Πολλοί από τον ΣΥΡΙΖΑζητούν επιστροφή στη δραχμή. Γιατί; Μια προσεκτική ανάλυση θα μας πείσει ότι μάλλον πρόκειται περί μπλόφας, αν και εφόσον δεν πρόκειται περί αφέλειας. Από όλες τις πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτός που αντέχει λιγότερο τις συνέπειες της επιστροφής στη δραχμή, συνέπειες που θα πλήξουν βαθύτατα τόσο την ιδεολογία του όσο και την εκλογική του βάση.
Δεν θα εξετάσω το καθόλου αμελητέο κοινωνικό κόστος της μετάβασης στη δραχμή. Διότι οποιοσδήποτε έχει εμπειρία στις αναδυόμενες αγορές έχει διαπιστώσει την ταχεία, αν και τρομακτικά επώδυνη, προσαρμοστικότητα χωρών σε δραματικές μεταβολές (καθεστωτικές, νομισματικές, κοινωνικοπολιτικές). Δεν πρέπει δηλαδή να επιλέξουμε ή να απορρίψουμε τη δραχμή με μόνο γνώμονα συνέπειες οι οποίες, τουλάχιστον στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο, θα είναι βραχυπρόθεσμες έως και μεσοπρόθεσμες, όχι όμως μακροπρόθεσμες.
Η μετάβαση στη δραχμή θα απομειώσει ακόμη περισσότερο το ήδη μειωμένο ύστερα από πέντε χρόνια κρίσης εισόδημα της πλειοψηφίας που δεν διαθέτει σημαντικές αποταμιεύσεις σε σκληρό νόμισμα. Αυτή η πτωχοποίηση θα καταστήσει το αίτημα της αποκατάστασης της ευμάρειας ασυγκράτητο πολιτικό χείμαρρο.
Είναι δυνατό να αποκατασταθεί η ευμάρειά μας εντός της δραχμής; Πώς θα το κάνει αυτό ένα κράτος που δεν θα μπορεί να δανείζεται και κανείς δεν θα επιθυμεί να συναλλάσσεται με το νόμισμά του; Τέσσερις είναι οι βασικοί τρόποι:
Προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τη μεταβίβαση σημαντικών ιδιωτικών και δημόσιων περιουσιακών στοιχείων σε αλλοδαπούς επενδυτές που κατέχουν τα αναγκαία κεφάλαια, την τεχνογνωσία και τη διεθνή δικτύωση για να τα αξιοποιήσουν. Μια τέτοια μεταβίβαση θα ανακόψει την κατρακύλα της δραχμής και θα βελτιώσει άμεσα την αγοραστική δύναμη του πληθυσμού. Αυτή η μεταβίβαση δεν θα είναι σε μαφιόζους ολιγάρχες. Στην Τουρκία το άνοιγμα της αγοράς που προκάλεσε η κρίση του 2001 ενίσχυσε τους πλέον φερέγγυους τοπικούς ομίλους που μπόρεσαν να συνάψουν συμμαχίες με το ποιοτικό διεθνές κεφάλαιο ενώ, αντίθετα, κατέστρεψε τους πλέον αφερέγγυους τοπικούς ομίλους.
Επαναπατρισμός της ελληνικής αποταμίευσης, κινητοποίηση της Διασποράς. Εντός της δραχμής θα πρέπει να ξαναφέρουμε στο τραπεζικό μας σύστημα τα δεκάδες δισ. ευρώ που έφυγαν στο εξωτερικό ή κατέληξαν στα στρώματα και στις θυρίδες. To ρευστό όμως μαγνητίζεται από σκληρές κεντρικές τράπεζες με στιβαρή εποπτεία του συστήματος και ελκυστικά επιτόκια. Εδώ τελειώνει η αντιμνημονιακή φενάκη της μαλακής δραχμής. Η Ελλάδα μάλιστα στην αγωνιώδη προσπάθεια προσέλκυσης αλλοδαπών κεφαλαίων θα βασιστεί στην πλεονάζουσα ρευστότητα αλλά κυρίως στις εξαιρετικής ποιότητας διασυνδέσεις με το παγκόσμιο κεφάλαιο που έχει η ελληνική ναυτιλία και στην κεφαλαιουχική ελίτ της Διασποράς.
Ελευση νέας τρόικας. Στο απευκταίο σενάριο που η Ελλάδα αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ενωση, επιστρέφοντας στη δραχμή, θα πρέπει να βασιστεί για την εξομάλυνση των σχέσεών της με το διεθνές κεφάλαιο σε τρεις μη ευρωενωσιακούς θεσμούς: στο ΔΝΤ, στην Παγκόσμια Τράπεζα, στον ΟΟΣΑ. Αυτοί οι φορείς θα καταστούν αναγκαίοι για την Ελλάδα τόσο για αυτά που θα κάνουν για τη χώρα όσο και γιατί η εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών και των ελλήνων αποταμιευτών θα εξαρτάται από την καλή ή την κακή γνώμη τους για την οικονομική κατάσταση στη χώρα.
Αποδοτικότερο κράτος. Η υποτιμημένη δραχμή θα ασκήσει διαρκείς πιέσεις για τον εξορθολογισμό του κράτους, το οποίο, όπως η υπόλοιπη οικονομία, βασίζεται σε εισαγωγές αναλώσιμων και κεφαλαιουχικού εξοπλισμού. Από την Υγεία ως την άμυνα, για να μπορέσει το κράτος να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στην αποστολή του θα αναγκαστεί να συνεχίσει το έργο της μεταρρύθμισής του. Επίσης, οι βελτιωμένες δημόσιες υπηρεσίες είναι μια μορφή εισοδήματος για τον πολίτη που τις χρησιμοποιεί. Με την υποτιμημένη δραχμή η πίεση για τη βελτίωση του κράτους θα ενταθεί ως μηχανισμός αποζημίωσης για την απώλεια του προσωπικού εισοδήματος των πολιτών.
Πρόβλεψη του γράφοντος λοιπόν είναι ότι η χώρα και στο καθεστώς της δραχμής θα πετύχει (αν και με πολλαπλά πιο βίαιο και επώδυνο τρόπο) αυτά που οι πιστωτές της και οι λεγόμενοι μνημονιακοί προσδοκούν να πετύχει εντός του ευρώ. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι λοιπόν ο μεγάλος χαμένος της επιστροφής στη δραχμή, παρ’ όλο που μέσα στις τάξεις του έχει και τους περισσότερους οπαδούς της. Η πλειονότητα του ελληνικού λαού θα αποδώσει την ευθύνη της απότομης μείωσης του εισοδήματός του που θα προκαλέσει η επιστροφή στη δραχμή στον ΣΥΡΙΖΑ που έφερε τη δραχμή. Αυτή η απόδοση ευθύνης θα καταστήσει πολιτικά και οικονομικά διαδόχους του ΣΥΡΙΖΑ, και κυρίαρχους στην Ελλάδα της δραχμής, αυτούς που σήμερα φοβούνται τη δραχμή περισσότερο από όλους: τους έλληνες κεφαλαιούχους, τα μεσοανώτερα στρώματα, που έχουν την ικανότητα να συνδιαλεχθούν επωφελώς με το διεθνές γίγνεσθαι, και το διεθνές κεφάλαιο, που βλέπει την Ελλάδα ως πολλά υποσχόμενο επενδυτικό προορισμό.
O κ. Βασίλης Θ. Καρατζάς είναι διευθύνων σύμβουλος της Levant Partners ΑΕΔΟΕΕ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
