«Με το ευρώ τα πράγματα θα είναι δύσκολα. Με τη δραχμή θα επικρατήσει χάος» επισημαίνει ο Νίκος Χριστοδουλάκης στο «Βήμα της Κυριακής». Προσθέτει όμως ότι η τελική συμφωνία θα πρέπει να έχει πιο δίκαιη κατανομή των βαρών και συγκεκριμένο αναπτυξιακό πακέτο, διαφορετικά η όποια ελάφρυνση του χρέους δεν θα έχει σοβαρό αποτέλεσμα. «Το δημοψήφισμα πολλοί θέλουν τώρα να το ξεχάσουν και θα λένε ότι ήταν οφθαλμαπάτη» σημειώνει. Κατηγορεί τον Αλέξη Τσίπρα ότι καθορίστηκε από ψευδαισθήσεις και παραλληλίζει τον Γιάνη Βαρουφάκη με τον Μάγο του Μοντεζούμα που, αντί να του μαζεύει πολεμοφόδια για να αντιμετωπίσει τον Κορτές, του μάζευε πλουμιστά φτερά. «Με την ευκλείδεια γεωμετρία ίσως πάμε καλύτερα» εκτιμά.
Πώς σχολιάζετε την πρόταση της κυβέρνησης στους θεσμούς; Εκτιμάτε ότι αρκεί για να βγάλει τη χώρα από την κρίση;
«Θα είναι δύσκολα τα πράγματα αλλά μέσα στο ευρώ μπορεί να βελτιωθούν πιο γρήγορα και με λιγότερο κοινωνικό κόστος σε σύγκριση με το χάος της δραχμής που θα ήταν η εναλλακτική. Οταν αρχίσει να εξειδικεύεται η νέα συμφωνία, πρέπει να έχει πιο πολλές μεταρρυθμίσεις και όχι νέα βάρη στους αδύναμους. Νέους φόρους σε όσους δεν τους πληρώνουν και όχι στους ήδη υπερφορολογημένους. Μείωση των προκλητικών αμοιβών και όχι του μεροκάματου. Κίνητρα στις επιχειρήσεις για άμεσες προσλήψεις και όχι διόγκωση του δημόσιου τομέα. Δεν φτάνουν όμως αυτά. Η συμφωνία πρέπει να έχει ένα συγκεκριμένο αναπτυξιακό πακέτο για να ξεκολλήσει από την ύφεση. Αλλιώς και η όποια ελάφρυνση του χρέους δεν θα έχει σοβαρό αποτέλεσμα».
Πιστεύετε ότι πραγματικά αυτή τη φορά βρεθήκαμε αιωρούμενοι στο κενό, με το ένα πόδι στην έξοδο από το ευρώ;
«Ο κίνδυνος υπήρχε ήδη από το 2010 και γι’ αυτό μερικοί επέβαλαν τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρώτο Μνημόνιο. Το ΔΝΤ ποτέ ως τότε δεν είχε λόγο σε θέματα του ευρώ και πήγαινε μόνο όπου υπήρχε συναλλαγματική κρίση και αλλαγή νομίσματος. Οσοι το ήθελαν επειδή τάχα μόνο το ΔΝΤ έχει τεχνογνωσία ας δουν τώρα πόσο τραγικά έξω έπεσαν οι συνταγές του. Ο κίνδυνος σταδιακά αποσοβήθηκε, αλλά μετά τις 30 Ιουνίου βρεθήκαμε πάλι στο κενό γιατί εξανεμίστηκαν τα τραπεζικά διαθέσιμα και η Ευρώπη είχε πλέον γίνει συμπαγές μπλοκ εναντίον μας. Η αυταπάτη ότι η απειλή του Grexit θα τους τρομάξει γύρισε μπούμερανγκ καθώς αυτοί μπορούσαν να οργανωθούν καλύτερα. Η στρατηγική της μπλόφας ήταν παιδαριώδης».
Θεωρείτε ότι υπήρχε σχέδιο;
«Κεντρικό σχέδιο όχι, γιατί αυτό θέλει σοβαρή δουλειά και προετοιμασία. Πολλές ενέργειες που έγιναν όμως έσπρωχναν ντε φάκτο σε τέτοιες εξελίξεις. Οταν την ημέρα που ξέρεις ότι λήγει το πρόγραμμα προκαλείς γεγονότα που αναπόφευκτα οδηγούν σε κλειστές τράπεζες γίνεται ευκολότερο να πας σε ακραίες εκδοχές. Με την οικονομία σε κατάσταση πνιγμού, πολλοί θα έβλεπαν ακόμη και μια βαριά υποτιμημένη δραχμή σαν κάποιο σωσίβιο. Γι’ αυτό και οι ινστρούχτορες του χάους έβγαιναν με απίστευτο κυνισμό και έλεγαν σε όσους ταλαιπωρούνται ότι σιγά-σιγά θα συνηθίσουν. Κάποιοι την Κυριακή το βράδυ έψαχναν αν το 61% του «Οχι» επιτρέπει και αλλαγή νομίσματος και άλλοι σκέφτονταν τα ΙΟU ως ενδιάμεσο νόμισμα. Ευτυχώς ο Πρωθυπουργός τούς έκοψε την όρεξη πριν προλάβουν».
Ναι, αλλά το 61,3% ψήφισε «Οχι» και η ψήφος είχε και ταξικά χαρακτηριστικά, όπως είπε ο κ. Τσακαλώτος.
«Το δημοψήφισμα πολλοί θέλουν τώρα να το ξεχάσουν και θα λένε ότι ήταν οφθαλμαπάτη. Η Ελλάδα γέννησε τη δημοκρατία αλλά ευτυχώς δεν κράτησε το μονοπώλιο. Γι’ αυτό ποτέ δεν πρέπει να γίνονται δημοψηφίσματα εναντίον αυτού που διαπραγματεύεσαι γιατί θα κάνει και αυτός το ίδιο σε σένα. Το ερώτημα ήταν παραπλανητικό, ας μην είναι και η ερμηνεία του. Σε μερικούς από τους πιο φτωχούς νομούς της χώρας ψήφισαν μαζικά «Ναι» και στις πιο πλούσιες τουριστικές περιοχές μαζικά «Οχι». Αλλοι γιατί είναι θυμωμένοι από την πεντάχρονη ύφεση και άλλοι επειδή τους πείραξε ο ΕΝΦΙΑ ή είναι ιδεολογικά εναντίον της Ευρώπης. Είναι πιο περίπλοκο, που λέει και ο Ευκλείδης».
Πάντως αρκετοί πιστεύουν ότι με τη δραχμή τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα. Εσείς τι λέτε;
«Οι σημερινές σκηνές και η ανασφάλεια θα έμοιαζαν με περιπέτειες σχολικής εκδρομής μπροστά στο χάος της δραχμής. Θυμηθείτε ότι για να πάμε από τη δραχμή στο ισχυρότερο ευρώ χρειάστηκαν μήνες προετοιμασίας με ορθάνοιχτες τράπεζες και πάλι υπήρξαν προβλήματα αισχροκέρδειας και καθυστερήσεων. Ηταν σαν να σκαρφαλώνεις ένα απότομο βουνό και ταλαιπωρείσαι. Το αντίστροφο, από το ευρώ στη δραχμή, θα είναι σαν να πέφτεις ελεύθερα. Πολλοί θα χάσουν σπίτια και επιχειρήσεις, όπως έγινε το 2002 στην Αργεντινή με τα διαφυγόντα κεφάλαια που γύρισαν και αγόρασαν κοψοχρονιά. Ακόμη και το ΚΚΕ είπε ευθαρσώς ότι αυτοί που θα την πληρώσουν περισσότερο είναι οι εργαζόμενοι».
Εκτιμάτε ότι αν είχε κλείσει η συμφωνία τον Φεβρουάριο θα ήταν λιγότερα τα μέτρα;
«Τότε χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία. Η κυβέρνηση είχε τη συμπάθεια της διεθνούς κοινής γνώμης, ενώ η τρόικα ήταν αμήχανη που όλοι συνειδητοποίησαν ξαφνικά πόσο αποτυχημένα ήταν τα προγράμματα που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα. Επιπλέον την περίοδο εκείνη τα κεφάλαια δεν χρειάζονταν για εσωτερικές δαπάνες αλλά μόνο για να αναχρηματοδοτήσουν τα υφιστάμενα δάνεια. Η κυβέρνηση είχε πετύχει να μειώσει τα δρακόντεια πλεονάσματα που είχαν τα προηγούμενα μνημόνια και θα διεκδικούσε αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Εκανε όμως το μοιραίο λάθος να νομίσει ότι μπορεί να πετύχει πολύ περισσότερα και έχασε τον έλεγχο».
Και τώρα σε ποιον αποδίδετε μεγαλύτερες ευθύνες, στον Αλέξη Τσίπρα ή στον Γιάνη Βαρουφάκη;
«Στην ψευδαίσθηση ότι αν η πραγματικότητα δεν ταιριάζει με τα σχέδιά μας τόσο το χειρότερο για αυτήν και εμείς θα την κάνουμε να υπακούσει. Στην Ιστορία και ο Μοντεζούμα είχε το δίκιο με το μέρος του αλλά δεν είχε στρατηγική. Ο μεγάλος Μάγος του μάζευε πλουμιστά φτερά και φετίχ αλλά δεν άντεξαν στις ισπανικές ξιφολόγχες. Ηταν καλύτερο να μάζευε πολεμοφόδια, να είχε μάθει σημάδι και να έκανε έτσι μια καλή συμφωνία με τον Κορτές. Τώρα που έφυγε ο Μάγος και προσγειωθήκαμε στην ευκλείδεια γεωμετρία ίσως πάμε καλύτερα».
Υπάρχει μια διάχυτη συζήτηση για την ανάγκη δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού κόμματος. Εσείς πώς το σχολιάζετε;
«Διαφωνώ γιατί έτσι θα επιστρέφαμε στον 19ο αιώνα με τα αγγλο-γαλλικά και ρωσικά κόμματα. Η Ευρώπη είναι κεκτημένο νόμισμα και σύνορο, όχι αντικείμενο κομματικής διαπάλης. Η πολιτική πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη της νεότερης γενιάς και όσων είναι «εκτός των τειχών» αντί να τους λέει ότι κάνουν όλο λάθη. Κορυφαίος στόχος, ένα ενιαίο ασφαλιστικό σύστημα με ίδιους κανόνες για όλους, αλλιώς οι νέοι ακόμη και αν βρουν δουλειά θα πληρώνουν μια ζωή τις μεγαλοσυντάξεις των άλλων. Επίσης ένα νέο επενδυτικό περιβάλλον και αποκρατικοποιήσεις για να δημιουργηθεί μαζική νέα απασχόληση. Διαφορετικά ένα γενικόλογο σύνθημα υπέρ της Ευρώπης θα γίνει το άλλοθι των βολεμένων και θα αποξενώσει ακόμη περισσότερο όσους έχουν πληγεί από την κρίση και την ανεργία».
Θεωρείτε ότι στο νέο πολιτικό σκηνικό μπορεί η Κεντροαριστερά να παίξει κάποιον ρόλο;
«Ναι, αλλά με εντελώς νέα δεδομένα και όχι παλίμψηστες περγαμηνές. Χρειάζονται πολιτικές πρωτοβουλίες για μια πραγματική προσπάθεια ανοικοδόμησης κράτους και θεσμών, από την αξιολόγηση στη δημόσια διοίκηση και τη γρήγορη απονομή δικαιοσύνης ως τη συνταγματική μεταρρύθμιση και τη φορολογική δικαιοσύνη. Και φυσικά με μια ειλικρινή προσπάθεια απολογισμού για όσα κάναμε σωστά και λάθος ή δεν τολμήσαμε καθόλου. Ούτε μηδενισμός αλλά ούτε ο καημός της αυτοδικαίωσης. Και φυσικά χωρίς το σύνδρομο του αειθαλούς αρχηγισμού που μερικοί κουβαλάνε μόνιμα, όπως ο Ομπάμα τα πυρηνικά κλειδιά».
Εχετε γράψει μια μελέτη για τον Εμφύλιο και το βαρύ τίμημα που πλήρωσε η χώρα. Πώς σχολιάζετε το κλίμα διχασμού και τις εκδηλώσεις αυταρχισμού όπως οι επιθέσεις σε δημοσιογράφους ή η δήλωση για τον στρατό και την εσωτερική ασφάλεια;
«Μερικά από αυτά θα μείνουν στην Ιστορία ως παιχνιδάκια στην άμμο και άλλα ως νταηλίκια. Αν όμως πολλαπλασιαστούν και συνδυαστούν με τα στρατεύματα, μπορεί να γίνουν σκοτεινή απειλή».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
