Τον περασμένο Απρίλιο, και με αφορμή σειρά εκδηλώσεων του ΕΚΠΑ για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, είχα τη χαρά να συμμετάσχω στο συνέδριο του Ιδρύματος για τη Δικαιοσύνη. Γενικός συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος, ενώ το συνέδριο διαιρέθηκε σε τέσσερις ενότητες. Η πρώτη ενότητα αφιερώθηκε στην πολιτική και ποινική δικαιοσύνη, η δεύτερη στη διοικητική δικαιοσύνη, η τρίτη στο αντικείμενο «Δικαιοσύνη, Πολιτεία και Κοινωνία» και το συνέδριο έκλεισε με στρογγυλό τραπέζι στο οποίο προσεγγίστηκαν επίκαιρα ζητήματα για το υπηρεσιακό καθεστώς των δικαστών.
Από τις συζητήσεις του συνεδρίου προκύπτει ότι η διαδρομή της ελληνικής δικαιοσύνης από τη σύσταση του ελληνικού κράτους συνδέεται με την περιπετειώδη πορεία των πολιτικών και πολιτειακών θεσμών στην Ελλάδα. Τα συντάγματα διασφάλιζαν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τη δικαστική ανεξαρτησία ήδη από τον 19ο αιώνα και οι βαθιές παρεμβάσεις της πολιτικής εξουσίας στη δικαιοσύνη δεν μπορεί να χρεωθούν στην ανεπάρκεια των συνταγμάτων. Αλλωστε, η δικαστική ανεξαρτησία δέχθηκε πλήγματα πριν στεγνώσει το μελάνι του Συντάγματος του 1911 που καθιέρωσε εγγυήσεις με μεγαλύτερη επάρκεια σε σχέση με τα προγενέστερα συντάγματα. Η δικαιοσύνη από το 1915 έως το 1974 παρασύρθηκε στη δίνη των πολιτικών κρίσεων και της κατά περιόδους κατάλυσης του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ειδικότερα, ο Εθνικός Διχασμός (1915-1935), το αυταρχικό καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά (1936-1940), η γερμανική κατοχή (1941-1944), ο Εμφύλιος Πόλεμος (1946-1949), η «καχεκτική» δημοκρατία (1952-1967), το δικτατορικό καθεστώς (1967-1974) επέδρασαν καθοριστικά στην απονομή της δικαιοσύνης με βαριές επιπτώσεις για την κοινωνία και το κράτος.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
