Το γκιζάνι είναι ένα μικρόσωμο ψαράκι που μπορεί να φτάσει σε μέγιστο μήκος τα 12 εκατοστά και έχει τη φήμη του πρωταθλητή επιβίωσης, όπως προαναφέρθηκε, μια και μπορεί να αντεπεξέλθει στις απότομες περιβαλλοντικές αλλαγές και στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα (~10ºC) ή στις πολύ υψηλές του καλοκαιριού (~30ºC). Προτιμά νερό με μικρή ροή και για να προστατευθεί συνηθίζει να κρύβεται στις όχθες, κάτω από τις ρίζες των υδρόβιων φυτών, ή ανάμεσα στα φύκη και στα βράχια. Ζει για σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, κατά μέσο όρο περίπου έως τρία χρόνια και τρέφεται με μια ευρεία ποικιλία τροφών όπως φύκια, υδρόβια φυτά, ασπόνδυλα και λάρβες εντόμων. Αναπαράγεται την άνοιξη και το καλοκαίρι και συγκεκριμένα από τον Απρίλιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο πολλές φορές και σε μεγάλο αριθμό. Μέσα σε αυτή την περίοδο το κάθε θηλυκό γεννά τα αβγά του τμηματικά, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα επιβίωσης των απογόνων που γεννιούνται.