Στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου ψήφισαν 5.273.699 συμπολίτες μας. Δεκαεννέα χρόνια νωρίτερα, στις βουλευτικές εκλογές του 2004, είχαν ασκήσει το εκλογικό τους δικαίωμα 2.300.000 περισσότεροι.
Μέσα δηλαδή σε αυτά τα 20 χρόνια δεν χάσαμε ως χώρα μόνο ΑΕΠ και αγοραστική δύναμη. Χάσαμε και πολλές ψήφους. Η απώλεια είναι πολύ σοβαρή, οι ψήφοι μας είναι η δομική ύλη πάνω στην οποία στέκεται το πολιτειακό μας οικοδόμημα. Η επιστολική ψήφος θα μπορούσε να αποτελέσει διέξοδο για την αύξηση της εκλογικής συμμετοχής, ειδικά για τους συμπολίτες μας που κατοικούν στο εξωτερικό.
Καλά έκανε λοιπόν η κυβέρνηση και έλαβε τη σχετική νομοθετική πρωτοβουλία, αλλά πολλά θα κριθούν και από την πρακτική εφαρμογή της. Το κείμενο του νόμου προδίδει ένα φιλόδοξο σύστημα καθολικής επιστολικής ψήφου, χωρίς προϋποθέσεις, που θα μπορούσε θεωρητικά να αφορά εκατομμύρια Ελλήνων. Ακόμα και στη γενέτειρα της εξ αποστάσεως ψήφου, τις ΗΠΑ, ανάλογο καθολικό σύστημα (no excuse absentee voting) έχουν 37 Πολιτείες, πολλές εκ των οποίων προστέθηκαν πρόσφατα λόγω της COVID-19. Στη Γαλλία, η πρακτική εφαρμογή της επιστολικής ψήφου τη δεκαετία του 1970 οδήγησε σε μεγάλα προβλήματα και αλληλοκατηγορίες, με αποτέλεσμα να καταργηθεί και να μην έχει επανέλθει έως σήμερα.
Είναι ο εκλογικός μας μηχανισμός έτοιμος να διαχειριστεί έναν μεγάλο όγκο αιτήσεων; Είναι σε θέση να παραδώσει έγκαιρα το εκλογικό υλικό, μέσα στις ασφυκτικές προθεσμίες που θέτει ο νόμος; Θα επιστραφούν έγκαιρα οι φάκελοι; Αν όχι, θα ειδοποιηθούν έγκαιρα οι ψηφοφόροι και οι εφορευτικές επιτροπές, ώστε να ασκήσουν αυτοπροσώπως το δικαίωμά τους; Ολα αυτά θα κριθούν στις προσεχείς ευρωεκλογές.
Από την άλλη μεριά, υπάρχουν και ζητήματα ουσίας. Τι θα γίνει με τα πρόσωπα που είναι οικονομικώς ή ηθικώς εξαρτημένα από άλλα πρόσωπα, με τα οποία συνοικούν ή συνυπάρχουν; Ας μην ξεχνάμε ότι στη χώρα μας δυστυχώς περισσεύει η καχυποψία, ενώ συχνά οι έδρες κρίνονται για λίγες ψήφους. Η πολυτελής διαδικασία του παραβάν και της αμειβόμενης εφορευτικής επιτροπής ανά 300 ψηφοφόρους αποτελεί εγγύηση αξιοπιστίας. Κάθε δικηγόρος, άλλωστε, έχει να σας διηγηθεί τουλάχιστον μια ιστορία με συνοδούς ηλικιωμένων που ήθελαν να εισέλθουν στο παραβάν μαζί τους, αν και απαγορεύεται, ενώ όταν εισερχόταν ο δικαστικός αντιπρόσωπος διαπίστωνε ότι ο ψηφοφόρος ήθελε να ψηφίσει κάτι άλλο από αυτό που του είχε έτοιμο στην τσέπη ο γιος ή η κόρη («σας παρακαλώ, μην τους το πείτε» είναι συνήθως η παράκληση).
Ισως, εν τέλει, για να προστατευθεί η αξιοπιστία του θεσμού, είναι θετικό ότι θα δοκιμαστεί στις ευρωεκλογές. Ισως θα ήταν ακόμα προτιμότερο να ισχύσει μόνο για όσους κατοικούν στο εξωτερικό και για συγκεκριμένες κατηγορίες συμπολιτών μας. Σε αυτό μπορεί και πρέπει να υπάρξει πεδίο πολιτικής συνεννόησης και για τις εθνικές εκλογές, αρκεί να μην επαναληφθούν αντικοινοβουλευτικές τακτικές που θα ταίριαζαν περισσότερο σε φοιτητική συνέλευση.
Ο κ. Χρήστος Κακλαμάνης είναι γενικός γραμματέας του ΔΣΑ.
