Τα δύο πρόσωπα του Αύγουστου Κορτώ

«Ημουν και παραμένω αφοσιωμένος –ταγμένος –σε δύο μόνο πράγματα σ’ αυτή τη ζωή: στον άνδρα μου και στα βιβλία μου. Δεν υπάρχει χώρος για τίποτε άλλο». Με αυτόν τον τρόπο ο Αύγουστος Κορτώ πριν από λίγες ημέρες επέλεξε να ξεκαθαρίσει μέσω Facebook ότι δεν θα είναι υποψήφιος με το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη. Η δήλωση έμοιαζε αυθόρμητη, αλλά δεν έκρυβε τον προβοκατόρικο χαρακτήρα της.

«Τι χρειαζόταν άραγε η αναφορά στον άνδρα του; Γιατί να μας ενδιαφέρει κάτι τόσο προσωπικό;» ήταν η πρώτη και μάλλον εύλογη απορία που αναδύθηκε. Οι αντιδράσεις που τελικά προκάλεσε η δήλωση, με τα ομοφοβικά παραληρήματα παρηκμασμένων δημοσιογράφων διψασμένων για δημοσιότητα και τις μετέπειτα μετάνοιές τους, απέδειξαν ότι ήταν απολύτως απαραίτητη, καθώς οδήγησε στο ξεμπρόστιασμα μιας κοινωνίας που προσποιείται και ευαγγελίζεται την ισότητα. Το πρόσταγμα του «τα εν οίκω εν δήμω» δεν ωφέλησε αυτή τη φορά μόνο τον ευφυή συγγραφέα, αλλά και μια ολόκληρη κοινωνία που είδε τον άσχημο εαυτό της στον καθρέφτη.

Αποτελεί ξεκάθαρα μια ξεχωριστή περίπτωση ανθρώπου. Το αγόρι που γεννήθηκε πριν από 35 χρόνια στη Θεσσαλονίκη ως Πέτρος Χατζόπουλος επινόησε τον εαυτό του. Το «σπασικλάκι», εκείνος ο υπέρβαρος, μικροπαντρεμένος φοιτητής της Ιατρικής, μπήκε στα ελληνικά γράμματα σε ηλικία μόλις 19 ετών με το ψευδώνυμο Αύγουστος Κορτώ και με «Το βιβλίο των βίτσιων». Η πόζα του ονόματος, ο ακραίος πορνογραφικός χαρακτήρας των βιβλίων του, η επινοημένη προσπάθεια να σκανδαλίσει πλασαριζόμενος ως μικροσκοπικός Μαρκήσιος ντε Σαντ –ενίοτε και με γυμνές φωτογραφίσεις –ήταν αρκετά για να τον επιβάλουν και να τραβήξουν την προσοχή. Τα επόμενα χρόνια μεταμορφώθηκε εξωτερικά, έχασε σχεδόν 60 κιλά, χώρισε, μετακόμισε στην Αθήνα, μίλησε για την κατάθλιψή του και την ομοφυλοφιλία του.

Ως συγγραφέας δεν είναι κακός, με βασική προϋπόθεση ο αναγνώστης να έχει γερό στομάχι, για να αντέξει το απωθητικό, σε πολλές περιπτώσεις, ύφος του. Αν και ευρηματικός, υπονομεύει τελικά τον εαυτό του, παραδιδόμενος στην ευκολία μιας λογοτεχνικής λογοδιάρροιας. Το τελευταίο του μυθιστόρημα «Το βιβλίο της Κατερίνας» (εκδ. Πατάκη) μοιάζει με μια λογοτεχνική ενηλικίωση. Συγκινητικό και σκληρό, είναι μια ιστορία γραμμένη σε πρώτο πρόσωπο, με αφηγήτρια την αυτόχειρα μητέρα του.

Ναρκισσισμός

Ο 35χρονος συγγραφέας είναι σίγουρα πληθωρικός. Μιλά ακατάπαυστα, πετάγεται από το ένα θέμα στο άλλο, αυτοσαρκάζεται, προσπαθεί να εντυπωσιάσει με τη δίψα ενός κακομαθημένου παιδιού που θέλει να βρίσκεται συνεχώς στο επίκεντρο. «Πόσο καλύτερα θα ήταν τα πράγματα αν ο συμπαθέστατος κύριος Κορτώ έβαζε χαλινάρι στην αυτοαναφορικότητά του;» αναρωτιούνται οι επικριτές του. Πιστεύουν ότι το ταμπεραμέντο του και ο ναρκισσισμός του τον καθηλώνουν. Υποστηρίζουν επίσης ότι η δημόσια εικόνα που καλλιεργεί – κάτι από καταραμένο συγγραφέα με σύνδρομα τύπου Γούντι Αλεν – είναι πιο ενδιαφέρουσα από τους «εξωπραγματικούς» ήρωές του.

Ο Κορτώ, έτσι και αλλιώς, ανήκει σε εκείνους τους συγγραφείς που θέλουν να πρωταγωνιστούν με κάθε τρόπο.

Αρθρογραφεί τακτικά και περνά απολαυστικές εργατοώρες στο Facebook, όπως έχει ομολογήσει. Μοιάζει να αφομοιώθηκε πλήρως από εκείνη τη γενιά λογοτεχνών που έχει γνώμη σχεδόν για τα πάντα, επιζητώντας διακαώς να απασχολεί, όχι απαραιτήτως για τα συγγραφικά της πονήματα. Ο δημόσιος λόγος τους μεταφέρεται πλέον σε ένα νέο επίπεδο, με το ιδιωτικό, τα posts και τα likes να εισβάλλουν στη δημόσια σφαίρα.

Oσον αφορά τα βιβλία του, εάν πρόσεχε λίγο περισσότερο τα χειρόγραφά του και αν περιόριζε τις ασκήσεις «εξυπνακισμού», θα ήταν σαφώς ένας καλύτερος συγγραφέας. Εχει επίσης κατηγορηθεί για υπέρμετρη λογοτεχνική βουλιμία. Στα 35 του χρόνια εμφανίζει διψήφιο αριθμό βιβλίων. Η εργασιομανία δεν σημαίνει απαραιτήτως δημιουργικότητα, όπως αποδείχτηκε στο βιβλίο του «Αυτοκτονώντας ασύστολα».

Σε αυτό το πλαίσιο κινούνται για κάποιους και οι μεταφράσεις του. Ατυχέστατη στιγμή του, για παράδειγμα, θεωρείται η μετάφραση του «Φράνι και Ζούι» του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ.

Πριν από τέσσερα χρόνια, όταν ρωτήθηκε ποια είναι τα όνειρά του, απάντησε χωρίς περιστροφές. «Ακόμη περισσότερα και καλύτερα βιβλία, ακόμη περισσότερους αναγνώστες, ακόμη περισσότερους ανθρώπους να με αγαπήσουν με κάποιον τρόπο». Στο πρώτο σκέλος της απάντησης έχει κάνει την αρχή με το τελευταίο του βιβλίο. Στο δεύτερο σκέλος δείχνει να τα καταφέρνει επίσης, αλλά μέσω του λάθος τρόπου – του Facebook και του αέναου κυνηγιού των likes…

Αδέκαστη

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 16 Μαρτίου 2014