ΣτΕ: Θα πατήσει το κουμπί της δημοσιονομικής επιβάρυνσης;

Με αγωνία περιμένουν οι δημόσιοι υπάλληλοι την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας αύριο, Παρασκευή, για τα κομμένα δώρα και επιδόματα. Αγωνιά και η κυβέρνηση όμως, καθώς στην περίπτωση που το Ανώτατο Δικαστήριο κρίνει θετικά, η δημοσιονομική επιβάρυνση θα αγγίξει τα 5 δισ. ευρώ, κάτι που αποτελεί απειλή για εκτροχιασμό της Οικονομίας.

Μάλιστα, το ενδεχόμενο θετικής απόφασης για τους δημοσίους υπαλλήλους θα ανοίξει την πόρτα και για τις διεκδικήσεις των συνταξιούχων, που είναι ακόμη περισσότεροι. Η πιθανότητα επιστροφής αναδρομικών στις συντάξεις ή ακόμη και επαναφοράς δώρων στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων προκαλεί ζάλη στο οικονομικό επιτελείο και αποτελεί βόμβα στα θεμέλια της «ενάρετης» δημοσιονομικής πορείας της χώρας που έχει υποσχεθεί ο Αλέξης Τσίπρας στους Θεσμούς.

Καμπανάκι για το αποτέλεσμα των επικείμενων αποφάσεων του ΣτΕ έχει σημάνει και ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος εκτροχιασμού σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα προέρχεται από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκριναν αντισυνταγματικούς δύο νόμους για το ασφαλιστικό σύστημα του 2012.

«Όσον αφορά το εσωτερικό περιβάλλον, ιδιαίτερα το δημοσιονομικό πεδίο, η εφαρμογή των αποφάσεων της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι οποίες έκριναν αντισυνταγματικές προγενέστερες περικοπές στις συντάξεις, δρουν επιβαρυντικά στην ανάλυση βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, καθώς οδηγούν σε προς τα άνω αναθεώρηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης και αποτελούν το σημαντικότερο δημοσιονομικό κίνδυνο μεσοπρόθεσμα» έχει δηλώσει.

Πόσους αφορά η απόφαση και ποια είναι τα ποσά

Στην αυριανή συνεδρίαση του ΣτΕ θα εξεταστεί η απόφαση του Στ’ Τμήματος που έκρινε αντισυνταγματική την κατάργηση των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, καθώς και του επιδόματος αδείας και θα αποφασιστεί αν ισχύσει αναδρομικά. Η απόφαση επηρεάζει τόσο τους υπηρετούντες με έννομη σχέση δημοσίου δικαίου στο Δημόσιο, σε ΟΤΑ και σε ΝΠΠΔ, τους υπηρετούντες ΙΔΑΧ, όσο και τους υπηρετούντες στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ενώ θα αποτελέσει πρόκριμα και για τις ανάλογες διεκδικήσεις των συνταξιούχων.

Συνολικά, εκτιμάται ότι αφορά 450.000 δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά τον 13ο και τον 14ο μισθό που κόπηκαν από το 2013 και μετά.

Τα ποσά φθάνουν τα 1.000 ευρώ ετησίως (500 ευρώ για δώρο Χριστουγέννων, 250 ευρώ για δώρο Πάσχα και 250 ευρώ για επίδομα αδείας) και καλύπτουν τα έτη 2013-2018.

Αν αναγνωριστούν αναδρομικά από το 2015, η δημοσιονομική επιβάρυνση υπολογίζεται ότι φτάνει τα 1,9-2,4 δισ. ευρώ, ενώ αν αναγνωριστούν από το 2013 ο λογαριασμός ανεβαίνει ακόμα περισσότερο και εκτινάσσεται στα 3,8 με 4,8 δισ. ευρώ.

Σε περίπτωση αναδρομικής επιστροφής των δώρων στους δημοσίους υπαλλήλους η επίπτωση, όπως λένε στο υπουργείο Οικονομικών, θα είναι «one-off» και ενδέχεται η καταβολή να γίνει σε βάθος χρόνου ενώ αν η Ολομέλεια του ΣτΕ καταλήξει στην απόφαση για επαναφορά δώρων και επιδομάτων στο Δημόσιο τότε όλα τα ζητήματα θα ρυθμιστούν με νέο νομοσχέδιο.

Με δεδομένο ότι θα απαιτηθεί χρόνος για να δημοσιευθεί η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, η ΑΔΕΔΥ έχει ήδη καλέσει όλους τους εργαζομένους στο Δημόσιο να καταθέσουν αγωγές για τα αναδρομικά του 13ου και του 14ου μισθού μέχρι τις 15 Μαρτίου 2019. Μάλιστα, συστήνεται στις αγωγές αυτές ότι θα πρέπει να διεκδικηθούν, ανεξαρτήτως διετούς παραγραφής, όλα τα δώρα, όλων των ετών από την 1η Ιανουαρίου 2013 και μετά. Οσοι έχουν ασκήσει αγωγές ή άλλα ένδικα βοηθήματα μέχρι τη δημοσίευση της απόφασης του ΣτΕ, μπορούν να επικαλεσθούν την κηρυχθείσα αντισυνταγματικότητα και να διεκδικήσουν τις οικείες αξιώσεις τους για το χρονικό διάστημα πριν από τη δημοσίευση της απόφασης του ΣτΕ (αναδρομικά δηλαδή), ενώ αντίθετα όσοι ασκήσουν αγωγές μετά τη δημοσίευση της απόφασης του ΣτΕ απαγορεύεται να επικαλεστούν την αντισυνταγματικότητα των οικείων διατάξεων, εγείροντας αξιώσεις για το χρονικό διάστημα πριν από τη δημοσίευσή της.

Πόσο πιθανή είναι η θετική απόφαση του ΣτΕ

Στην αυριανή συνεδρίασή της η Ολομέλεια θα εξετάσει την απόφαση του Στ’ Τμήματος που έκρινε ότι οι περικοπές που έγιναν µε τον νόμο 4093/12, οδηγώντας στην πλήρη κατάργηση όλων των επιδομάτων, αντίκεινται στα άρθρα 25 και 4 του Συντάγματος και τις απορρέουσες από αυτά αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας.

Στο σκεπτικό τους οι δικαστές, αν και αναγνωρίζουν ότι ο νομοθέτης μπορεί να προβαίνει σε μείωση του βασικού μισθού ή των επιδομάτων στο πλαίσιο του δημοσίου συμφέροντος, επισημαίνουν ότι «µε την επίμαχη διάταξη επιχειρείται νέα, για πολλοστή φορά περικοπή των αποδοχών, της ίδιας ακριβώς ομάδας θιγομένων, ειδικότερα δε θεσπίζεται πλέον µε αυτήν, όχι περαιτέρω μείωση, αλλά κατάργηση των ετήσιων αποδοχών».

Προσθέτουν δε ότι τα επιδόματα εορτών και αδείας «συνδέονται από τη φύση τους µε τις αυξημένες ανάγκες που ανακύπτουν κατά τις εορταστικές περιόδους και κατά την περίοδο των θερινών διακοπών, οι οποίες ανάγκες συντρέχουν για όλους τους υπαλλήλους ανεξάρτητα από τον μισθό του καθενός». Οι δικαστές επισημαίνουν ακόμα ότι «ο νομοθέτης δεν δικαιολογείτο πλέον να προχωρήσει στην υιοθέτηση του επίμαχου καταργητικού μέτρου, χωρίς προηγουμένως να έχει εκτιμήσει την προσφορότητα του μέτρου εν όψει και της διαπίστωσης, ότι τα αντίστοιχα μέτρα που είχε λάβει έως τότε δεν είχαν αποδώσει τα αναμενόμενα».

Και μετά σειρά έχουν οι συνταξιούχοι

Η κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο περιμένουν και την κρίση του ΣτΕ για τις διατάξεις του νόµου Κατρούγκαλου, η οποία θα καθορίσει και το εύρος της αναδροµικότητας των συνταξιούχων. Εάν δηλαδή θα είναι από τη δηµοσίευση της απόφασης του Ιουνίου του 2015 – για όσους δεν είχαν ασκήσει αγωγές – και μέχρι σήµερα, ή μέχρι τον Μάιο του 2016, όταν δηλαδή ενεργοποιήθηκε ο νόµος Κατρούγκαλου.

Ορισμένες από τις εκδοχές που εξετάζονται για την επίλυση του προβλήματος είναι επιστροφή των αναδρομικών στις συντάξεις με δόσεις και επαναφορά δώρων στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, ακόμη και με τη μορφή επιδόματος των 300 ευρώ ετησίως.

Το θέμα συζητήθηκε στις συναντήσεις που έγιναν την περασμένη εβδομάδα με τους Θεσμούς και εξετάστηκαν διάφορα σενάρια για το αν το όποιο δημοσιονομικό κόστος θα είναι μόνιμο ή εφάπαξ και το αν θα είναι μικρό ή μεγάλο. «Είναι διαφορετικό να χρωστάς κάτι σε αναδρομικά, δηλαδή να πρέπει να δώσεις σε κάποιους π.χ. 100 εκατ. ευρώ και άλλο να πρέπει να καταβάλλεις ένα ποσό για πάντα από εδώ και πέρα», ανέφερε πηγή που συμμετείχε στην αξιολόγηση με τους δανειστές.

Μένει να φανεί από τις οριστικές αποφάσεις που έχει ετοιμάσει και πρόκειται να εκδώσει το ΣτΕ, αν οι συνταξιούχοι θα πάρουν επιστροφές για σχεδόν ένα χρόνο ή για μεγαλύτερο διάστημα.

Το κόστος των αναδρομικών έχει αποτυπωθεί σε οικονομική ανάλυση από το υπουργείο Εργασίας και εκτιμάται ότι για ένα έτος το ποσό είναι 4,4 δισ. ευρώ, ενώ για όλη την περίοδο των περικοπών, δηλαδή από 1/1/2013 ως και το 2018, το ποσό ανέρχεται στα 24 δισ. ευρώ.

Το επικρατέστερο σενάριο είναι να δοθούν με δόσεις τα αναδρομικά ενός έτους που αντιστοιχούν στις περικοπές δώρων κύριων και επικουρικών συντάξεων και στις μειώσεις από τους νόμους 4051, 4093 καθώς και από την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ). Από εκεί και πέρα, όσοι δικαιώνονται δικαστικά θα έχουν περισσότερα αναδρομικά.