Στην αποκλειστική συνέντευξή του προς tovima.gr ο Αλέκος Αλαβάνος «αυτοσυστήνεται» ως ποιητής και μιλά για την σχέση Ποίησης και Πολιτικής, για την Ποίηση και την Αριστερά, για το έργο του «Πύλαι Αρρήτων Επών» (εκδόσεις Καστανιώτη) που παρουσιάζει την Δευτέρα 8 Απριλίου 2024 στις 8.00 μ.μ. στο «Ρομάντσο» (Αναξαγόρα 3-5) πλαισιωμένος από τους ηθοποιούς Κάτια Γέρου, Μάνια Παπαδημητρίου και Στέλιο Μάινα που θα διαβάσουν ποιήματά του (σχολιάζει η δημοσιογράφος Τέα Βασιλειάδου).

Ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και ιστορικό στέλεχος της γενιάς του αντιδικτατορικού αγώνα και της Αριστεράς, αποκαλύπτει την ποιητική πλευρά του πολιτικού Αλέκου Αλαβάνου, ο οποίος δεν παραλείπει να επισημάνει: «Όταν λέμε “Αριστερά” δεν εννοούμε ούτε το κόμμα που αυτοονομάζεται αυθαίρετα “αριστερό” ούτε αυτό που ξεκίνησε αριστερό και κατέληξε κατεστημένος υπηρέτης που, ως κυβέρνηση, επιβάλλει πολιτικές τύπου “Μνημονίου”»…

Για κάποιους ποίηση και πολιτική είναι έννοιες ασύμβατες. Τι απαντάτε;

Η Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία συνοδεύθηκε από μια καλλιτεχνική έκρηξη με τον Μαγιακόσφσκι, τον Γκόρκι, τους πρωτοπόρους εικαστικούς. Ο Άρης Βελουχιώτης, κατά τη διάρκεια της κατοχής, οργάνωνε στα βουνά λαϊκά πανηγύρια. Κατά τη διάρκεια της χούντας, στην κατάληψη της Νομικής ή του Πολυτεχνείου, ακούγονταν από χιλιάδες φοιτήτριες και φοιτητές το «πότε θα κάνει ξαστεριά» ή το «μαύρη ζωή που κάνουμε εμείς οι μαύροι κλέφτες». Πολιτική και ποίηση αν έχουν διασύνδεση, συνειδητή και ασυνείδητη, αλληλοτροφοδοτούνται, αλληλοεμπνέονται. Αν απολύτως όχι, είναι και οι δύο πλευρές νοσηρές.

Κάποτε είχατε γράψει ότι «εμείς, η Αριστερά, οφείλουμε να παραβιάζουμε συνεχώς τα σύνορα ποίησης και πολιτικής». Ποια είναι τα «σύνορα» (ή «όρια») ανάμεσα στην πολιτική και την ποίηση;

Δεν αξίζει πολιτική και ποίηση να διαχωρίζονται με συρματοπλέγματα, παρότι, ατυχώς, αυτό γίνεται συχνά, σε πολλές χώρες, δυστυχώς και στην Ελλάδα, από τα μεγάλα κόμματα, διακυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Αν λείπει το ποιητικό αίσθημα, εξαφανίζεται ο εμπλουτισμός της πολιτικής δράσης. Υπάρχουν ορατά και αόρατα κανάλια εν κινήσει. Ας θυμηθούμε τον Γιάννη Ρίτσο, στον οποίο είναι εμφανής η έντονη σχέση της πολιτικής στράτευσης με την ποιητική μελωδία.

Ποίηση και Αριστερά: πιστεύετε ότι είναι εγγύτερη η σχέση τους σε σύγκριση με άλλους πολιτικούς χώρους;

Ίσως. Όταν λέμε «αριστερά» δεν εννοούμε ούτε το κόμμα που αυτοονομάζεται αυθαίρετα «αριστερό» ούτε αυτό που ξεκίνησε αριστερό και κατέληξε κατεστημένος υπηρέτης που, ως κυβέρνηση, επιβάλλει πολιτικές τύπου «Μνημονίου». Οι βαθιές ανθρώπινες πολιτικές αξίες -ισότητα, κοινότητα, αγάπη, αλληλεγγύη- είναι σε μεγάλο βαθμό παράλληλα αξίες της ποίησης και, γενικά, της λογοτεχνίας. Υπάρχει μια συγγένεια αίματος μεταξύ ποίησης και Αριστεράς. Και μια ρήξη ποίησης με το κατεστημένο ή την ακροδεξιά.

Άρα υπάρχει στρατευμένη ποίηση;

Πάντα νομίζω θα υπάρχει. Όμως, υπάρχει, πια, μια γενικευμένη αδιαφορία στις μεγάλες γενιές, ενώ στις νεότερες επικρατεί ένα άλλο μοντέλο ποίησης και μουσικής… Στις νέες γενιές, χιπ-χοπ και ραπ, που εδώ και δύο δεκαετίες διευρύνεται, έχουν τη δική τους αξία και ομορφιά…

Σεφέρης ή Ρίτσος; Ελύτης ή Αναγνωστάκης; Καβάφης ή Μαγιακόφσκι;

Μεγάλοι ποιητές! Ποιόν να επιλέξεις; Υπάρχουν και δύο Έλληνες ποιητές και δύο ξένοι, που τους αγαπώ πολύ. Ο Κώστας Καρυωτάκης και ο Κώστας Ουράνης, με τη μελαγχολία και θλίψη τους. Ο Άγγλος Alfred Tennyson και ο Γερμανός Friedrich Hölderlin, του 19ου αιώνα, με την αγάπη και τον πόνο τους για την Ελλάδα.

Γιατί «Πύλαι αρρήτων επών»;

Διότι ο Βακχυλίδης από την Κέα, Κυκλαδίτης κι αυτός, είναι ένας αγαπημένος μου ποιητής, γεννημένος τον 6ο π.Χ αιώνα. Διότι αυτές οι τρεις λέξεις, μαζί με άλλον έναν πολύ μικρό, επίσης, στίχο, είναι απόσπασμα ενός χαμένου ποιήματός: «αρρήτων επέων πύλας εξευρείν» – να βρούμε τις πύλες των λόγων που δεν έχουν ειπωθεί. Και διότι αυτός ο στίχος έχει δυνατότητα πολλαπλών ερμηνειών – για μένα συνδέεται με την έννοια της κυκλαδικής θάλασσας, κατά τρόπο αόριστο και μυστηριώδη. Για να διαβάσεις καλά ένα ποίημα, δεν χρειάζεται να το κατανοείς όλο κατά γράμμα, μπορεί να βρίσκεσαι σε κενά, που αξίζει να τα καλύψεις ο ίδιος, ως αναγνώστης, με δική σου επινόηση και συναίσθημα. Μαζί με αναγνώστης, γίνεσαι και δημιουργός.

– Ξεκινάτε να κρατάτε τις πρώτες ποιητικές «σημειώσεις» σας μέσα στα χρόνια των μνημονίων και της οικονομικής κρίσης, μια περίοδο που συμπίπτει με την δική σας αποστασιοποίηση από τα τεκταινόμενα στον ΣΥΡΙΖΑ και την οριστική σας αποχώρηση από τον χώρο που ηγηθήκατε. Πόσο επηρέασε το ένα το άλλο;

Πολύ. Άνοιξα παλιά σκονισμένα ντοσιέ μου, με αποσπάσματα αρχαιοελληνικής ποίησης, αλλά και μεσαιωνικής, μαζί και ξένης ποίησης. Και άρχισα να δουλεύω στον αργαλειό για να ραφτεί μια κουρελού. Κι έτσι βγήκε το βιβλίο μου.

Ανήκετε σε μια γενιά που πέρασε δια πυρός και σιδήρου αφήνοντας το δικό της έκδηλο στίγμα στην πολιτική και κοινωνική εξέλιξη της χώρας. Αντιδικτατορικός αγώνας, το κύμα της μεταπολίτευσης, η κατάρρευση του αντίπαλου δέους, η υπαρξιακή αγωνία της Αριστεράς, η διάψευση των προσδοκιών. Ποιος στίχος θα ταίριαζε περισσότερο σε αυτή την περιπετειώδη και ταραχώδη πορεία;

«…κι όταν τώρα τα πρωινά βλέπω τους πλανόδιους στο δρόμο

να πουλούν παπούτσια ραμμένα με παιδική εργασία

αχ Σαϊγκόν, αχ Αθήνα, δεν έχουν αποικίσει μόνο τις πόλεις μας

οι εχθροί έχουν στήσει αποικίες μες την ψυχή μας…»

Πέστε μας την ημερομηνία και τον τόπο παρουσίασης του βιβλίου σας…

Την ερχόμενη Δευτέρα, 8 Απριλίου 2024, 8μ.μ., στο «Ρομάντσο», Αναξαγόρα 3-5, κέντρο Αθήνας. Σας ευχαριστώ πολύ…