδρος και επικεφαλής του γραφείου στις Βρυξέλλες του US German Marshal Fund (GMF), ο Μαρκ Πιερίνι, ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Europe, και ο Κεμάλ Κιριστζί, πολιτικός αναλυτής στο Ινστιτούτο Brookings της Ουάσιγκτον.
«Υπάρχει μια τάση να υποθέτουμε ότι το τι συμβαίνει στην Ουκρανία με τη Ρωσία είναι ασύνδετο με όσα συμβαίνουν στα νοτιοανατολικά της Ευρώπης και στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ υπάρχουν πολλά σημεία διασύνδεσης, που εκτείνονται από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή στην Ανατολική Μεσόγειο. Το θέμα μπορεί να ιδωθεί από πολλές πλευρές. Από την ελληνική σκοπιά το ερώτημα είναι η τουρκική πολιτική, η σχέση της Τουρκίας με τη Ρωσία και τη Δύση, και ο αντίκτυπος για τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο» επισημαίνει ο Ιαν Λέσερ.
Iαν Λέσερ
«Η Τουρκία στρατιωτικά βοηθά την Ουκρανία, αλλά έχει τη διφορούμενη σχέση με τη Ρωσία. Εχει ισχυρή οικονομική σχέση με τη Μόσχα, και θέλει να εμφανίζεται ως διαμεσολαβητής μεταξύ Ρωσίας και Δύσης. Από την άλλη, η Τουρκία είναι εκτεθειμένη στον κίνδυνο να πάει κάτι στραβά με τη Ρωσία στην Ανατολική Μεσόγειο, και πιο πιθανώς στη Συρία» επεξηγεί ο αμερικανός πολιτικός επιστήμονας.
Ο κ. Λέσερ βλέπει επίσης μια διασύνδεση του ουκρανικού πολέμου με τα αμυντικά. «Υπάρχει η διάσταση του πολλαπλασιασμού των drones. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αποδείξει τη χρησιμότητα των συστημάτων αυτών και έδωσε ώθηση στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας, που θα προμηθεύσει την Ουκρανία».
Σε σχέση με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, λέει: «Δεν νομίζω ότι ο ουκρανικός πόλεμος έχει χειροτερέψει τις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, είχαν ήδη χειροτερέψει πολύ πριν. Αλλά η ενεργειακή διάσταση έχει επηρεαστεί από τον πόλεμο, δίνοντας έμφαση σε ενεργειακά έργα στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που μπορεί να είναι προς όφελος των χωρών της περιοχής, Τουρκίας, Ελλάδας, Κύπρου, Λιβάνου, Ισραήλ, Αιγύπτου. Είναι ερώτημα αν θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη συνεργασία στην περιοχή ή σε περισσότερες τριβές. Είναι από τους λόγους για τους οποίους οι ΗΠΑ γίνονται πάλι περισσότερο δραστήριες στην περιοχή διπλωματικά και κυρίως στο ενεργειακό» επισημαίνει ο κ. Λέσερ.
Μαρκ Πιερίνι: «Επιτυχία για τη Μόσχα»
Κατά τον Μαρκ Πιερίνι του Carnegie Europe που έχει θητεύσει πρέσβης της ΕΕ στην Τουρκία, «η θέση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, τόσο για τα θαλάσσια σύνορα όσο και για τα δικαιώματα εξερεύνησης, συνεχίζει αμετάβλητη. Ως έχει τώρα, αυτή η πολιτική είναι χρήσιμη για τη Ρωσία με την έννοια ότι οδηγεί σε εντάσεις μεταξύ δύο χωρών του ΝΑΤΟ, της Ελλάδας και της Τουρκίας. Ενας άλλος στρατηγικός παράγοντας είναι ότι μέσω της πώλησης πυραυλικών συστημάτων S-400 το 2019 στην Τουρκία και του αποκλεισμού της Τουρκίας το 2020 από το αμερικανικό πρόγραμμα stealth μαχητών F35 η Ρωσία στην πράξη έχει παγώσει την ανάπτυξη σύγχρονων δυνάμεων του ΝΑΤΟ στα νότια σύνορά της με την Ατλαντική Συμμαχία. Αν το δούμε εκ των υστέρων στο πλαίσιο της εισβολής στην Ουκρανία, αυτό είναι ένα τεράστιο στρατηγικό πλεονέκτημα».
Κεμάλ Κιριστζί: «Ο Ερντογάν θέλει την Τουρκία ενεργειακό κόμβο»
Κατά τον κ. Κιριστζί του Brookings «πράγματι υπάρχει διασύνδεση μεταξύ του ουκρανικού πολέμου και της Aνατολικής Μεσογείου. Η ΕΕ θέλει να μηδενίσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια, οποιασδήποτε μορφής, πετρέλαιο ή φυσικό αέριο. Αυτό αναπόφευκτα έχει αυξήσει την ενεργειακή σημασία της Aνατολικής Μεσογείου, αλλά και της Kεντρικής Ασίας». Σχετικά με την εξωτερική πολιτική του Ερντογάν, ο πολιτικός αναλυτής επισημαίνει ότι «ο τούρκος πρόεδρος προσπαθεί να χτίσει γέφυρες με γείτονές του στην περιοχή της Aνατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, με τη Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ, το Ισραήλ, και τώρα επιδιώκει να ανταλλάξει χειραψία με τον Ασάντ της Συρίας όπως έκανε και με τον Σίσι της Αιγύπτου, γιατί χρειάζεται τα χρήματά τους και το εμπόριο. Υπάρχει όμως ο επιπλέον λόγος της Aνατολικής Μεσογείου και κυρίως της ενέργειας. Ο Ερντογάν επιδιώκει να βρει τρόπο να γίνει η Τουρκία ενεργειακός κόμβος ή να αποκτήσει οφέλη από τους ενεργειακούς πόρους της Aνατολικής Μεσογείου. Αλλά το δίλημμα εκεί είναι η Κύπρος και η Ελλάδα».
