Ολοήμερο θρίλερ για γερά νεύρα διαδραματίστηκε την περασμένη Παρασκευή 19 Οκτωβρίου στα Σκόπια προτού η κυβέρνηση Ζάεφ αποσπάσει την πολυπόθητη αυξημένη πλειοψηφία των 2/3 της Βουλής και υπερπηδήσει το πρώτο – κατά πολλούς σημαντικότερο – εμπόδιο για την ολοκλήρωση (από τη δική της πλευρά) της συμφωνίας των Πρεσπών. Υπό την ασφυκτική πίεση του δυτικού παράγοντα, με προεξάρχουσες τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και υπό τις εντονότατες διαμαρτυρίες του VMRO-DPMNE για εκβιασμούς και χρηματισμό, ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ βρήκε τους 80 βουλευτές που αναζητούσε ώστε να εκκινήσει η διαδικασία της αναθεώρησης του Συντάγματος. Συνολικά 8 βουλευτές της αντιπολίτευσης αποφάσισαν να αλλάξουν στρατόπεδο και να στηρίξουν μια συμφωνία την οποία μέχρι πριν από λίγο καιρό όλοι τους, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο, κατήγγελλαν.
Ο κ. Ζάεφ είπε ότι γράφτηκε Ιστορία και προσπάθησε να δώσει τόνο εθνικής ομοψυχίας στο διάγγελμα που έκανε (καταλήγοντας με τη φράση «Ζήτω η Μακεδονία, ζήτω οι πολίτες της Μακεδονίας»), έχοντας στο πλευρό του τον, εκ της σκοπιανής πλευράς, αρχιτέκτονα της συμφωνίας των Πρεσπών, τον υπουργό Εξωτερικών Νίκολα Ντιμιτρόφ. Αργότερα ακολούθησε ομοβροντία συγχαρητηρίων από την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), συγκεκριμένα από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, την ύπατη εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική Φεντερίκα Μογκερίνι και τον επίτροπο για τη διεύρυνση Γιοχάνες Χαν, ενώ σε ανάλογη γραμμή κινήθηκε και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτεμπεργκ.
Η υπόθεση του Μακεδονικού αναδείχθηκε σε παίγνιο που υπερβαίνει κατά πολύ τους τοπικούς συσχετισμούς. Ακριβώς για τον λόγο αυτόν, οι «μεγάλοι παίκτες» επέβαλαν τους όρους, έστω άκομψα. Οι παρεμβάσεις της Ουάσιγκτον τις τελευταίες ημέρες, με αποκορύφωμα την επιστολή του αμερικανού βοηθού υπουργού Εξωτερικών για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας Γουές Μίτσελ προς τον πρόεδρο του VMRO-DPMNE Χρίστιαν Μίσκοφσκι, ίσως και να υπερέβησαν τα εσκαμμένα. Αύριο μάλιστα φθάνει στα Σκόπια ο υφιστάμενος του κ. Μίτσελ, ο Μάθιου Πάλμερ. Οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές παραινέσεις, όπως π.χ. από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) Γιόζεφ Ντολ ή τον κ. Χαν, υπήρξαν πολύ πιο κόσμιες. Ολες τους όμως υπήρξαν ενδεικτικές του γεωπολιτικού και στρατηγικού διακυβεύματος και πιθανότατα απαντητικές αντίστοιχα έντονων, αλλά πιο διακριτικών, παρεμβάσεων από άλλες χώρες.
Δεν είναι άλλωστε κρυφό ότι η Μόσχα έχει εναντιωθεί σφόδρα στη συμφωνία των Πρεσπών. Πρόσφατα, σε συνέντευξή του στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων ΜΙΑ, ο Βλαντίμιρ Τσιζόφ, πρέσβης της Ρωσίας στην ΕΕ, είχε προειδοποιήσει ότι «αν το σχέδιο ρυμούλκησης της “Μακεδονίας” στο ΝΑΤΟ επιτύχει, θα έχει σίγουρα δυσμενείς επιπτώσεις στις διμερείς μας σχέσεις». Και πρόσθεσε: «Κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να επιλέγει τις συμμαχίες της και να διαπράττει τα λάθη της στη διαδρομή. Φυσικά, όμως, πολιτικές αποφάσεις τέτοιων διαστάσεων φέρουν και συνέπειες».
Η «μπάλα» κυλάει στο ελληνικό γήπεδο
Η συνταγματική αναθεώρηση στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πΓΔΜ) έχει ακόμη δρόμο να διανύσει, καθώς θα απαιτηθούν άλλες δύο ψηφοφορίες μέχρι την ολοκλήρωσή της. Η κυβέρνηση Ζάεφ θα πρέπει να παρουσιάσει τις τροπολογίες που θα κάνει (αφορούν την αλλαγή του ονόματος σε όλα τα σημεία στα οποία αναφέρεται στο Σύνταγμα, καθώς επίσης στο Προοίμιο και στα άρθρα 3 και 49 ώστε να απαλειφθούν αλυτρωτικές αναφορές) και οι οποίες, αφού συζητηθούν στην αρμόδια Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων, θα πρέπει να εγκριθούν από την Ολομέλεια με 61 έδρες. Θα ακολουθήσει δημόσια διαβούλευση για την οριστικοποίηση των τροπολογιών, προτού η διαδικασία επιστρέψει στη Βουλή όπου στην τρίτη και τελευταία ψηφοφορία απαιτούνται πάλι 80 έδρες. Εκτιμάται ότι η διαδικασία αυτή θα χρειαστεί διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών.
Είναι ξεκάθαρο ότι πλέον τα φώτα θα αρχίσουν σιγά-σιγά να πέφτουν στην ελληνική πλευρά, καθώς η οριστική ολοκλήρωση των βημάτων από την πΓΔΜ αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του Ιανουαρίου. Μετά την επεισοδιακή παραίτηση του Νίκου Κοτζιά από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών, η οποία αιφνιδίασε πολλούς, λόγω της σφοδρής σύγκρουσής του με τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Πάνο Καμμένο στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο, η Αθήνα καλείται πια να αναλάβει το δικό της μερίδιο ευθύνης και να κυρώσει στο Κοινοβούλιο τη Συμφωνία των Πρεσπών και το Πρωτόκολλο Ενταξης της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ (υπό τη νέα ονομασία «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας»). Η εικόνα της κυβέρνησης όμως προκαλεί πραγματικά θυμηδία εν όψει αυτού του ενδεχομένου, καθώς η διγλωσσία έχει κατακλύσει τους αρμούς που συνδέουν τους δύο εταίρους. Σε αυτό το περιβάλλον, προκαλεί απορία σε αρκετούς ποιοι βουλευτές, πέραν εκείνων του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ, οι οποίοι συναπαρτίζουν τον σημερινό καιροσκοπικό κυβερνητικό συνασπισμό, θα προσφέρουν την ψήφο τους υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών, χωρίς να διακινδυνεύουν ολίγη από την αξιοπρέπειά τους.
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας συνεχάρη ολόθερμα τον ομόλογό του Ζόραν Ζάεφ μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος της ψηφοφορίας περί τα μεσάνυχτα της Παρασκευής. «Συγχαρητήρια, φίλε μου Ζόραν Ζάεφ» έγραψε ο κ. Τσίπρας στο Twitter. Και πρόσθεσε: «Η αποψινή ψηφοφορία είναι ένα μεγάλο βήμα προς την κοινή μας επιτυχία. Ενα πολύ σημαντικό βήμα για ένα μέλλον ειρηνικό και με ευημερία για τους λαούς μας». Λίγο νωρίτερα όμως ο κ. Καμμένος, κατά την προσφιλή του τακτική της εκτόξευσης πληροφοριών άνευ αποδεικτικών στοιχείων και με όψιμη επίκληση αισθημάτων… ντροπής, είχε κινηθεί (επίσης στο Twitter) σε εκ διαμέτρου αντίθετο μήκος κύματος: «Ποιος θα φανταζόταν ότι στην Ευρώπη των αξιών και της δημοκρατίας, όποιος δεν ψηφίζει κατά τις εντολές προφυλακίζεται και όποιος συμμορφώνεται παίρνει μπόνους 2.000.000 ευρώ μαύρο χρήμα. Ντρέπομαι». Η διγλωσσία που προκύπτει από αυτή την ανάρτηση είναι φυσικά το λιγότερο. Αυτό που μένει είναι ότι ο εκπρόσωπος Τύπου της κυβέρνησης Ζάεφ, ο Μίλε Μποσνιακόφσκι, απάντησε στον υπουργό Εθνικής Αμυνας, εγκαλώντας τον για διασπορά «ψευδών ειδήσεων» (fake news). Ο κ. Καμμένος καταρράκωσε τη χώρα ακόμη περισσότερο και το εκπληκτικό είναι ότι εξακολουθεί να αντιλαμβάνεται πως όσα λέει εκθέτουν την Ελλάδα διεθνώς και όχι απλώς τον ίδιο.
Πώς φθάσαμε στον «μαγικό αριθμό» των 80 βουλευτών
Η μάχη για τη συγκέντρωση των 80 βουλευτών, σε σύνολο 120, ξεκίνησε από το πρωί της Παρασκευής. Αρχικά, η συνεδρίαση της Βουλής της πΓΔΜ ήταν να αρχίσει το μεσημέρι. Κατόπιν μεταφέρθηκε για τις 16.00 (ώρα Ελλάδος), προτού η έναρξή της μετατεθεί για τις 22.00 (όταν και πάλι σημειώθηκε καθυστέρηση). Τελικώς, λίγο μετά τις 23.00 ανακοινώθηκε το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, σύμφωνα με το οποίο η κυβέρνηση Ζάεφ συγκέντρωσε τους 80 βουλευτές που ήθελε στο σύνολο των 119 που ψήφισαν. Το VMRO-DPMNE ζήτησε ονομαστική ψηφοφορία, η οποία όμως ήταν απλώς για τυπικούς λόγους. Τελικώς, οκτώ βουλευτές της αντιπολίτευσης άλλαξαν στρατόπεδο. Πρόκειται για τους Ελιζαμπέτα Κάντσεφσκα-Μίλεσκα (πρώην υπουργός Πολιτισμού στην κυβέρνηση Γκρούεφσκι), Σάσο Βασίλιεφσκι, Κρστο Μούκοσκι, Λιούμπεν Αρναούντοφ (οι δύο τελευταίοι βρίσκονταν σε κατ’ οίκον κράτηση για τα γεγονότα στο Κοινοβούλιο της πΓΔΜ τον Απρίλιο του 2017 και την τελευταία εβδομάδα αφέθησαν ελεύθεροι), Βλάντανκα Αβίροβιτς, Εμίλια Αλεξάντροβα, Νόλα Ισμαήλοβα-Σταρόβα, Ζεκίρ Ραμτσίλοβιτς. Σε πρόσφατο δημοσίευμά του «Το Βήμα» είχε αναφερθεί συγκεκριμένα σε αρκετά από τα εν λόγω ονόματα.
Ενδιαμέσως, είχε εκτυλιχθεί ένα απίστευτο παρασκήνιο, το οποίο όμως υπήρξε οργιώδες καθ’ όλη τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας. Σύμφωνα με απόλυτα διασταυρωμένες πληροφορίες, η κυβέρνηση Ζάεφ είχε νωρίς το απόγευμα της Παρασκευής καταφέρει να προσεγγίσει έναν κρίσιμο αριθμό βουλευτών του VMRO-DPMNE, αλλά ο «μαγικός αριθμός» των 80 δεν είχε συγκεντρωθεί. Πηγές τόσο από τα Σκόπια όσο και από τις Βρυξέλλες, όπου πολλοί νατοϊκοί και κοινοτικοί αξιωματούχοι παρακολουθούσαν με αγωνία τις εξελίξεις, παραδέχονταν ότι από την πληροφόρηση που είχε η κυβέρνηση της πΓΔΜ γνώριζε ότι της έλειπαν ένα ή δύο βουλευτές ώστε να θέσει το αίτημα έναρξης της διαδικασίας συνταγματικής αναθεώρησης σε ψηφοφορία. Η ατμόσφαιρα «μύριζε μπαρούτι» και αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι ο πρώην πρωθυπουργός Νίκολα Γκρούεφσκι κυκλοφορούσε νευρικός στους διαδρόμους του Κοινοβουλίου. Την ίδια στιγμή, κυβερνητικά στελέχη είχαν αρχίσει να κάνουν σκέψεις για την πιθανότητα προσφυγής σε πρόωρες εκλογές.
Καταγγελίες για απειλές κι εκβιασμούς
Οι πιέσεις έδιναν και έπαιρναν, με στελέχη του VMRO-DPMNE, όπως ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Μιλόσοσκι, να καταγγέλλουν απειλές και εκβιασμούς, ενώ φυσικά ουδείς μπορούσε να πάρει απολύτως «τοις μετρητοίς» τη σχετική διάψευση του εκπροσώπου Τύπου του Ζόραν Ζάεφ μέσα σε αυτό το κλίμα. Η κυβέρνηση της πΓΔΜ είχε άλλωστε αποφασίσει, από την πρώτη στιγμή, να κινηθεί «απομονώνοντας» συγκεκριμένους βουλευτές που δεν ανήκαν στον στενό πυρήνα του VMRO-DPMNE και οι οποίοι θεωρούνταν ευκολότεροι στόχοι. Δεν ενεπλάκη ποτέ σε απευθείας επαφές με τον επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Χρίστιαν Μίσκοφσκι, ώστε να μην τον νομιμοποιήσει ως συνομιλητή, αλλά και επειδή γνώριζε ότι δεν υπήρχε περίπτωση συμβιβασμού. Μετά το πέρας της ψηφοφορίας, ο κ. Μίσκοφσκι διέγραψε και τους οκτώ αποσκιρτήσαντες.
