Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην απάντησή της κάνει μια ιδιαίτερη αναφορά σε μια εργασία της διαΝΕΟσις («ΕΣΠΑ – Ενα Εν Μέρει Ανεκμετάλλευτο Αναπτυξιακό Κοινοτικό Εργαλείο / Πώς οι πόροι του ΕΣΠΑ θα γίνουν σπόροι που θα πέσουν πάνω σε καλλιεργήσιμη γη; Πώς θα αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος»), με συγγραφείς τη Φαίη Μακαντάση και τον Ηλία Βαλέντη, που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2020.
Οι συγγραφείς στην εργασία τους που τράβηξε την προσοχή των στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υποστηρίζουν μεταξύ άλλων τα εξής: «Η Ελλάδα μετά από μια δεκαετή οικονομική κρίση και μια επιδημιολογική κρίση, η οποία είναι ακόμα σε εξέλιξη, έχει περισσότερο ανάγκη παρά ποτέ από χρηματοδότηση προκειμένου να υλοποιήσει γρηγορότερα τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να υποστηρίξει τις επιχειρήσεις και τους κλάδους στρατηγικού ενδιαφέροντος. Μέχρι σήμερα, ξεκινώντας από τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, περνώντας στα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης και καταλήγοντας στα ΕΣΠΑ, έχουν εισρεύσει στα δημόσια ταμεία της χώρας μας grosso modo χρήματα που ισοδυναμούν με το ΑΕΠ της ή εναλλακτικά χρήματα με τα οποία θα μπορούσε να είχε αποπληρωθεί το ήμισυ του δημοσιονομικού μας χρέους».
Αδιαφάνεια και διαφθορά
Ετσι, καθώς οι διαπραγματεύσεις για το επόμενο ΕΣΠΑ 2021-2027 μπαίνουν στην τελική τους ευθεία και η συζήτηση για το πώς θα πρέπει αυτό να κατανεμηθεί έχει αρχίσει, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να γίνει ανασκόπηση του τρέχοντος ΕΣΠΑ 2014-2020, ώστε να μελετήσουμε ποια ήταν η δομή του, πώς κατανεμήθηκε, ποια ήταν η εξέλιξη της απορρόφησής του, ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσής του και ποιες στρεβλώσεις δημιουργήθηκαν.
Η Επιτροπή με την απάντησή της έρχεται να δικαιώσει την κριτική των συγγραφέων για την παραδοσιακή αντιμετώπιση των προγραμμάτων ΕΣΠΑ. Ενα απόσπασμα της εργασίας τους είναι χρήσιμο σε αυτό το σημείο:
«Μια βασική ιδιότητα της ελληνικής υλοποίησης του ΕΣΠΑ είναι ο πολύ μεγάλος κατακερματισμός του συνολικού προγράμματος σε πολλά μικρά έργα ή σε πολλούς δικαιούχους. Σε μικρο-επίπεδο, προκύπτει σημαντική αναποτελεσματικότητα στην εκμετάλλευση των οικονομιών κλίμακος που περιγράφονται παραπάνω, με επακόλουθο την αύξηση του σχετικού κόστους της γραφειοκρατίας.
Αφενός, αυξάνονται ιδιαίτερα οι δυσχέρειες και ο όγκος των διαγωνιστικών και ελεγκτικών διαδικασιών, αλλά και η δημιουργία ιδανικών συνθηκών επώασης αδιαφάνειας και διαφθοράς. Αφετέρου δε, ένα μέρος των πόρων της οικονομίας απασχολείται, χωρίς λόγο, στην υλοποίηση της πολλαπλασιασμένης γραφειοκρατίας. Είναι τέτοια η ανάγκη κάλυψης αυτού του φόρτου, που έχει δημιουργηθεί μια παρασιτική, σε μεγάλο βαθμό, αγορά χιλιάδων ειδικών τεχνικών γραφείων και συμβούλων για την ένταξη επιχειρήσεων στο ΕΣΠΑ».
