«Είναι σημαντικό να σημειωθεί από νωρίς ότι η ιστορικά υποδεέστερη ‘θέση’ των γυναικών στην επιστήμη, συνεπώς η αόρατη θέση τους ακόμη και σε έμπειρους ιστορικούς της επιστήμης, δεν ήταν τυχαία και δεν οφειλόταν σε κάποια έλλειψη αξίας εκ μέρους τους.

Οφείλονταν στον περιορισμό τους και στην απόκρυψη της συνεισφοράς τους που έγινε σκόπιμα για την παρουσία τους στην επιστήμη», γράφει η Margaret Rossiter, επίτιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Cornell, στην ηλικία των 24 ετών και μια από τις λίγες γυναίκες που εγγράφηκαν σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο Yale αφιερωμένο στην ιστορία της επιστήμης.

Η Διεθνής Ημέρα για τις Γυναίκες και τα Κορίτσια στην Επιστήμη είναι μια αφορμή να θυμηθούμε γυναίκες επιστήμονες που κατάφεραν να αφιερωθούν στο έργο τους και να διαπρέψουν, σε πείσμα των αντρών συναδέλφων τους.

Γυναίκες επιστήμονες που κατέρριψαν εμπράκτως την έμφυλη ιδεολογική διχοτομία στον χώρο της Επιστήμης. Γυναίκες επιστήμονες που συνέβαλαν στην άρση των στερεοτυπικών θεωρήσεων που θέλουν την επιστημονική κοινότητα ανδροκρατούμενη.

Ιστορίες γυναικών εν είδει έμπνευσης και κινήτρου. Για όλα τα κορίτσια που θέλουν να ασχοληθούν με τις Επιστήμες, για όλες τις γυναίκες επιστήμονες που καθημερινά κοπιάζουν για το καλό της ανθρωπότητας. Ιστορίες γυναικών που άλλαξαν τον κόσμο.

Ρόζαλιντ Φράνκλιν, η αφανής ηρωίδα της ανακάλυψης του DNA

Βρισκόμαστε στο 1962, εν αναμονή της απονομής του Βραβείου Νόμπελ Ιατρικής. Τζέιμς Γουάτσον, Φράνσις Κρικ και Μορίς Γουίλκινς βραβεύονται για την αποκρυπτογράφηση της δομής και της βιοχημικής λειτουργίας του DNA το 1953.

Τρία ονόματα ακούστηκαν. Κι όμως τέσσερις ήταν οι άνθρωποι που συνέβαλαν στη σημαντικότερη ανακάλυψη του 20ού αιώνα. Η Αγγλίδα βιοφυσικός και χημικός-κρυσταλλογράφος, Ρόζαλιντ Φράνκλιν, είναι η αφανής ηρωίδα της ανακάλυψης του DNA. Μια γυναίκα που προσπάθησε να χωρέσει σε μια κοινωνία αντρών και βίωσε με τον χειρότερο τρόπο την απαξίωση λόγω του φύλου της.

Το να είσαι γυναίκα επιστήμων στο Βασιλικό Κολλέγιο του Λονδίνου το ’50 δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση. Η Ρόζαλιντ Φράνκλιν εργάζεται πάνω στη δομή του DNA, κάτι που κάνει και ο συνάδελφός της, Μορίς Γουίλκινς.

Η Φράνκλιν προσλαμβάνεται ουσιαστικά για να επιβλέπει το έργο του λόγω της πρότερης εμπειρίας της ως ερευνήτριας στο Κρατικό Χημείο του Παρισιού. Για άγνωστους λόγους ο Γουίλκινς δεν ενημερώνεται ποτέ για την ξεκάθαρη ιεραρχία της ερευνητικής ομάδας με αποτέλεσμα ανάμεσα στους δύο να δημιουργηθεί πολύ σύντομα ένα κλίμα εχθρικό.

Μέχρι την ημέρα που θα φύγει από το από το Βασιλικό Κολλέγιο για το Birkbeck οι σχέσεις με τους συγκεκριμένους συναδέλφους της θα είναι κάκιστες. «Μετακομίζω από ένα παλάτι σε μία τρώγλη, αλλά θα μου είναι απείρως πιο ευχάριστο», γράφει τότε η ίδια στην αλληλογραφία με μια φίλη της στο Παρίσι.

Μπαίνουν στο εργαστήριό της χωρίς την άδειά της. Στα χέρια του Γουάτσον φτάνει η, διάσημη σήμερα, φωτογραφία με τον αριθμό 51. Την έχει αποσπάσει λίγες ημέρες νωρίτερα ο Γουίλκινς από το εργαστήριο της Φράνκλιν.

Η φωτογραφία με τον αριθμό 51 (η εικόνα περίθλασης ακτίνων Χ που επιβεβαίωσαν την ελικοειδή δομή του DNA) θα τον βοηθήσει να λύσει τον «γρίφο», όταν οι έρευνές του για το DNA βρεθούν σε αδιέξοδο. Σε αυτήν ακριβώς τη φωτογραφία στηρίζεται το μοντέλο για την αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος κι όμως η καταλυτική συνεισφορά της Φράνκλιν αποσιωπήθηκε για πολλά χρόνια.

Τα περί πνευματικής ιδιοκτησίας του ιδρύματος αναφορικά με τα στοιχεία της Φράνκλιν επιβεβαίωσαν την ηθελημένη αποσιώπηση της δουλειάς της. Άρθρο του Μέλβιν Μπραγκ στον Independent, που αναδημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑ στις 12 Απριλίου του 1998, ανέφερε: «Δεν της φέρθηκαν καλά, όχι ιδιαίτερα ο Κρικ και ο Γουάτσον, αλλά γενικά οι άνδρες συνάδελφοί της.

Δεν τολμούσε να πατήσει το πόδι της στη λέσχη του ιδρύματός της και δεν είχε δυνατότητα επιστημονικής συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων. Βρισκόταν σε ένα είδος απομόνωσης, δεν μιλούσε για τη δουλειά της και τελικά παραγνωρίστηκε η συμβολή της στη μεγάλη επιστημονική ανακάλυψη».

Όσο για τον Γουάτσον θα έδινε την εξής εξήγηση, παραβλέποντας τον τρόπο που απέκτησε και διαχειρίστηκε ο ίδιος τα στοιχεία της Φράνκλιν, «Το DNA δεν το ζούσε. Ήταν έτοιμη να εγκαταλείψει την έρευνα. Κανονικά το μυαλό της έπρεπε να είναι κολλημένο στο DNA, να το σκέφτεται 24 ώρες το 24ωρο, όπως έκανα εγώ, που δεν είχα τίποτε άλλο στο μυαλό μου».

Σε ραδιοφωνική εκπομπή, ο Μορίς Γουίλκινς ανέφερε ότι «ένας από τους λόγους της μη αναγνώρισης της συμβολής της στη μεγάλη ανακάλυψη είναι το ότι κανείς δεν ήξερε τι έκανε η Φράνκλιν και σε ποιο σημείο είχε φθάσει η δική της έρευνα».

Δεν πρόλαβε να βρεθεί στη θέση που δικαιωματικά της άξιζε στην επιστημονική κοινότητα, καθώς έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 37 ετών.

Λίζε Μάιτνερ, η «μητέρα της ατομικής βόμβας»

Ήταν το τρίτο από τα οκτώ παιδιά της εβραϊκής οικογένειας Μάιτνερ. Η Λίζε από πολύ μικρή ηλικία έδειξε το ενδιαφέρον της για τη φυσική και τα μαθηματικά. Γεννημένη το 1878 η Λίζε, όπως κι όλα τα κορίτσια της εποχής, θα προετοιμαζόταν ώστε να γίνει σύζυγος και μητέρα.

Οι γονείς της, γνωρίζοντας την κλίση της στις επιστήμες, προσέλαβαν δασκάλους στο σπίτι ώστε να πάρει όλα εκείνα τα εφόδια και να εισαχθεί στο πανεπιστήμιο. Το 1901 μπήκε στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Καθηγητής της ο Λούντβιχ Μπόλτσμαν, άνθρωπος που την ενέπνευσε να αφοσιωθεί στη Φυσική.

Το διδακτορικό της στη Φυσική, ήταν το πρώτο στην ιστορία του πανεπιστημίου που απονεμήθηκε σε γυναίκα. Το 1944 ο Όττο Χαν λαμβάνει το Βραβείο Νόμπελ Χημείας. Το όνομα της Λίζε Μάιτνερ ακούστηκε από το στόμα του κατά την παραλαβή του βραβείου. Κι όμως η Μάιτνερ ήταν αναπόσπαστο μέλος της ομάδας Χαν-Στράσσμαν.

Οι τρεις αυτοί άνθρωποι ήταν οι πρώτοι που αντιλήφθηκαν ότι ο πυρήνας του ουρανίου είναι δυνατόν να διασπαστεί όταν «βομβαρδιστεί» με νετρόνια. Ήταν ξεκάθαρο ότι η επιτροπή των Βραβείων Νόμπελ παραγκώνισε τη Μάιτνερ.

Η Μαρίσα Μος, συγγραφέας του βιβλίου «The Woman Who Split the Atom. The Life of Lise Meitner» θεωρεί πως η Μάιτνερ δεν βραβεύτηκε ποτέ της επειδή ήταν Εβραία και γυναίκα.

«Η ανακάλυψη της σχάσης ήταν το κλειδί για την άκρως απόρρητη αμερικανική προσπάθεια, με επικεφαλής τον Οπενχάιμερ, για την ανάπτυξη των πρώτων πυρηνικών όπλων. Από την ταινία όμως λείπει ένα σημαντικό πρόσωπο, η Μάιτνερ, η οποία συνεργάστηκε στενά με τον Χαν και ανέπτυξε τη θεωρία της πυρηνικής σχάσης», αναφέρει.

Η «βοηθός του Χαν» δεν τιμήθηκε ποτέ με Νόμπελ. Προς τιμήν της, το υπερουράνιο στοιχείο με ατομικό αριθμό 109 ονομάστηκε «Μαϊτνέριο».

Μαρί Κιουρί, ένα παγκόσμιο είδωλο

Η πρώτη γυναίκα διδάκτορας στην Ευρώπη. Η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Η πρώτη γυναίκα που κέρδισε βραβείο Νόμπελ. Ο πρώτος άνθρωπος που κέρδισε δύο βραβεία Νόμπελ. Η μοναδική γυναίκα έως σήμερα που έχει κερδίσει δύο βραβεία Νόμπελ σε διαφορετικές επιστήμες.

«Ένα παγκόσμιο είδωλο, μια έμπνευση για τις απανταχού γυναίκες», όπως πολύ εύστοχα ανέφερε η Claudine Monteil, ειδική στα δικαιώματα των γυναικών, ιστορικός και πρώην γαλλίδα διπλωμάτης που έχει γράψει βιβλία για τη Μαρί Κιουρί.

Η Μαρί Κιουρί είναι μια πολύ ξεχωριστή περίπτωση επιστήμονα και ανθρώπου. Αφιερώθηκε στην επιστήμη και θυσίασε (κυριολεκτικά) τη ζωή της για το καλό της ανθρωπότητας. Ήταν η μοναδική διασημότητα «που δεν τη διέφθειρε η δόξα», σύμφωνα με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν.

Η ίδια συνήθιζε να επαναλαμβάνει: «Τίποτα στη ζωή δεν είναι για να το φοβόμαστε, παρά μόνο για να το καταλάβουμε». Ούτε φοβήθηκε, ούτε έκανε πίσω, ούτε σταμάτησε.

Το 1903 κέρδισε το Νόμπελ Φυσικής μαζί με τον σύζυγό της και τον Ανρί Μπεκερέλ για την ανακάλυψη της ραδιενέργειας, ενώ το 1911 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Χημείας για την ανακάλυψη των δύο χημικών στοιχείων (πολώνιου και ράδιου) και για την απομόνωση και περιγραφή των ατομικών ιδιοτήτων του ράδιου.

Από το 1891 μελετούσε τις εργασίες του Μπεκερέλ με κύριο θέμα τις ακτινοβολίες που εξέπεμπαν τα άλατα του ουρανίου με αποτέλεσμα, ύστερα από παρότρυνση του ίδιου του Μπεκερέλ, να διαλέξει για θέμα της διατριβής της αυτά τα φαινόμενα. Για την πρόοδο των ερευνών της, το πανεπιστήμιο της Σορβόνης της παραχώρησε μια υπόγεια αποθήκη με στοιχειώδη εξοπλισμό.

Η Μαρί Κιουρί απέδειξε ότι η εκπομπή των ακτίνων ήταν μια ιδιότητα των ατόμων του ουρανίου και ότι η ένταση της ακτινοβολίας που παραγόταν από το ουράνιο ήταν ανάλογη της ποσότητας. Επίσης, διαπίστωσε ότι η εκπομπή των ακτίνων δεν επηρεαζόταν από τις εξωτερικές μεταβολές, καθώς και ότι, εκτός από το ουράνιο, κάποιες ενώσεις του στοιχείου του θορίου εξέπεμπαν επίσης ακτινοβολία.

Ύστερα από αυτές τις πρώτες ανακαλύψεις, η Μαρί Κιουρί πρότεινε την αλλαγή του ονόματος από «ακτίνες ουρανίου» σε «ραδιενέργεια», η οποία περιγράφει γενικά την ιδιότητα της εκπομπής ακτινοβολιών.

Κατά τη διάρκεια των μελετών της, η Κιουρί ανακάλυψε ότι το ράδιο μπορούσε να σκοτώσει φυσιολογικά κύτταρα και συμπέρανε ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για να σκοτώσει καρκινικά κύτταρα, ανοίγοντας τον δρόμο για τη χρήση ακτινοβολιών στην αντιμετώπιση του καρκίνου.

Η μέθοδος της ραδιοθεραπείας τελειοποιήθηκε το 1906 από τη Μαρί Κιουρί, όταν υπολόγισε τις σωστές δόσεις για θεραπεία με ράδιο. Το 1910 δημοσίευσε το θεμελιώδες έργο της «Μελέτη επί της ραδιενέργειας».

Στις 18 Ιουλίου του 1898 οι Κιουρί ανακοινώνουν στην επιστημονική κοινότητα την ανακάλυψη ενός νέου στοιχείου, του πολωνίου, που ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της πατρίδας της Μαρί Κιουρί. Στις 26 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους αναγγέλλεται από το ζεύγος Κιουρί η ανακάλυψη του ραδίου.

«Διδάχτηκα ότι ο δρόμος της προόδου δεν είναι ούτε γρήγορος ούτε εύκολος. Δεν αντιλαμβανόμαστε τι έχει γίνει. Μπορούμε να δούμε μονάχα τι απομένει για να γίνει», έλεγε η Μαρί Κιουρί.

Σε όλη τη ζωή της, άνοιγε δρόμους χωρίς να νοιάζεται για τις συνέπειες. Η Μαρί Κιουρί πέθανε σε ηλικία 66 ετών από λευχαιμία που υποστηρίζεται ‒σχεδόν με βεβαιότητα‒ ότι προκλήθηκε από τη συνεχή επαφή της με ραδιενεργά υλικά.

Ρίτα Λέβι Μονταλτσίνι, μια χαρισματική νευροβιολόγος

«Εάν πεθάνω αύριο ή σε έναν χρόνο, είναι το ίδιο. Είναι το μήνυμα που αφήνεις πίσω σου που μετράει». Η Ρίτα Λέβι Μονταλτσίνι ήταν ιταλίδα γιατρός και πρωτοπόρος ερευνήτρια στον κλάδο της νευρολογίας.

Το 1986 κέρδισε το Νόμπελ Ιατρικής, από κοινού με τον Στάνλεϋ Κοέν, για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τη δομή και τη ζωή των κυττάρων, ανακαλύψεις που άνοιξαν νέους δρόμους στην κατανόηση φαινομένων όπως οι όγκοι, οι δυσπλασίες και η άνοια.

Η Ρίτα Λέβι Μονταλτσίνι έγινε στόχος ρατσιστικών επιθέσεων λόγω της εβραϊκής της καταγωγής. Εξαιτίας αυτής της καταγωγής άλλωστε είχε αναγκαστεί να απομακρυνθεί από την έρευνα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν υποχρεώθηκε να διεξάγει τα πειράματά της στην κουζίνα του σπιτιού της.

Το 1969 έγινε η πρώτη πρόεδρος του Ινστιτούτου Κυτταρικής και Μοριακής Βιολογίας στο Εθνικό Ιταλικό Συμβούλιο Έρευνας. Η Μονταλτσίνι υπήρξε φανατική υποστηρίκτρια της χρηματοδότησης για τις γυναίκες στην επιστήμη και το 1992 ίδρυσε με τη δίδυμη αδερφή της το δικό της Ινστιτούτο, το οποίο παρείχε συμβουλευτική καθοδήγηση σε παιδιά.

Το 2001 επέκτεινε το Ινστιτούτο και σήμερα παρέχει εκπαιδευτική υποστήριξη και υποτροφίες σε γυναίκες και παιδιά της Αφρικής. Ήταν η γηραιότερη εν ζωή βραβευμένη με Νόμπελ και η πρώτη, και μόνη ως σήμερα, που ξεπέρασε τα 100 έτη ζωής.

Κάθριν Τζόνσον, η πρωτοπόρος μαθηματικός της NASA

Η Κάθριν Τζόνσον ήταν η πρωτοπόρος μαθηματικός της NASA. Οι υπολογισμοί της σχετικά με τους μηχανισμούς τροχιάς της NASA ήταν καθοριστικοί, για την επίτευξη της πρώτης και των ακόλουθων εκτοξεύσεων επανδρωμένων διαστημόπλοιων. Οι υπηρεσίες διαστήματος της πίστωσαν ότι ήταν «η πρώτη Αφροαμερικανίδα γυναίκα που εργάστηκε στη NASA, ως επιστήμονας».

Η δουλειά της Τζόνσον περιλάμβανε υπολογισμούς για την τροχιά, εκτοξεύσεις και επείγουσες επιστροφές για το Πρόγραμμα Μέρκιουρι -στο οποίο συμμετείχαν οι Άλαν Σέπαρντ και Τζον Γκλεν-, όπως επίσης και στα μονοπάτια που θα συναντούνταν το Apollo Lunar Module και το Apollo command module του Προγράμματος Apollo, για την πτήση τους προς τη σελήνη.

Όταν ο αστροναύτης Τζον Γκλεν περνούσε από έλεγχο πριν από την πτήση, η Τζόνσον επέμεινε ότι είναι βέβαιη για τους υπολογισμούς της – υπολογισμοί από τους οποίους κρινόταν η ζωή των αστροναυτών. Όπως η ίδια είχε περιγράψει, τότε την κρίσιμη στιγμή, ο Γκλεν είπε: «Αν λέει ότι όλα είναι καλά η Τζόνσον, τότε είμαι έτοιμος να πάω».

Οι υπολογισμοί της ήταν επίσης πολύ σημαντικοί και για το πρόγραμμα Space Shuttle, ενώ εργάστηκε και για το σχέδιο για πτήση στον Άρη.

«Βοήθησε το έθνος μας να επεκτείνει τα σύνορα του διαστήματος. Κάνοντας παράλληλα τεράστια βήματα που άνοιξαν τις πόρτες για τις γυναίκες και τους μαύρους, στο πλαίσιο του οικουμενικού αιτήματος για την εξερεύνηση του διαστήματος» ανέφερε σε ανακοίνωσή του μετά τον θάνατό της, ο τότε διοικητής της NASA, Jim Bridenstine.

Το 2017 η NASA εγκαινίασε τη λειτουργία ενός νέου ερευνητικού κέντρου το οποίο έλαβε το όνομα της, «Katherine G. Johnson Computational Research Facility», προς τιμήν «ενός από τα πιο σεβαστά πρότυπα της NASA».

Μάργκαρετ Χάμιλτον, η γυναίκα που έγραψε τον κώδικα προσγείωσης του Apollo 11

Η 20η Ιουλίου του 1969 αποτελεί πια ημερομηνία ορόσημο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Για πρώτη φορά ο άνθρωπος πάτησε το πόδι του στη Σελήνη, για πρώτη φορά ανθρώπινο ον πάτησε το πόδι του σε άλλον πλανήτη.

«Είναι ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο άλμα για την ανθρωπότητα», ακούστηκε να λέει ο Νιλ Άρμστρονγκ. Μια φράση που σίγουρα δεν θα είχαμε ακούσει, αν πίσω στη Γη η Μάργκαρετ Χάμιλτον δεν είχε προγραμματίσει τον κώδικα απογείωσης και προσελήνωσης του Apollo 11.

Η Χάμιλτον σχεδίασε και ανέπτυξε λογισμικό ανίχνευσης σφαλμάτων και ανάκτησης, όπως επανεκκινήσεις και τις ρουτίνες διεπαφής οθόνης (επίσης γνωστές ως οθόνες προτεραιότητας). Η προγραμματίστρια και Διευθύντρια του τμήματος Λογισμικού και Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του πανεπιστημίου MIT, επέμενε ότι το ανθρώπινο λάθος συγκέντρωνε μεγάλες πιθανότητες και πως δουλειά δική της ήταν η δημιουργία ενός λογισμικού που θα ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει όσα ο άνθρωπος δεν μπορούσε.

Ο κώδικας της Χάμιλτον ήταν εκείνος χάρη στον οποίο προσεληνώθηκε το Apollo 11. Η μηχανή του διαστημόπλοιου παρουσίασε σημάδια υπερφόρτασης, πράγμα που σήμαινε πως ήταν επικίνδυνο για το πλήρωμα να επιχειρήσει προσγείωση.

Μέσω του λογισμικού της Χάμιλτον ο κεντρικός υπολογιστής του Apollo 11 κατάφερε να «κλείσει» κάποιες λειτουργίες που έτρεχαν εκείνη τη στιγμή προκειμένου να καταφέρουν την προσελήνωση.

Σύμφωνα με τη Wikipedia, η Χάμιλτον έγραψε αργότερα για το περιστατικό: Ο υπολογιστής (ή μάλλον το λογισμικό σε αυτόν) ήταν αρκετά έξυπνος για να αναγνωρίσει ότι του ζητήθηκε να εκτελέσει περισσότερες εργασίες από ό,τι θα έπρεπε να εκτελεί.

Στη συνέχεια έστειλε έναν συναγερμό, που σήμαινε στον αστροναύτη, «Είμαι υπερφορτωμένος με περισσότερες εργασίες από ό,τι θα έπρεπε να κάνω αυτή τη στιγμή και θα κρατήσω μόνο τις πιο σημαντικές εργασίες» δηλαδή, αυτά που χρειάζονται για προσελήνωση. (…)

Η ενέργεια του λογισμικού, σε αυτήν την περίπτωση, ήταν να εξαλείψει εργασίες χαμηλότερης προτεραιότητας και να αποκαταστήσει τις πιο σημαντικές. (…) Εάν ο υπολογιστής δεν είχε αναγνωρίσει αυτό το πρόβλημα και είχε κάνει ανάκτηση, αμφιβάλλω αν το Apollo 11 θα είχε προσγειωθεί με επιτυχία στο φεγγάρι».

Η Βέρα Ρούμπιν και η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης

«Η φήμη είναι περαστική. Oι αριθμοί των ερευνών μου σημαίνουν περισσότερα για ‘μένα από το όνομά μου. Εάν οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν τα δεδομένα μου για χρόνια στο μέλλον, αυτό θα είναι η μεγαλύτερη φιλοφρόνηση προς το πρόσωπό μου».

Η Βέρα Ρούμπιν δεν νοιάστηκε ποτέ για την αναγνώριση. Η αφοσίωσή της στην έρευνα ήταν το μοναδικό -και διαχρονικό- κίνητρό της. Την αμφισβήτησαν. Μια γυναίκα μέσα στον ανδροκρατούμενο χώρο της επιστήμης, φάνταζε ως κάτι παράλογο.

Ακόμα κι όταν τα ευρήματά της έδειχναν πως πρόκειται για ένα σπουδαίο μυαλό, ακόμα και τότε βρέθηκαν πολλοί για να εμποδίσουν την πορεία της. Η Βέρα Ρούμπιν ήταν αστρονόμος με πρωτοπόρο έργο στη μελέτη των ταχυτήτων περιστροφής των γαλαξιών.

Ανακάλυψε την ασυμφωνία μεταξύ της προβλεπόμενης γωνιακής ταχύτητας των γαλαξιών και της παρατηρούμενης, κάτι που έγινε γνωστό ως «πρόβλημα της περιστροφής των γαλαξιών». Αν και αρχικώς έγιναν δεκτά με σκεπτικισμό, τα αποτελέσματα της Ρούμπιν επιβεβαιώθηκαν και οι προσπάθειες να επιλυθεί το πρόβλημα της περιστροφής των γαλαξιών έχτισαν τη θεωρία της σκοτεινής ύλης.

Οι New York Times έγραψαν για τη Ρούμπιν «μεταμόρφωσε τη σύγχρονη αστρονομία και φυσική με τις παρατηρήσεις της που έδειχναν ότι οι γαλαξίες και τα άστρα είναι βυθισμένα στη βαρυτική επίδραση αχανών νεφών σκοτεινής ύλης.

Η έρευνά της βοήθησε να εισέλθουμε σε μία κοπερνίκειας κλίμακας αλλαγή στην κοσμική μας συνείδηση: στη συνειδητοποίηση ότι αυτό που οι αστρονόμοι έβλεπαν ανέκαθεν και πίστευαν ότι ήταν ολόκληρο το Σύμπαν αποτελούσε απλώς την ορατή κορυφή ενός παγόβουνου μυστηρίου».

Η Ρούμπιν, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα να σπουδάσει αστρονομία και να ασχοληθεί με την έρευνα, ενθάρρυνε σθεναρά τις φοιτήτριές της να ακολουθήσουν το όνειρό τους, να ερευνήσουν το Σύμπαν.

Στο δικό της σύμπαν οι γυναίκες μπορούσαν να γίνουν ό,τι θελήσουν. Για αυτό κι εκτός από την αστρονομία, η Ρούμπιν ήταν μία βροντερή φωνή για τη μεγαλύτερη αναγνώριση των γυναικών στις φυσικές επιστήμες.

Η Του Γιοουγιόου στη μάχη κατά της ελονοσίας

Η Του Γιοουγιόου είναι Κινέζα χημικός-φαρμακολόγος, με εξειδίκευση στην ελονοσία. Ανακάλυψε την αρτεμισινίνη και τη διυδροαρτεμισινίνη, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ελονοσίας χάρη σε ένα εκχύλισμα του φυτού Artemisia annua.

Η ανακάλυψη της θεωρείται από τις σημαντικότερες στην τροπική ιατρική κατά τον 20ό αιώνα. Για την εργασία της, η Του έλαβε το 2011 το βραβείο Λάσκερ στην κλινική ιατρική και το 2015 το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής από κοινού με τον Ουίλιαμ Κάμπελ και τον Σατόσι Ομούρα.

Η Του έγινε η πρώτη νικήτρια του βραβείου Νόμπελ Ιατρικής από την Κίνα και η πρώτη γυναίκα πολίτης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας που έλαβε Νόμπελ σε οποιαδήποτε κατηγορία. Σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο του Πεκίνου, απ’ όπου αποφοίτησε το 1955.

Ασχολήθηκε επισταμένα με τη μελέτη βοτάνων τα οποία χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική. Στη συνέχεια συμμετείχε στο πρόγραμμα 523, ένα κινεζικό στρατιωτικό πρόγραμμα το όποιο άρχισε το 1967 με σκοπό την εύρεση ανθελονοσιακών φαρμάκων ώστε να χρησιμοποιηθούν στον πόλεμο του Βιετνάμ.

Τότε περισσότεροι άνθρωποι έχαναν καθημερινά τη ζωή τους από την ελονοσία, παρά από τις σφοδρές συγκρούσεις στο πεδίο της μάχης. Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος, η Του Γιοουγιόου, η οποία είχε οριστεί επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας της, ανακάλυψε τις αρτεμισίνες οι οποίες αποδείχθηκαν δραστικές έναντι της ελονοσίας.

Έμι Νέτερ, η σπουδαιότερη γυναίκα στην ιστορία των Μαθηματικών

Γερμανίδα μαθηματικός με ειδίκευση στην αφηρημένη Άλγεβρα και τη θεωρητική Φυσική. Τη συμβολή της αναγνώρισαν επιστήμονες όπως ο Αϊνστάιν, ο οποίος τη χαρακτήρισε «σπουδαιότερη γυναίκα στην ιστορία των Μαθηματικών».

Σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Έρλανγκεν. Μετά την ολοκλήρωση της διατριβής της το 1907 υπό την επίβλεψη του Πολ Γκορντάν, εργάστηκε στο Ινστιτούτο Μαθηματικών του Έρλαγκεν άνευ αποδοχών για επτά χρόνια.

Από το 1922 έως το 1933 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Γκέτιγκεν, χωρίς όμως να καταλάβει κάποια οργανική θέση αφού ήταν γυναίκα. Με το έργο της επέφερε ριζικές αλλαγές στις θεωρίες των δακτυλίων, των σωμάτων και των αλγεβρικών δομών. Στη φυσική, το θεώρημα της Νέτερ εξηγεί τη θεμελιώδη σχέση μεταξύ συμμετρίας και των νόμων διατήρησης.

Το εν λόγω θεώρημα είναι «ένα από τα πιο σημαντικά μαθηματικά θεωρήματα που αποδείχθηκε ποτέ στην καθοδήγηση της ανάπτυξης της σύγχρονης φυσικής».

Ο Νέιθαν Τζέικομπσον αναφέρει στην εισαγωγή του στο «Noether’s Collected Papers»: «Η ανάπτυξη της αφηρημένης άλγεβρας, η οποία είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές καινοτομίες του εικοστού αιώνα στα μαθηματικά, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε εκείνη. Στις δημοσιευμένες εργασίες, στις διαλέξεις και στην προσωπική επιρροή της στους συγχρόνους της».

Σεσίλια Πέιν Γκαπόσκιν, η σπουδαία αστροφυσικός

«Κάθε μαθητής γνωρίζει πως ο Νεύτωνας ανακάλυψε τη βαρύτητα, ο Δαρβίνος ανακάλυψε την εξέλιξη και ο Αϊνστάιν τη σχετικότητα. Όμως όταν μιλάμε για τη σύνθεση του σύμπαντος τα βιβλία λένε μόνο ότι το πιο κοινό στοιχείο του είναι το υδρογόνο. Κανείς δεν αναρωτιέται πώς το ξέρουμε αυτό» είπε το 2002 ο πρύτανης του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, Τζέρεμι Νόουλς.

Αρκετοί άνδρες επιστήμονες αποπειράθηκαν να οικειοποιηθούν της ανακάλυψης με την αλήθεια στην προκειμένη περίπτωση να έχει γυναικεία υπογραφή. Η Σεσίλια Πέιν Γκαπόσκιν έκανε μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις της ανθρωπότητας, σε ηλικία 25 ετών. Ούσα ακόμα διδακτορική φοιτήτρια η Γκαπόσκιν απέδειξε ότι ο ήλιος αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και ότι το τελευταίο είναι το πιο κοινό στοιχείο του σύμπαντος.

Αμφισβητήθηκε από πολλούς κι όμως επέμεινε γνωρίζοντας πολύ καλά τι έβλεπε μπροστά της. Ο αστρονόμος Χένρι Νόρις Ράσελ απέρριψε την έρευνα της Γκαπόσκιν. Πέντε χρόνια αργότερα συνειδητοποίησε ότι η Σεσίλια Πέιν Γκαπόσκιν είχε δίκιο, όταν έβγαλε τα ίδια αποτελέσματα χρησιμοποιώντας διαφορετικά μέσα.

Το 1929 δημοσίευσε τα ευρήματά του σε μια εργασία που αναγνώριζε εν συντομία το προηγούμενο έργο και την ανακάλυψη της Γκαπόσκιν, συμπεριλαμβανομένης της αναφοράς ότι «ο πιο σημαντικός προηγούμενος προσδιορισμός της αφθονίας των στοιχείων με αστροφυσικά μέσα είναι αυτός από τη Miss Payne».

Μια απλή αναφορά για τα δεδομένα που λίγα χρόνια πριν θεωρούσε «ψευδή». Η Σεσίλια Πέιν Γκαπόσκιν αναγνωρίστηκε ως κορυφαία επιστήμονας με τον αστρονόμο Όττο Στρούβε να χαρακτηρίζει τη διατριβή της «Αστρικές ατμόσφαιρες: Συμβολή στην παρατηρησιακή μελέτη υψηλών θερμοκρασιών στα στρώματα αναστροφής των αστέρων», ως «την πιο λαμπρή που γράφτηκε ποτέ στην αστρονομία».

Για την ιστορία, η Σεσίλια Πέιν Γκαπόσκιν αν και είχε τελειώσει το Κέμπριτζ δεν έλαβε ποτέ πτυχίο γιατί ήταν γυναίκα (το Κέμπριτζ άρχισε να δίνει πτυχία σε γυναίκες μόλις από το 1948 και μετά).