Πολύ μεγάλα περιθώρια συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ, δυνατότητες διεύρυνσης των τριμερών σχημάτων που ήδη υπάρχουν στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και επέκταση του σκοπού της σύμπραξης «3+1» με τη συμμετοχή Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου και Ηνωμένων Πολιτειών, με παράλληλη ενίσχυση της έλξης του Φόρουμ για το Αέριο της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) προβλέπει στη συνέντευξή του στο «Βήμα» ο πρεσβευτής του Ισραήλ Γιόσι Αμράνι.
Παράλληλα, ο ισραηλινός διπλωμάτης εμφανίζεται προσεκτικός έναντι της Τουρκίας, ενώ εκτιμά ότι η ομαλοποίηση των σχέσεων Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) θα συμβάλλει στη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή.
Πώς φθάσαμε στην ομαλοποίηση των σχέσεων Ισραήλ – ΗΑΕ;
«Η ομαλοποίηση των σχέσεων του Ισραήλ με τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν έχει υψηλή στρατηγική αξία. Δεν έγινε ξαφνικά. Υπάρχει ισραηλινή παρουσία στον Περσικό Κόλπο την τελευταία 20ετία και μια πολιτική, οικονομική και διπλωματική προσπάθεια για ανάπτυξη σχέσεων, ακόμα και συναντήσεις στο ανώτερο δυνατό επίπεδο. Σας θυμίζω την επίσκεψη του πρώην πρωθυπουργού Ραμπίν στο Ομάν τη δεκαετία του 1990 αλλά και του πρωθυπουργού Νετανιάχου πριν από περίπου δύο χρόνια, πάλι στο Ομάν. Το Ισραήλ είναι μέρος της Ανατολικής Μεσογείου και άγκυρα σταθερότητας στη Μέση Ανατολή. Οι εξελίξεις των τελευταίων 10 ετών που αφορούν συγκεκριμένες περιφερειακές δυνάμεις αυξάνουν τη σημασία του Ισραήλ πέραν της περιοχής αυτής. Σε περιφερειακό επίπεδο, το μήνυμα της συμφωνίας είναι ότι το Ισραήλ είναι μια νομιμοποιημένη χώρα και έχει ρόλο. Γιατί έγιναν τώρα οι συμφωνίες; Πρέπει να το πιστώσουμε και στις αμερικανικές προσπάθειες, στο μήνυμα του αμερικανού προέδρου στον αραβικό κόσμο ότι η ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ δεν μπορεί να είναι όμηρος της συμφωνίας των Παλαιστινίων. Επίσης, μην ξεχνάτε ότι ζούμε σε ένα παγκόσμιο χωριό. Οι χώρες του Κόλπου έχουν συμφέρον για τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο. Θέλουν διατήρηση του στρατηγικού status quo. Τα ΗΑΕ έχουν τέτοια στρατηγικά, οικονομικά, ενεργειακά συμφέροντα και σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η συμφωνία με το Ισραήλ. Αν δε συνυπολογίσετε ότι τα ΗΑΕ διατηρούν καλές σχέσεις με την Ελλάδα, αυτό εξυπηρετεί καλύτερα τον στόχο της σταθερότητας».
Τι μπορούμε να αναμένουμε στη διμερή ελληνοϊσραηλινή συνεργασία;
«Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε μια πορεία διαμόρφωσης μιας πολύ στενής σχέσης. Η αμυντική συνεργασία είναι ένας από τους πυλώνες, αλλά υπάρχει επίσης ο οικονομικός και ο πολιτικός πυλώνας. Εχει διαμορφωθεί ένα ετήσιο στρατιωτικό πρόγραμμα συνεργασίας που περιλαμβάνει κοινές ασκήσεις, ανταλλαγή τεχνογνωσίας, ενώ υπάρχει και ετήσια συνάντηση στρατιωτικού σχεδιασμού. Επιδιώκουμε να επεκτείνουμε τη συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία και στις προμήθειες. Προετοιμάζονται διάφορες συμφωνίες, ενώ προσφέρουμε στην Ελλάδα τεχνογνωσία για τοπική παραγωγή αλλά και ενίσχυση των αμυντικών εξαγωγών. Η εξαγορά της ΕΛΒΟ ακολουθεί το μοντέλο που σας ανέφερα. Υπάρχουν επίσης σχέδια για είσοδο της ELBIT στο Αεροπορικό Κέντρο Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα ή για τη συνεργασία της Onex με τα Ισραηλινά Ναυπηγεία αναφορικά με τα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε, αλλά οι τελικές αποφάσεις είναι ελληνικές. Αλλοι τομείς συνεργασίας είναι ο τουρισμός, τα ακίνητα, ο αγροτικός τομέας, η υψηλή τεχνολογία, η κυβερνοασφάλεια, η διαχείριση υδάτων, ορισμένες ιδιωτικοποιήσεις. Και ας μην ξεχνάμε την ενεργειακή συνεργασία».
Ποια είναι τα επόμενα βήματα των τριμερών συνεργασιών;
«Η ιδέα των τριμερών συνεργασιών πρέπει να αποκτήσει πιο στρατηγική διάσταση. Εχουμε με την Ελλάδα και την Κύπρο ένα βασικό τριμερές σχήμα, ενώ η Ελλάδα έχει διάφορες τριμερείς συνεργασίες με κράτη της περιοχής και του Κόλπου. Βλέπω περιθώριο ανάπτυξης των τριμερών σχημάτων με τη συμμετοχή π.χ. χωρών από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Είμαστε παρόντες εκεί και ήδη συνάψαμε διπλωματικές σχέσεις με το Κόσοβο. Υπάρχει δυνατότητα τριμερούς οικονομικής συνεργασίας Ελλάδας – Ισραήλ – Κοσόβου. Ας μην ξεχνάμε φυσικά το EMGF, που έχει μετατραπεί σε έναν επιτυχημένο μηχανισμό διαβουλεύσεων για την ενεργειακή συνεργασία ώστε περισσότερες από μία χώρες θέλουν να γίνουν μέλη του. Αν επιτύχουμε να οικοδομήσουμε τέτοια πολυμερή σχήματα για την ενέργεια, την υγεία, το περιβάλλον, θα έχουμε μια ασφαλέστερη Μέση Ανατολή. Υπάρχει επίσης σε εξέλιξη μια προσπάθεια διεύρυνσης της συνεργασίας «3+1″. Πρέπει να την προσαρμόσουμε με σκοπό την προληπτική συνεργασία προς ειρηνικούς σκοπούς. Μπορούμε να συνεργαστούμε και πώς στο ζήτημα της COVID-19; Μπορούμε να συνεργαστούμε ώστε να προσαρμοστούμε στα νέα οικονομικά και εργασιακά δεδομένα που φέρνει η πανδημία; Η συνεργασία σε ήπια θέματα θα μπορούσε να προσελκύσει κι άλλους, ενώ Ισραήλ και Ελλάδα μπορούν να αναλάβουν ηγετικό ρόλο».
Πόσο σας ανησυχεί η στάση της Τουρκίας;
«Εχουμε μια ιστορία συνεργασίας και καλών σχέσεων με την Τουρκία. Δεν θέλουμε να τη βλέπουμε ως απειλή. Ελπίζουμε ότι μπορούμε να αναπτύξουμε ένα είδος πολιτισμένου διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών και των ηγεσιών τους. Αυτό σίγουρα δεν συμβαίνει σήμερα. Οπως έχετε δει στις πρόσφατες ανακοινώσεις μας για την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, το Ισραήλ ενδιαφέρεται για τη διατήρηση της σταθερότητας και της συνεργασίας. Ελπίζουμε ότι όλα τα μέρη θα δράσουν με υπευθυνότητα και θα σεβαστούν τα δικαιώματα των υπολοίπων. Η συμμαχία μας με την Ελλάδα είναι αυτόνομη και δεν στρέφεται εναντίον τρίτων».
Παραμένει ισχυρή η ιρανική απειλή;
«Η ιρανική στρατηγική είναι πολύπτυχη. Αποτελείται από την πυρηνική, την πυραυλική, την πολιτική και την περιφερειακή πτυχή. Σύμφωνα με την περιφερειακή πτυχή, το Ιράν αναπτύσσεται, όχι για πρώτη φορά, στον Λίβανο, στη Συρία αλλά επίσης, σε ορισμένες παλαιστινιακές ομάδες στη Γάζα. Υποστηρίζουμε την πολιτική του προέδρου Τραμπ έναντι του Ιράν και θεωρούμε ότι η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα ήταν ένα λάθος. Το βεληνεκές των ιρανικών πυραύλων ξεπερνά το Ισραήλ και η Ευρώπη δεν μπορεί να εθελοτυφλεί. Είδαμε κάποια πρόοδο σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Λιθουανία) που αναγνώρισαν τη Χεζμπολάχ ως τρομοκρατική οργάνωση, όχι μόνο τη στρατιωτική αλλά και την πολιτική της πτέρυγα. Πρέπει να ξυπνήσουμε όλοι μετά από αυτό που συνέβη στο λιμάνι της Βηρυτού. Είναι καλή η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας και η σύγκληση μιας διάσκεψης δωρητών για την ανοικοδόμηση, αλλά ας δώσουμε προσοχή και στα εργαστήρια της Χεζμπολάχ που βρίσκονται σε διάφορες γειτονιές της Βηρυτού. Επισείουμε την προσοχή σε όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, να επανεξετάσουν τη στάση τους έναντι της Χεζμπολάχ και να χαρακτηρίσουν τις δραστηριότητές της παράνομες (σ.σ.: η Ελλάδα δεν έχει χαρακτηρίσει τη Χεζμπολάχ τρομοκρατική οργάνωση)».
