«Εχουμε μπροστά μας ένα μεγάλο στοίχημα. Η εκλογή προέδρου και Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση του κόμματός μας, στις 15 Μαΐου, να γίνει γιορτή δημοκρατίας και η αρχή της αντίστροφης μέτρησης για τη χειρότερη κυβέρνηση από τη Μεταπολίτευση» αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας σε ένα μικρό βίντεο-μήνυμα στον προσωπικό λογαριασμό του στο Facebook. Για να γίνει αυτό όμως, πρέπει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να κλείσει άμεσα τις εσωκομματικές πληγές που άνοιξε το 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία που ολοκληρώθηκε την Κυριακή των Βαΐων. Ο ίδιος κλείνοντας τις εργασίες του συνεδρίου είπε: «Σήμερα, σε αυτό εδώ το γήπεδο δεν υπάρχουν ηττημένοι. Υπάρχουν μονάχα νικητές». Κατά πόσο όμως μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ να πορευθεί ενιαία και χωρίς η διαμάχη προεδρικών – «Ομπρέλας» να αποτελέσει τροχοπέδη στην ανάκαμψή του;

Μεγάλο στοίχημα η ενότητα του κόμματος

Η πολιτική συμβίωση είναι δύσκολη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχουν συνθήκες διάσπασης, την οποία ουδείς επιθυμεί. Βέβαια, νικητές και ηττημένοι υπάρχουν. Το στοίχημα είναι η ενότητα. Εξάλλου, όσα συνέβησαν κυρίως μεταξύ τμήματος των προεδρικών που κατέχουν κεντρικές θέσεις και μελών της «Ομπρέλας» επιβεβαίωσαν ότι η επόμενη μέρα συνύπαρξης θα έχει πολλές διακυμάνσεις και ασκήσεις ισορροπίας. Σε αυτό το συνέδριο καταγράφηκε πολύ έντονα ότι υπάρχει όχι απλώς διαφορετική πολιτική τοποθέτηση σε κρίσιμα ζητήματα, αλλά απόσταση ψυχική και αποκλίνουσες ιδεολογικές προσεγγίσεις. Το γεγονός όμως ότι η χώρα θα πορευθεί την επόμενη περίοδο σε προεκλογική τροχιά είναι ένας, έστω περιστασιακός, συνδετικός παράγοντας.

Οι διαφορές και ο… διαιτητής Τσίπρας

Η ομάδα των προεδρικών κυριάρχησε με 74%, που είναι ελαφρώς μεγαλύτερο από το 70% που αρχικά υπολόγιζαν οι εμπειρότεροι. Η «Ομπρέλα» κινείται πέριξ του 25% και με λίγη προσπάθεια στις εκλογές για τη νέα Κεντρική Επιτροπή ίσως φθάσει στο 30%. Αυτό όμως δεν σημαίνει τίποτα, καθώς υπήρχε ένα 20% των 5.500 συνέδρων που απουσίαζε. Δεν είναι μόνο οι πολιτικές διαφωνίες, αλλά φάνηκε πως υπάρχουν επίσης προσωπικές πικρίες και διαφορές που υπερκαλύπτουν το πολιτικό διακύβευμα. Οταν φθάνει στο σημείο ο Αλέξης Τσίπρας, ως διαιτητής, να μπαίνει στη μέση για να λυθεί η διαμάχη Πάνου Σκουρλέτη και Ευκλείδη Τσακαλώτου με τον Δημήτρη Τζανακόπουλο, ενώ ο πρώην γραμματέας απειλούσε ακόμα και με αποχώρηση από το συνέδριο για το αν θα υπάρχει ταυτοπρόσωπη και όχι ηλεκτρονική εγγραφή νέων μελών (ζήτημα διαδικαστικό, όχι πολιτικό), υπάρχει σαφές πρόβλημα.

Οι διαφορές είναι δεδομένες μεταξύ των προεδρικών, οι οποίοι εμφανίστηκαν ενωμένοι και ενδυναμωμένοι έναντι της «Ομπρέλας», η οποία έδινε περισσότερο μάχη επί της ψυχής της Αριστεράς και με διλήμματα ηθικής πολιτικής και ιδεολογίας και λιγότερο με όρους πολιτικής μηχανικής. Ο Αλ. Τσίπρας φαίνεται ότι έχει πάρει… σφουγγάρι – για τμήμα των προεδρικών θα φανεί εάν έχουν την ίδια διάθεση – και θέλει να κάνει νέα αρχή και πολιτική αλλαγή, όπως ήταν και τα συνθήματα του συνεδρίου, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της πρώτης Κυριακής – λόγω της εφαρμογής της απλής αναλογικής στις προσεχείς εκλογές – για πρωτιά και προοδευτική διακυβέρνηση.

Ο ίδιος θα είναι εκ νέου πρόεδρος, αναβαπτισμένος και από τα μέλη του κόμματος, ενώ η άλλη πλευρά δεν είχε διάθεση να… μετρηθεί στο πεδίο της ηγεσίας, αλλά θα δώσει τη μάχη για την Κεντρική Επιτροπή και κυρίως να παγιωθεί ότι είναι πλέον μια τάση 25%-30% που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Και βέβαια θα στέλνει και πολιτικά μηνύματα, όπως π.χ. αυτό του Τσακαλώτου στον ίδιο τον Τσίπρα, με το οποίο απαντούσε στην κριτική που του ασκείται για το… μαξιλάρι, μη θέλοντας να έχει αυτός το πολιτικό και κοινωνικό ανάθεμα: «Εκτελούσα εντολή του Αλ. Τσίπρα για να βγούμε από το μνημόνιο και το μαξιλάρι δεν ήταν (σ.σ.: επικαλέστηκε την τότε πρωθυπουργική απόφαση στο πλαίσιο και των μνημονιακών δεσμεύσεων) για την κοινωνία».

Στο συνέδριο φάνηκε πως εκτός από τις πολιτικές διαφωνίες υπάρχουν επίσης προσωπικές πικρίες και διαφορές που υπερκαλύπτουν το πολιτικό διακύβευμα. Η διαμάχη Πάνου Σκουρλέτη και Ευκλείδη Τσακαλώτου με τον Δημήτρη Τζανακόπουλο και η πυροσβεστική παρέμβαση Τσίπρα δείχνουν ότι υπάρχει σαφές πρόβλημα

Οι πανηγυρισμοί και οι συζητήσεις ουσίας

Επί της ουσίας από το τετραήμερο 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ καταγράφηκε αυτό που είχε γράψει «Το Βήμα» προ ημερών: συμφωνούν ότι διαφωνούν. Ο Π. Σκουρλέτης το είπε αλλιώς: «Εμείς αμφισβητούμε τον Τσίπρα ή αυτός που διαφωνεί με τις βασικές πολιτικές θέσεις και γραμμές του;». Για την προεδρική ομάδα, το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία ήταν μια γιορτή εσωκομματικής δημοκρατίας και διαλόγου. «Οι τετραήμερες εργασίες, το μεγάλο ενδιαφέρον του κόσμου, η μαζική προσέλευση των μελών μας στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ επιβεβαίωσαν αυτό που όλοι οι πολίτες καταλαβαίνουν. Η αντίστροφη μέτρηση για την πτώση της αποτυχημένης κυβέρνησης Μητσοτάκη έχει αρχίσει. Και μαζί της έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση και για την καθαρή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές, όποτε και αν επιλέξει να τις κάνει ο κ. Μητσοτάκης» είναι, μεταξύ άλλων, η «γραμμή». Μένει αυτό να φανεί στις κάλπες. Σε μια σύναξη συνδικαλιστών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου, με την παρουσία της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου, του Ανδρέα Νεφελούδη, του Νάσου Ηλιόπουλου, του πρώην προέδρου της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ Νίκου Φωτόπουλου, ειπώθηκαν πολλές αλήθειες που έδειξαν γιατί δεν έχει γίνει ακόμη η «γείωση» του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με τον κόσμο της εργασίας. Και αυτό ήταν ένα από τα αρκετά ενδιαφέροντα που ακούστηκαν, όπως και το ζήτημα των προτάσεων και του προγραμματικού λόγου στο οποίο δεν εστίασαν οι περισσότεροι στην κεντρική αίθουσα, παρά μόνο στο δίλημμα εκλογή προέδρου και ΚΕ από τα μέλη ή από το συνέδριο, θέμα αδιάφορο για την κοινωνική πλειοψηφία.

Η κάλπη, ο εκβιασμός και η κριτική Φίλη

Πάντως στο συνέδριο αναδείχθηκαν οι διαφορετικές οπτικές. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος υπερασπιζόμενος την πρόταση που είχε καταθέσει η «Ομπρέλα», διά του Δημήτρη Βίτσα, για την εκλογή προέδρου και ΚΕ από το συνέδριο, όπως ορίζει το ισχύον καταστατικό, διαφώνησε με την προεδρική πρόταση να στηθεί μια κάλπη σε ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο. Ζήτησε να υπάρξουν δύο διαφορετικές κάλπες και έφθασε στο σημείο, υπό την έντονη ενόχληση των προεδρικών, να μιλήσει για εκβιασμό. «Είναι δυνατόν το κόμμα να καταγγέλλει στη Βουλή την κυβέρνηση όταν στο ίδιο άρθρο ενός νομοσχεδίου φέρνει κάτι θετικό κι αρνητικό κι ο ΣΥΡΙΖΑ να κάνει το ίδιο τώρα;» διερωτήθηκε. Επί της πρότασης του Αλ. Τσίπρα, 14 κεντρικά στελέχη της «Ομπρέλας» είχαν καταθέσει κείμενο και φάνηκε με σαφήνεια η απόσταση των δύο πλευρών. Αυτό αποτυπώθηκε καθαρά με την ηχηρή παρέμβαση του Νίκου Φίλη που επέκρινε την προεδρική ομάδα, λέγοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αντιγράφει το μοντέλο εκλογής προέδρου των συστημικών κομμάτων και αυτά τα μοντέλα δεν έχουν καμία σχέση με την Αριστερά.

Για την Αριστερά και το κόμμα μίλησε ο Νίκος Βούτσης, ο οποίος με μια ιδιαίτερα φορτισμένη ομιλία, βαθύτατα πολιτική και με περιεχόμενο και εν μέσω πολλών χειροκροτημάτων σημείωσε ότι δεν πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ να οικοδομήσει μια κυβερνητική Αριστερά και να γίνει ένα κόμμα εξουσίας. Ο τέως πρόεδρος της Βουλής είχε πολλές αιχμές για όποιον ήθελε να διαβάσει πίσω από γραμμές και χωρίς διάθεση απαξίωσης γιατί δεν συντάσσεται με την προεδρική γραμμή. Ηταν από τις ομιλίες που ξεχώρισαν μέχρι στιγμής, όπως και αυτή του Γιάννη Δραγασάκη που αναφέρθηκε και στα επίδικα της επόμενης περιόδου, για τα οποία ελάχιστα έγινε συζήτηση. Ο δεύτερος, αναφερόμενος στην αδυναμία οργανωτικής ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, σημείωσε τη χαμηλή πολιτική δέσμευση σχετικά με την προώθηση του σχεδίου δημιουργίας ενός σύγχρονου μαζικού αριστερού κόμματος ενεργών μελών. «Παρά τα βήματα που έχουν γίνει, ο οργανωμένος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ παραμένει αναντίστοιχος, όχι μόνο με τον εκλογικό αλλά και με τον κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ» είπε με νόημα.

Η… μισή αποτίμηση και οι μομφές σε Πολάκη

Ο Πάνος Σκουρλέτης σημείωσε με έμφαση και με αρκετή δόση κριτικής προς την ηγετική ομάδα για τις προτάσεις περί εκλογής προέδρου και ΚΕ από τη βάση: «Το επίδικο δεν είναι η εσωκομματική εκλογή, αλλά ο διάλογος που πρέπει να βλέπει προς την κοινωνία. Οι καταστατικές αλλαγές θα πρέπει να συνδέονται με τα κοινωνικά προβλήματα». Παράλληλα, διευκρίνισε ότι σε σχέση με τον διάλογο που γίνεται, αυτός πρέπει να συνδέεται με το συνέδριο που θα πρέπει να εκλέγει πρόεδρο και ΚΕ. «Γιατί αυτή η αποσυσχέτιση; Είναι λάθος. Ο Αλέξης Τσίπρας ποτέ δεν αμφισβητήθηκε» είπε με νόημα. Για διάλογο και σύνθεση έκανε λόγο και ο Νίκος Φίλης, ο οποίος είπε επίσης ότι δεν έγινε η αναγκαία αυτοκριτική, καθώς η συζήτηση για την αποτίμηση ξεκίνησε σχετικά με την ήττα του 2019, αλλά έμεινε στη μέση. Με μομφή και στον Παύλο Πολάκη σε ορισμένα σημεία, τόνισε: «Δεν μας ταιριάζουν τα μισόλογα. Χρειάζεται ειλικρίνεια. Το ένα όπλο είναι η ενωτική σύνθεση απόψεων που είναι η πρόκληση του συνεδρίου. Αλλά να το εννοούμε και να το κάνουμε πράξη. Το δεύτερο είναι οι ισχυρές προγραμματικές δεσμεύσεις που πρέπει να απαντούν στα προβλήματα της συγκυρίας».

Ο γραμματέας της ΚΕ Δημήτρης Τζανακόπουλος αναφέρθηκε στο χάσμα μεταξύ της πολιτικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ και των οργανωμένων δυνάμεων που μειώνεται, αλλά σημείωσε ότι υπάρχει πολύς δρόμος μπροστά. «Ολα αυτά πρέπει να τα επιτύχουμε διαρκώς μετασχηματιζόμενοι, δεν μπορούμε να μείνουμε οχυρωμένοι πίσω από παγωμένες ταυτότητες» είπε και αφού υπεραμύνθηκε της πρότασης του Αλ.Τσίπρα συνέχισε: «Προτιμώ χίλιες φορές 100 λανθασμένες αποφάσεις των ενεργών μελών σε σχέση με μία σωστή απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής».

Οι αποφάσεις, τα μηνύματα και το στοίχημα της 15ης Μαΐου

Επί των αποφάσεων του συνεδρίου τα μηνύματα των εργασιών είναι απολύτως ξεκάθαρα. Το σώμα υπερψήφισε με πλειοψηφία μεγαλύτερη των 2/3 την πρόταση του Αλ. Τσίπρα για αλλαγές στο καταστατικό και εκλογή προέδρου και ΚΕ από τη βάση του κόμματος, καθώς και με ομοφωνία την πρόταση για ποσόστωση 50% στην εκπροσώπηση των γυναικών στα νέα όργανα, αλλά και την πολιτική απόφαση του συνεδρίου. Στην κάλπη για την εκλογή νέας ΚΕ θα έχουν δικαίωμα συμμετοχής 61.600 μέλη του ΣΥΡΙΖΑ που είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα του κόμματος έως τις 21/3. Στην κάλπη για εκλογή προέδρου θα έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν και όσοι θα παρουσιαστούν για να εγγραφούν ως μέλη ανήμερα της ψηφοφορίας.

Ταυτόχρονα με τις κάλπες για την εκλογή ΚΕ και προέδρου θα στηθεί ξεχωριστή διαδικασία έγκρισης ή απόρριψης των τροπολογιών που έχουν κατατεθεί στην ομόφωνη απόφαση της Επιτροπής Καταστατικού. Για το θέμα αυτό σημειώθηκε ένταση λίγο προτού κλείσει το συνέδριο. Οι τροπολογίες αυτές δεν κατέστη δυνατόν να ψηφιστούν, καθώς η καταμέτρηση ήταν αδύνατο να υλοποιηθεί σε χρονικά πλαίσια ανεκτά ιδιαίτερα για τους συνέδρους της Περιφέρειας που ήταν υποχρεωμένοι να αποχωρήσουν, σύμφωνα με την επιχειρηματολογία των προεδρικών.

Ο στόχος τώρα είναι η συμμετοχή. Για τις εκλογές της 15ης Μαΐου ολόκληρος ο κομματικός μηχανισμός του ΣΥΡΙΖΑ μπαίνει σε μεγάλη κινητοποίηση. Πώς επιχειρηματολογεί επ’ αυτού η ηγετική ομάδα για να κινητοποιήσει τους πολίτες; «Οσοι αριστεροί, προοδευτικοί, δημοκράτες πολίτες είναι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, συμφωνούν με τις διακηρυκτικές του αρχές και θέλουν να στηρίξουν τις 5+1 προγραμματικές δεσμεύσεις για προοδευτική κυβέρνηση (παρεμβάσεις για μείωση 50% των αυξήσεων στο ρεύμα, αύξηση κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ και επαναφορά εργασιακών δικαιωμάτων, ρύθμιση και διαγραφή μέρους του χρέους πανδημίας για ΜμΕ, νέο ΕΣΥ και επιστροφή 13ης σύνταξης, ρυθμίσεις για φθηνή στέγη για νέα ζευγάρια και απλοποίηση πρόσβασης σε ΑΕΙ με κατάργηση της ΕΒΕ, αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου), όσοι πολίτες θέλουν να ενισχύσουν το αίτημα για πολιτική αλλαγή, για να φύγει η πιο αποτυχημένη κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης, να πάρουν την τύχη τους, την τύχη της χώρας στα χέρια τους» αναφέρουν και συμπληρώνουν: «Ισχυρό μήνυμα στην κάλπη της 15ης Μαΐου είναι μήνυμα ελπίδας για την αρχή του τέλους του κ. Μητσοτάκη, την πολιτική αλλαγή και ελπίδα για διαφορετική πολιτική, κοντά στα προβλήματα των πολιτών».

Τα καλέσματα του πρώην πρωθυπουργού

«Η απεύθυνσή μου δεν είναι μόνο στο ΚΙΝΑΛ, μπορεί να είναι κι άλλες δυνάμεις, και απευθυνόμαστε και σε άλλες δυνάμεις» ήταν το μήνυμα του Αλ. Τσίπρα μετά το συνέδριο, ο οποίος θέλησε να στείλει και σήμα αισιοδοξίας: «Εχει κριθεί το ζήτημα των εκλογών, ο κ. Μητσοτάκης καταρρέει, θα είμαστε πρώτο κόμμα». Ο πρώην πρωθυπουργός έστειλε μήνυμα (Open TV) λέγοντας ότι το πραγματικό πρόβλημα την επομένη των εκλογών θα αφορά όσους δεν ανοίγουν τα χαρτιά τους πριν από αυτές: «Εμείς σε τελική ανάλυση διεκδικούμε ένα πράγμα το οποίο αυτή τη στιγμή αποτελεί και λαϊκή απαίτηση: να σταματήσει αυτή η κοινωνική λεηλασία, να έχουμε πολιτική αλλαγή, να φύγει η κυβέρνηση της Δεξιάς που τα έχει κάνει μαντάρα και να δώσουμε μια προοπτική και μια ανάσα στον τόπο με συγκεκριμένο πολιτικό πρόγραμμα, το οποίο είναι ρεαλιστικό. Το δικό μας πρόταγμα είναι πολύ σαφές. Νομίζω ότι όποιος κινείται στην γκρίζα ζώνη κάνει πρωτίστως ζημιά στον εαυτό του».Τα μηνύματα όμως προς το ΚΙΝΑΛ είναι σαφή, με την επισήμανση ότι για λόγους τακτικής μπορεί να ακολουθείται αυτή η στρατηγική της γκρίζας ζώνης, αλλά «δεν μπορεί να μην ξεκαθαρίζεις όταν αντιπολιτεύεσαι την κυβέρνηση ότι θέλεις να γίνουν εκλογές για να φύγει και ότι δεν θα γίνεις δεκανίκι της, δεν θα τη στηρίξεις».