Από τα επίπεδα του 1997 θα ξεκινήσει η πορεία για την ανάκαμψη

Στα επίπεδα του 1997 επέστρεψε πάντως η Ελλάδα βάσει του ΑΕΠ, ενώ η παρατεταμένη βαθιά ύφεση και η αβεβαιότητα έχουν προκαλέσει την κατάρρευση της ακαθάριστης εθνικής αποταμίευσης στο 8% του ΑΕΠ, με αρνητική την καθαρή αποταμίευση των νοικοκυριών.

Από την αρχή της κρίσης το συνολικό ύψος των καταθέσεων μειώθηκε κατά 120 δισ. ευρώ, ενώ μόνο από τον Νοέμβριο του 2014 έχουν φύγει από τις τράπεζες 42,5 δισ. ευρώ και έχουν επιστρέψει μόλις 1,7 δισ. ευρώ, την ώρα που η απομόχλευση (μείωση των δανικών) στις τράπεζες συνεχίζεται με ρυθμό 5 δισ. ευρώ ή 2,7% του ΑΕΠ ετησίως.

Την ίδια ώρα η εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ φθάνει το 1/3 του ισολογισμού τους έναντι 3%-4% στην ευρωζώνη, ενώ το συνολικό ύψος των πάσης φύσεως μη εξυπηρετούμενων δανείων κυμαίνεται στο 60% του ΑΕΠ. Παράλληλα οι επενδύσεις κατέρρευσαν από το 25,7% του ΑΕΠ το 2007 σε 10% σήμερα ενώ, όπως εκτιμάται πια ευρέως, η χώρα χρειάζεται πάνω από 100 δισ. ευρώ επενδύσεις την επόμενη επταετία για να διατηρηθεί σε θετική αναπτυξιακή πορεία.

Υφεση και εφέτος

Η ελληνική οικονομία θα παραμείνει σε ύφεση και εφέτος με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) να υποχωρεί κατά 1% έπειτα από συρρίκνωση 0,3% πέρυσι, σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ. Το ΔΝΤ προβλέπει 0,6% ύφεση εφέτος, ενώ άλλες ξένες τράπεζες, όπως η Deutsche Bank και η UBS, συντάσσονται με το ΙΟΒΕ «βλέποντας» ύφεση 1% και 0,9% αντίστοιχα.

«Οσο δεν μεταρρυθμίζεται η ελληνική οικονομία τόσο απομακρύνεται η ημερομηνία λήξης της ελληνικής κρίσης. Η αναμενόμενη ανάκαμψη στο δεύτερο εξάμηνο, με δεδομένο ότι θα ολοκληρωθεί σύντομα η αξιολόγηση από τους δανειστές, θα μπορούσε να καλλιεργήσει το έδαφος για μεγαλύτερη ανάπτυξη το 2017» εκτίμησε το ΙΟΒΕ. Τα νέα μέτρα που προβλέπονται στο Μνημόνιο για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων θα επηρεάσουν αρνητικά την ιδιωτική κατανάλωση και την απασχόληση στο λιανεμπόριο και την εστίαση, παρά την προβλεπόμενη νέα άνοδο του τουρισμού.

Η ανάκαμψη των επενδύσεων –που παραμένει ο μεγάλος ασθενής της ελληνικής οικονομίας –είναι βασική προϋπόθεση για την ανάκαμψη ολόκληρης της οικονομίας.

Η ελληνική οικονομία εισήλθε σε ένα μονοπάτι στασιμότητας τα δύο τελευταία χρόνια. Μετά τη «μεγάλη ύφεση» της περιόδου 2007-2013 (σωρευτική απώλεια του ΑΕΠ -26,49%) ακολούθησαν 24 μήνες στους οποίους η εγχώρια παραγωγή αυξήθηκε μόλις 0,42%, παρατηρεί και η Eurobank.

Σύμφωνα με την τράπεζα, η ολοκλήρωση της αξιολόγησης αποτελεί το πρώτο βήμα έτσι ώστε να βελτιωθεί το οικονομικό κλίμα, να μειωθεί η αβεβαιότητα και να μην υπάρξει πρόβλημα στις χρηματοδοτικές ανάγκες του Δημοσίου.

Ωστόσο, αυτά είναι στοιχεία που αφορούν τη βραχυχρόνια περίοδο. Υπό το πρίσμα της μακροχρόνιας περιόδου, η αποτελεσματική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και η ανάκτηση της χαμένης αξιοπιστίας θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό το μονοπάτι οικονομικής μεγέθυνσης που θα ακολουθήσει η ελληνική οικονομία στο μέλλον. Καθώς σήμερα στη χώρα δεν είναι εφικτό να αυξηθεί η δημόσια κατανάλωση, αλλά ούτε και οι δημόσιες επενδύσεις, απομένει η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων.

Και επειδή η καθαρή αποταμίευση είναι αρνητική, οι ιδιωτικές επενδύσεις πρέπει να χρηματοδοτηθούν, κυρίως, από ξένες αποταμιεύσεις, που σημαίνει άμεσες ξένες επενδύσεις, εκτιμούν οι οικονομολόγοι.

Το «made in Greece»

Η οικονομία είναι πάντως, όπως λέγεται, και «κλίμα». Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2014, όταν η ανάπτυξη γύρισε (0,7%), οι ξένοι τοποθέτησαν από τις αρχές του 2013 ως τα μέσα του 2014 συνολικά 22 δισ. ευρώ σε ελληνικά ενεργητικά, ποσό που αντιστοιχούσε στο 10,7% του ΑΕΠ.

Μάλιστα το σήμα «made in Greece» έγινε και πάλι μόδα. ιδίως στον τουρισμό, αν και άμεσες επενδύσεις δύσκολα γίνονται σε μια χώρα όπου, όπως λέγεται, η γραφειοκρατία, το φορολογικό καθεστώς και κυρίως η απονομή της δικαιοσύνης μπορούν να αποτρέψουν κάθε αξιοπρεπή επενδυτική προσπάθεια.

Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο παράδειγμα: τότε αμερικανός επιχειρηματίας με μεγάλο δίκτυο στις ΗΠΑ, εκτιμώντας ακριβώς ότι το σήμα «made in Greece» ήταν στη… μόδα, θέλησε να αρχίσει στην Ελλάδα την παραγωγή παντελονιών τζιν επάνω σε σχέδια μεγάλης ξένης εταιρείας από την οποία είχε εξασφαλίσει άδεια.

Τα προϊόντα θα έφερναν την ξένη επωνυμία και μαζί με τη «made in Greece» ετικέτα, αφού θα παράγονταν στην Ελλάδα, θα μπορούσαν, όπως εκτιμούσε, να σημειώσουν επιτυχία στις αγορές.

Με τον παραγωγικό ιστό της χώρας όμως να έχει τα χάλια του, ντόπιοι επιχειρηματίες που προσεγγίστηκαν αντιπρότειναν να τα παράγουν (τα τζιν) στη… Βουλγαρία.

«Μα θέλω η ετικέτα να γράφει «made in Greece» και όχι «made in Bulgaria»» αναφώνησε ο Αμερικανός, που είχε την εντύπωση ότι τον αντιμετωπίζουν και ως «αμερικανάκι» όταν τόλμησε να ζητήσει μια παρουσίαση των εργοστασίων μέσω Skype ή να μάθει το software που χρησιμοποιούν οι ελληνικές επιχειρήσεις.