Οι μπίζνες της νέας εποχής

Οι νέες πολιτικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου σε συνδυασμό με τα πολλά εκπεμπόμενα σήματα υπέρ των ιδιωτικών επενδύσεων από την πλευρά της κυβέρνησης Μητσοτάκη φαίνεται να επιδρούν καθοριστικά στο επιχειρηματικό κλίμα και μαζί να δημιουργούν κύκλο ευκαιριών και υψηλών προσδοκιών.

Συνδυασμός παραγόντων και συνθηκών, όπως η επικράτηση πολιτικής σταθερότητας τουλάχιστον σε μεσοπρόθεσμη βάση, αλλά και οι έμπρακτες διαβεβαιώσεις της νέας ελληνικής  πολιτικής ηγεσίας ότι δεν θα διαταραχθεί το επικρατήσαν τα προηγούμενα χρόνια κλίμα οικονομικής σταθεροποίησης και επιπλέον θα επιταχυνθεί η εξυγίανση των τραπεζών με πιο επιθετική διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, συγκροτεί πεδίο ευκαιριών, επανατοποθετώντας κατά βάση τη χώρα μας στο ραντάρ των διεθνών επιχειρηματικών κεφαλαίων.

Οπως βεβαιώνουν υπεύθυνοι πολυεθνικών συμβουλευτικών εταιρειών, «η Ελλάδα, έπειτα από πολλά χρόνια στασιμότητας και οικονομικής καχεξίας, προκαλεί και πάλι το ενδιαφέρον της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας και τείνει να εξελιχθεί σε επιφανή επενδυτικό προορισμό για ισχυρά διεθνή επιχειρηματικά σχήματα».

Το Ελληνικό και η εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική

Κατά μία εκδοχή το επιχειρούμενο ξεμπλοκάρισμα της επένδυσης του Ελληνικού, όπως και οι προσπάθειες διευθέτησης των εκκρεμοτήτων του Ελληνικού Δημοσίου με την καναδική επένδυση του χρυσού στη Χαλκιδική αίρουν το αντιεπενδυτικό κλίμα που επικράτησε όλα τα προηγούμενα χρόνια. Επιπλέον, οι πολλές αναγγελίες κατάθεσης του νέου επενδυτικού νόμου και οι αναφορές των αρμοδίων υπουργών για συγκεκριμένες προβλέψεις άρσης χωροταξικών, πολεοδομικών, αρχαιολογικών και άλλων εμποδίων επαυξάνουν τις προσδοκίες για ελευθέρωση των επενδύσεων στην Ελλάδα.

Κάτι που όπως φαίνεται κινητοποιεί και τις υγιείς εγχώριες επιχειρηματικές δυνάμεις, οι οποίες ήδη κινούνται προκειμένου να διεκδικήσουν μερίδιο μεγέθυνσης κατά την επερχόμενη διαδικασία αναδιάρθρωσης του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας.

Κοινή είναι η πεποίθηση ότι έχουμε εισέλθει σε φάση εξαγορών, συνενώσεων, συγχωνεύσεων και βεβαίως συγκέντρωσης στους περισσότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, ακόμη και σε εκείνους που μέχρι πρότινος δεν προκαλούσαν κανένα ενδιαφέρον.

«Ολοι οι μεγάλοι πελάτες μας αναζητούν ευκαιρίες εξαγορών ή συμμετοχής σε ελπιδοφόρα επιχειρηματικά πρότζεκτ στην Ελλάδα» λέει χαρακτηριστικά ανώτερο στέλεχος θυγατρικής πολυεθνικής συμβουλευτικής εταιρείας και επιμένει ότι «το ενδιαφέρον πολλαπλασιάζεται μέρα με τη μέρα και τείνει να λάβει διαστάσεις μοναδικές».

Εξηγεί δε ότι αυτή την ώρα εκδηλώνεται ενδιαφέρον ακόμη και από ζώνες του πλανήτη που δεν είχαν ουδεμία επαφή με τις ελληνικές οικονομικές υποθέσεις.

Το ενδιαφέρον κινεζικών και μαλαισιανών τραπεζών

Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι πρόσφατα αναγγέλθηκε με επισημότητα ότι πρόκειται να εγκατασταθεί στην Ελλάδα η Βank Of China, ενώ αντίστοιχο ενδιαφέρον φέρεται να έχει εκδηλώσει η Japan Bank και εσχάτως μαλαισιανές τράπεζες με τεράστια αποθέματα κεφαλαίων εξεδήλωσαν ενδιαφέρον να χρηματοδοτήσουν με ευνοϊκούς όρους μεγάλα κατασκευαστικά έργα στην Ελλάδα και ήδη συνομιλούν με ενδιάμεσους συμβούλους.

Εχει προκαλέσει επίσης μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι ινδοί επενδυτές έχουν προβεί σε εξαγορές μικρομεσαίων εταιρειών ειδικευμένων στην παραγωγή τροφίμων, ιδιαιτέρως αρτοσκευασμάτων στην Κρήτη και αλλού. Η αλήθεια είναι ότι ο κλάδος των τροφίμων επέτυχε ξεχωριστή πρόοδο στα χρόνια της μακρόχρονης κρίσης, συμβάλλοντας σημαντικά και στην επαύξηση των εξαγωγών, στοιχείο που δηλώνει τον εξωστρεφή χαρακτήρα της επιτευχθείσης ανάπτυξης.

Μήλον της έριδος στον κλάδο των τροφίμων

Κοινή είναι η πεποίθηση ότι το ενδιαφέρον για τον κλάδο των τροφίμων είναι γενικευμένο, γεγονός που κινητοποιεί αντιστοίχως και τις εγχώριες δυνάμεις. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η ιστορική εταιρεία παιδικών τροφών Γιώτης αναζητεί ευκαιρίες στον κλάδο με σκοπό τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων της. Είναι επίσης ευρέως γνωστό ότι και ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος της Chipita κινείται αντιστοίχως έχοντας αναθέσει σε συμβουλευτική εταιρεία την αναζήτηση  επιχειρήσεων προς εξαγορά από τον κλάδο των τροφίμων. Ακόμη, τάσεις συγκέντρωσης παρατηρούνται στον τομέα της αμπελουργίας, όπου οι υγιέστερες οινοποιίες διεκδικούν μεγέθυνση καθώς το ελληνικό κρασί τοποθετείται δυναμικά στη διεθνή αγορά και διευρύνονται οι εξαγωγικές προοπτικές.

Οι προβληματικές εταιρείες του κλάδου των τροφίμων  αποτελούν επίσης για πολλούς μήλον της έριδος. Η περίπτωση της Creta Farms των συγκρουόμενων αδελφών Δομαζάκη είναι εδώ και καιρό στο στόχαστρο πολλών μνηστήρων, όπως και το ξεκαθάρισμα του πλήθους των εταιρειών τροφίμων της MIG προκαλεί έντονο ενδιαφέρον. Ηδη η Faralon διαπραγματεύεται με την Τράπεζα Πειραιώς τα δάνεια του ελληνικού ομίλου ύψους περίπου 300 εκατ. ευρώ. Και στον βαθμό που τα αποκτήσει και δι’ αυτών αναλάβει τον έλεγχό του θα ακολουθήσουν αν μη τι άλλο ενδιαφέρουσες εξελίξεις. Μονάδες όπως η ΔΕΛΤΑ, ο Μπάρμπα Στάθης και άλλες συγκροτούν από μόνες τους πεδίο διεκδίκησης.

Ισραηλινοί επενδυτές στην αγορά ακινήτων

Εντυπωσιάζει επίσης το έντονο ισραηλινό ενδιαφέρον για την ελληνική αγορά ακινήτων. Οπως λένε οι γνωρίζοντες, τούτο τον καιρό αγοράζονται μαζικά ακίνητα στην Αθήνα και αλλού από ισραηλινούς επενδυτές, σε σημείο που να δημιουργείται η εντύπωση κεντρικής κατεύθυνσης. Οπως σημειώνει γνώστης της ελληνικής αγοράς ακινήτων, ισραηλινοί επενδυτές αγοράζουν ολόκληρα κτίρια προσδοκώντας προφανώς ξεχωριστές αποδόσεις τόσο σε εισόδημα όσο και σε αξία. Εκτιμάται μάλιστα πως αν επιβεβαιωθούν οι κυβερνητικές προβλέψεις ότι μέχρι το τέλος του έτους ή το αργότερο μέχρι τις αρχές του επόμενου ξεμπλοκάρει όντως η επένδυση του Ελληνικού, «η αγορά των ακινήτων θα πάρει φωτιά» και η ζήτηση θα εκτιναχθεί, όπως βεβαίως και οι τιμές.

Κάτι που βεβαιώνεται από τα προσφάτως δημοσιευθέντα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος που φέρουν τις τιμές των ακινήτων στην Αττική να έχουν αυξηθεί κατά 11,1% στο δεύτερο τρίμηνο  του 2019. Δεν είναι τυχαίο, βάσει των παραπάνω τάσεων και προοπτικών, ότι προπαρασκευάζεται συστηματικά τόσο από τον Δήμο Αθηναίων όσο και από την κυβέρνηση η προώθηση της επένδυσης του Βοτανικού, που περιλαμβάνει γήπεδα, κτίρια γραφείων και άλλα οικοδομήματα διαφόρων εμπορικών χρήσεων. Λέγεται μάλιστα ότι συχνές προς τούτο είναι οι επαφές του επικεφαλής της ΚΑΕ Παναθηναϊκός Δ. Γιαννακόπουλου με τον νεοεκλεγέντα δήμαρχο Αθηναίων Κ. Μπακογιάννη. Η κυβέρνηση γενικώς προσβλέπει στις κατασκευές καθώς θεωρεί ότι σε μεγάλης κλίμακας έργα μπορούν να απασχοληθούν κυρίως ανειδίκευτοι νέοι που μαστίζονται από την ανεργία. Γι’ αυτό, πέραν των άλλων, αποδίδεται και μεγάλη σημασία στην επένδυση του Ελληνικού, όπου μόνο τα καζίνα, το ξενοδοχείο των 500-600 κλινών και το προβλεπόμενο συνεδριακό κέντρο οδηγούν σε κατασκευές ύψους 1 δισ. ευρώ, ικανές να απασχολήσουν δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους.

Οι κατασκευαστικές και το Costa Navarino

Αλλά πέραν των συγκεκριμένων έργων που προκαλούν το ενδιαφέρον ισχυρών κατασκευαστικών όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η ΜΕΤΚΑ, η ΑΒΑΞ και άλλες, μεγαλεπήβολα σχέδια εκπονούνται στον υπεραναπτυσσόμενο τουριστικό τομέα. Οι ισχυροί του κλάδου με τις συνεργασίες που διαθέτουν και τις δυνατότητες άντλησης κεφαλαίων που διατηρούν κινούνται δυναμικά προς τη διεύρυνση και τη μεγέθυνση των δραστηριοτήτων τους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλου, ο οποίος θέλει να διευρύνει ακόμη περισσότερο τη δημοφιλή στο εξωτερικό επένδυση της Μεσσηνίας.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι κατευθύνεται σε αγορά άλλων 6.000 στρεμμάτων προκειμένου να κατασκευάσει άλλα τρία ή τέσσερα γήπεδα γκολφ και να μετατρέψει το Costa Navarino στο δημοφιλέστερο κέντρο του ευγενούς αθλήματος στην Ευρώπη. Σε συνεργασία δε με την Aegean του Ευτύχη Βασιλάκη θα επιχειρήσουν να αναλάβουν την ευθύνη και τον εκσυγχρονισμό του αεροδρομίου της Καλαμάτας κατά τα πρότυπα των άλλων περιφερειακών αεροδρομίων της γερμανικής Fraport και μαζί να αναλάβουν την κατασκευή ενός δρόμου ταχείας κυκλοφορίας από την πρωτεύουσα της Μεσσηνίας προς το δημοφιλές ξενοδοχειακό συγκρότημα ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση της υψηλής πελατείας του και βεβαίως να προσελκυσθούν ακόμη περισσότεροι υψηλού εισοδηματικού επιπέδου τουρίστες. Το όλο σχήμα στοχεύει στην απόλυτη τουριστική αναβάθμιση της Νότιας Πελοποννήσου ώστε να καταστεί μια από τις ελκυστικότερες τουριστικές βάσεις της Ευρώπης.

Σε τροχιά αναδιάρθρωσης και τα ξενοδοχεία

Αντιστοίχως σχέδια μεγέθυνσης εκπονεί και η οικογένεια Ανδρεάδη, που διαθέτει υψηλού επιπέδου ξενοδοχειακές μονάδες στη Χαλκιδική. Θα διεκδικήσει ξενοδοχεία σε όλη την Ελλάδα και ήδη βρίσκεται σε σχετικές συνεννοήσεις με τις τράπεζες, οι οποίες διαθέτουν στα χαρτοφυλάκιά τους πλήθος υπερχρεωμένων ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Πρώτος στόχος του μακεδονικού ομίλου είναι η εξαγορά του Πόρτο Καρράς, ενώ κατά μία εκδοχή η οικογένεια Ανδρεάδη προσβλέπει και στην εξαγορά  από τις τράπεζες του εμβληματικού ξενοδοχείου «Εlounda Beach» του ομίλου Μαντωνανάκη. Με τη διαφορά ότι ο υπερχρεωμένος όμιλος προσπαθεί να αποφύγει την κατάτμηση και για τούτο έχει προσφύγει στο αμερικανικό Τexas Pacific Group που διεκδικεί ρόλο «λευκού ιππότη» για την εταιρεία του κρητικού επιχειρηματία. Γενική είναι η εκτίμηση πάντως ότι ο ξενοδοχειακός κλάδος βρίσκεται σε τροχιά αναδιάρθρωσης υπό το βάρος τόσο της επιτυχίας του όσο όμως και της υπερχρέωσης. Ακριβώς από τον συνδυασμό των δύο συνθηκών πηγάζει η  πολλαπλή διεκδίκηση που εκδηλώνεται από εγχώριες και διεθνείς επενδυτικές δυνάμεις.

Η ΔΕΗ και οι κινήσεις στον χωρο της ενέργειας

Η εξελισσόμενη επίσης κρίση και δοκιμασία της ΔΕΗ δεσπόζει στον χώρο της ενέργειας, όπου ασκούνται οι ισχυρότερες εγχώριες ιδιωτικές επιχειρηματικές δυνάμεις. Ηδη ο όμιλος Μυτιληναίου θεμελιώνει εντός του Οκτωβρίου μια νέα υπερσύγχρονη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με αέριο στα Ασπρα Σπίτια, συνολικού κόστους περίπου 300 εκατ. ευρώ, ενώ ο ανταγωνιστικός Ηρων του ομίλου Περιστέρη έσπευσε να προαναγγείλει καλύτερες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος σε αντιστάθμισμα των αυξήσεων που ανήγγειλε η πολύπαθη ΔΕΗ. Το κατασκευαστικό σκέλος του ίδιου ομίλου επιδιώκει επίσης να πρωταγωνιστήσει στα έργα της επένδυσης του Ελληνικού.

Οι προοπτικές αναγέννησης του ευρύτερου κατασκευαστικού κλάδου ερεθίζει ακόμη και παραδοσιακούς παίκτες του ευρύτερου χώρου. Ενδεικτικές είναι πληροφορίες που φέρουν τις οικογένειες Κανελλόπουλου και Παπαλεξόπουλου που ηγούνται της διεθνοποιημένης πια τσιμεντοβιομηχανίας Τιτάν να μελετούν την επέκταση των δραστηριοτήτων τους σε συγγενείς προς το βασικό έργο της τομείς, όπως για παράδειγμα τα οικοδομικά υλικά, η κεραμοποιία και άλλοι.

Αντιστοίχως η ηγέτιδα της μεταλλουργίας Βιοχάλκο της οικογένειας Στασινόπουλου επιμένει στη βελτίωση και στον εμπλουτισμό των εξαγώγιμων προϊόντων της. Τελευταίως  ολοκλήρωσε την προμήθεια μιας εξελιγμένης μεταλλοκοπτικής μηχανής και τώρα προβαίνει στις ενέργειες εγκατάστασής της ώστε το συντομότερο να λειτουργήσει και να παράγει λεπτά φύλλα αλουμινίου για πλήθος χρήσεων. Μιλάμε για επένδυση υψηλότερη των 150 εκατ. ευρώ που θα διευρύνει τις παραγωγικές και εξαγωγικές της δυνατότητες. Ταυτόχρονα ολοκληρώνει τον εκσυγχρονισμό της προσφάτως εξαγορασθείσης Μεταλλουργίας Ηπείρου, η οποία θα παραμείνει και θα λειτουργήσει στον τόπο της, στο ακριτικό Πωγώνι. Ωστόσο ο όμιλος βασανίζεται από το πρόβλημα των ελληνικών χαλυβουργιών, οι οποίες δοκιμάζονται επιπροσθέτως από τον διεθνή εμπορικό πόλεμο μέσω της αύξησης των δασμών και της εισβολής φθηνών χαλυβουργικών προϊόντων στην Ευρώπη από τη γειτονική Τουρκία. Αυτό συνιστά δυσεπίλυτο πρόβλημα που απαιτεί πανευρωπαϊκή δράση. Ωστόσο ο όμιλος αναμένει τις νομοθετικές ρυθμίσεις και ειδικότερα τα επερχόμενα επενδυτικά μέτρα προκειμένου να λάβει κρίσιμες αποφάσεις.

Αναγέννηση του ναυπηγο-επισκευαστικού κλάδου

Στον χώρο της βαριάς βιομηχανίας επίσης πληροφορίες φέρουν έλληνες εφοπλιστές να ενδιαφέρονται για την αναγέννηση του ναυπηγοεπισκευστικού κλάδου, των αργούντων μεγάλων και μικρών ναυπηγείων, που άλλοτε έσφυζαν από ζωή και δραστηριότητες και τώρα αργοπεθαίνουν. Θα ήταν ευχής έργον αν οι όποιες κινήσεις ανασύστασης των ναυπηγείων Νεωρίου της Σύρου και των ναυπηγείων Ελευσίνας προσφέρουν τη βάση για μια ανασυγκρότηση του κλάδου.

Αν ωστόσο για τον κλάδο των ναυπηγείων μόνο ευχολόγια μπορούν να διατυπωθούν, ο κλάδος της υγείας φαίνεται ότι όντως διαμορφώνει πραγματικές ευκαιρίες επενδύσεων. Επείγει κατ’ αρχάς η τεχνολογική αναβάθμιση των κρατικών νοσοκομείων. Χωρίς αυτήν και χωρίς στενή παρακολούθηση των τεχνολογικών επιτευγμάτων στον τομέα της ιατρικής επιστήμης θα κινδυνεύουν με απαξίωση και ακολούθως με κατάρρευση. Ηδη οι ιδιώτες προμηθευτές λαμβάνουν θέση απέναντι στην προοπτική προμηθειών νέων μηχανημάτων ικανών να διατηρήσουν στον χρόνο την ανταγωνιστικότητα των δημόσιων νοσοκομείων. Αντανακλάται ήδη στην κίνηση των νοσοκομείων. Μια επίσκεψη νωρίς το πρωί στα μεγάλα ιδιωτικά νοσοκομεία των Αθηνών αρκεί για να βεβαιώσει του λόγου το αληθές και να διακριβώσει τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν τα δημόσια νοσοκομεία.

Συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην υγεία

Στη βάση των παραπάνω, έλληνες ιδιώτες επιχειρηματίες του κλάδου της υγείας προσβλέπουν σε συμπράξεις δημόσιου  και ιδιωτικού τομέα και προετοιμάζονται αναλόγως. Η είσοδος διεθνών επενδυτικών funds στον ιδιωτικό τομέα της υγείας έχει περιορίσει τις δυνατότητες μεγέθυνσης και αναζητούν άλλες λύσεις καθώς διαβλέπουν υπερανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα της υγείας. Ο όμιλος του Ιατρικού Κέντρου για παράδειγμα προετοιμάζεται πυρετωδώς. Επαναπατρίζει επιτυχημένους εξειδικευμένους έλληνες γιατρούς από το εξωτερικό – περίπου 40 γιατροί προερχόμενοι από τη Βρετανία, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ εντάχθηκαν στο δυναμικό του το 2019 – στην προσπάθειά του να οικοδομήσει περιβάλλον ανάπτυξης.

Η οικογένεια Αποστολόπουλου αναμένει επιβεβαίωση της σταθεροποίησης των οικονομικών συνθηκών προκειμένου να προχωρήσει στην κατασκευή νέου μοντέρνου νοσοκομείου στην Παιανία συνολικού προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ, προσβλέποντας κατά τα φαινόμενα και στη συνεργασία με τον συνδεδεμένο μαζί του γερμανικό «Ασκληπιό», ένα προχωρημένο σχήμα παροχής ιατρικών υπηρεσιών, με ξεχωριστές εμπειρίες από συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Ιδανικό για τον όμιλο του Ιατρικού Κέντρου θα ήταν η συγκεκριμένη επένδυση στον βαθμό που προχωρήσει να συνοδευθεί από μια μοντέρνα ιατρική σχολή, υπό τον όρο πάντα ότι θα αλλάξει το παρόν περιοριστικό συνταγματικό πλαίσιο.

Ολα τα παραπάνω και πολλά περισσότερα αφανή για την ώρα αναδεικνύουν προσδοκίες και φανερώνουν διάθεση ανάληψης επενδυτικων πρωτοβουλιών.

Οι δυνάμεις της ιδιωτικής οικονομίας πιστεύουν ακράδαντα ότι υπάρχουν πλέον οι όροι και οι προϋποθέσεις για ελευθέρωση της οικονομίας και άνθηση του ιδιωτικού τομέα. Αρκεί να διατηρηθεί το καταγραφόμενο κλίμα και να υποστηριχθεί με συγκεκριμένες ρυθμίσεις. Είναι ζήτημα επιλογής πια…