Ο Ηλίας Ηλιού έλεγε ότι «η Αριστερά δεν έχει αφήσει καμία πεπονόφλουδα που να μην την πατήσει». Σε αυτόν τον δρόμο με τις πεπονόφλουδες μοιάζει να περπατούν το ΠαΣοΚ και η ΔΗΜΑΡ, έπειτα από την πρόσκληση των «58» για κοινή κάθοδο στις ευρωεκλογές. Και τα δύο κόμματα είναι διχασμένα στο εσωτερικό τους για το θέμα της Κεντροαριστεράς, παρ’ ότι περίπου το 30% των ψηφοφόρων δηλώνει πως θα ψήφιζε τον κοινό φορέα αν κατέβαινε στις ευρωπαϊκές εκλογές.
Η εκδήλωση των «58» στο Ακροπόλ ήταν τόσο απροσδόκητα επιτυχημένη όσο αναμενόμενη ήταν η πολεμική που ξεσηκώθηκε εναντίον της από όλους όσοι θίγονται από τη δημιουργία του ενιαίου φορέα, δηλαδή από τον ΣΥΡΙΖΑ, τον κ. Α. Λοβέρδο, τον κ. Φ. Κουβέλη και τους προεδρικούς της ΔΗΜΑΡ. Τι νόημα έχουν όμως οι επιδιώξεις των προσώπων όταν έρχονται σε αντίθεση με τις επιθυμίες της κοινωνίας;
Αν βγήκε ένα συμπέρασμα από το Ακροπόλ, αυτό ήταν ότι ο κόσμος που παραβρέθηκε στην εκδήλωση προσπέρασε τα κομματικά του σύνορα. Περισσότερα από 2.000 άτομα γέμισαν ασφυκτικά ένα θέατρο συνολικής χωρητικότητας 700 ατόμων, έκλεισαν δύο φορές την οδό Ιπποκράτους και δημιούργησαν μια ατμόσφαιρα επανεπιβεβαίωσης της μαζικότητας και του ιστορικού βάθους της δημοκρατικής παράταξης. Το τέλμα απέκτησε κυματισμό και τα «μαγαζάκια» αντέδρασαν.
Οι συναντήσεις και τα σχέδια
Εξι μήνες πριν, το βράδυ της 24ης Ιουνίου, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του ανασχηματισμού από τον κ. Σ. Κεδίκογλου, τίποτε δεν ήταν αυτονόητο για τον Ι. Βούλγαρη, τον Στ. Λιβαδά και την Αθηνά Δρέττα που συναντήθηκαν σε μια ταβέρνα στο Παγκράτι, εκτός από την εκτίμησή τους ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί η πολυδιάσπαση της δημοκρατικής παράταξης. Η αιφνιδιαστική απόφαση του κ. Κουβέλη να αποχωρήσει η ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση με αφορμή το κλείσιμο της ΕΡΤ ανέτρεψε σχεδιασμούς και στρατηγικές. Ως τότε ένας κύκλος προσώπων, προερχόμενων κυρίως από τον χώρο της ανανεωτικής Αριστεράς, συνομιλούσε με τη ΔΗΜΑΡ με σκοπό τη δημιουργία του τρίτου πόλου. Επαφές και συνεννοήσεις για κυβερνητικά θέματα υπήρχαν και ανάμεσα στο ΠαΣοΚ και στη ΔΗΜΑΡ, με τους Χρ. Πρωτόπαπα, Ι. Μανιάτη, Φώφη Γεννηματά, Οδ. Κωνσταντινόπουλο, Χρ. Δερβένη από τη μία πλευρά και τους Σπ. Λυκούδη, Α. Παπαδόπουλο, Θ. Μαργαρίτη, Δ. Χατζησωκράτη από την άλλη. Το καλό κλίμα εξαφανίστηκε μέσα σε λίγες ώρες και αντικαταστάθηκε από την ψυχροπολεμική σχέση Βενιζέλου – Κουβέλη.
Οι τρεις συνομιλητές κατέληξαν εκείνο το βράδυ ότι η ΔΗΜΑΡ είχε μόλις κλωτσήσει την ευκαιρία να ηγηθεί στον χώρο και ότι το ΠαΣοΚ δεν έχει τις ηθικές και πολιτικές προϋποθέσεις για να τραβήξει το κάρο. Με το ένα κόμμα στην κυβέρνηση και το άλλο στην αντιπολίτευση, οι συνεννοήσεις ήταν εξαιρετικά δύσκολες, όμως ξεκίνησε ένας κύκλος συζητήσεων προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για ένα πλαίσιο συμπόρευσης. Το σχήμα που είχαν στο μυαλό τους ήταν κάτι ανάμεσα στην Ελιά και στον ΣΥΡΙΖΑ, με τις διαφορετικές συνιστώσες, και άρχισαν να το ζυμώνουν ο κ. Βούλγαρης στους πανεπιστημιακούς κύκλους, η κυρία Δρέττα στο ΠαΣοΚ και ο κ. Λιβαδάς στη ΔΗΜΑΡ. Στα δείπνα εκείνης της περιόδου συναντιόταν ένας ευρύς κύκλος προσώπων, όπως η κυρία Αννα Διαμαντοπούλου, ο κ. Γ. Φλωρίδης, ο κ. Λοβέρδος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι συμφωνούσαν όλοι με όλα.
Ο Αύγουστος ανέκοψε τις συζητήσεις, από τον Σεπτέμβριο όμως πύκνωσε η φημολογία για μια πρωτοβουλία 50 προσωπικοτήτων. Η προσφορά, όταν ξεκίνησε η συλλογή των υπογραφών, ήταν μεγάλη, ωστόσο επελέγησαν 58 πρόσωπα, τα οποία, πέρα από την αδιαμφισβήτητη αξιοπιστία τους, συμβόλιζαν τους τρεις χώρους των οποίων η σύγκλιση θεωρείται χρήσιμη: του ΠαΣοΚ, της ΔΗΜΑΡ και των Οικολόγων. Οι πολιτικοί και οι εκπρόσωποι των Κινήσεων αποκλείστηκαν, ώστε να μη δημιουργηθεί η εντύπωση ότι σχηματίζεται ένα ακόμη κομματίδιο, επίδοξων σωτήρων της χώρας.
Προτού δοθεί το κείμενο στη δημοσιότητα, στις 14 Οκτωβρίου, ενημερώθηκαν πολιτικοί αρχηγοί και ιστορικά στελέχη. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Βενιζέλος ήταν θετικός από την πρώτη στιγμή, παρ’ ότι γνώριζε τις ενστάσεις που είχαν για τον ίδιο διάφορα στελέχη της Κεντροαριστεράς.
Λέγεται ότι αντιρρήσεις δεν είχε ούτε ο κ. Κουβέλης, ο οποίος ως και την παραμονή της δημοσίευσης του κειμένου έδινε διαβεβαιώσεις πως θα στήριζε την προσπάθεια. Στη συνέχεια ωστόσο αντιτάχθηκε, και μάλιστα με κατηγορηματικό τρόπο.
Ο ρόλος του κ. Σημίτη
Πολλά λέγονται για τον παρασκηνιακό ρόλο του κ. Κ. Σημίτη, τα περισσότερα εκ των οποίων κινούνται στη σφαίρα της μυθοπλασίας. Ο πρώην πρωθυπουργός είναι τακτικός συνομιλητής, εδώ και έτη, των περισσοτέρων από τους «58», οι οποίοι σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τον είχαν ενημερώσει για τις προθέσεις τους αλλά δεν τον συνάντησαν ποτέ ως ομάδα. Ο κ. Σημίτης, σύμφωνα με πληροφορίες, στην αρχή αιφνιδιάστηκε, έπειτα όμως θεώρησε θετική την προοπτική ανασυγκρότησης της παράταξης αλλά διεμήνυσε ότι ο ίδιος ούτε μπορεί ούτε ενδιαφέρεται να αναλάβει ρόλο στην προσπάθεια αυτή. Οπως και δεν ανέλαβε, αν και στηρίζει με την παρουσία του τις εκδηλώσεις των «58».
Οσο οι προθέσεις μετατρέπονταν σε λέξεις, οι λέξεις σε πολιτικά προτάγματα, όταν δηλαδή προέκυψε μια συγκεκριμένη πραγματικότητα, ήρθαν και οι αρνήσεις: Ο κ. Αλ. Παπαδόπουλος αρνήθηκε να υπογράψει το κείμενο επειδή θεωρεί ότι η κατάσταση της χώρας απαιτεί μια πραγματικά εθνική προσπάθεια. Ο κ. Κ. Λαλιώτης διαφώνησε με την πρωτοβουλία, το ίδιο και ο κ. Φλωρίδης. Η κυρία Διαμαντοπούλου κράτησε τις αποστάσεις της και ο κ. Λοβέρδος προχώρησε σε στρατηγική συμμαχία με τη ΔΗΜΑΡ.
Την Κυριακή 13 Οκτωβρίου συγκεντρώθηκαν στο σπίτι του κ. Βούλγαρη οι Στ. Λιβαδάς, Αθ. Δρέττα, Π. Παναγιωτόπουλος, Ν. Μπίστης και Χρ. Δερβένης. Αργά το βράδυ έστειλαν το κείμενο στα ΜΜΕ, αγωνιώντας για την υποδοχή που θα είχε. Το ενδιαφέρον που κίνησε η πρόσκληση των «58» για τη συγκρότηση ενιαίου φορέα, χωρίς τη διάλυση των υπαρχόντων κομμάτων, για τη διεκδίκηση ψήφου στις ευρωεκλογές ήταν σημαντικό. Οι «58» εμφανίστηκαν σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διοργάνωσαν εκδηλώσεις σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, «όχι με τη συμβολή του ΠαΣοΚ, αλλά με την παρουσία στελεχών του ΠαΣοΚ και της ΔΗΜΑΡ, από πολίτες που έχουν απογοητευθεί από τους υπάρχοντες φορείς αλλά παραμένουν στην παράταξη.
Στα Χανιά, η Νομαρχιακή του ΠαΣοΚ διχάστηκε επειδή κάποια μέλη της πήγαν στην εκδήλωση των «58» ενώ οι υπόλοιποι διαφωνούσαν, στη Λάρισα η τοπική οργάνωση της ΔΗΜΑΡ δήλωσε ότι θα ξεκινήσει διάλογο μαζί τους έπειτα από το συνέδριο του κόμματος. Σε κάθε πόλη οι εκδηλώσεις της Κεντροαριστεράς συγκεντρώνουν όσο περνάει ο καιρός όλο και περισσότερο κόσμο.
Ασφαλώς ο αντίκτυπος που είχε η μαζικότητα της εκδήλωσης στην Αθήνα ήταν μεγάλος. Πολλοί έφυγαν γιατί δεν άντεξαν την κοσμοσυρροή, άλλοι 13.000 επέλεξαν να παρακολουθήσουν τη ζωντανή δίωρη διαδικτυακή μετάδοση από τον υπολογιστή τους. «Πού να φανταστούμε ότι θα συγκεντρωνόταν τόσος κόσμος για να ακούσει έναν πανεπιστημιακό που δεν είναι γνωστός από τα τηλεοπτικά πάνελ!» έλεγαν οι διοργανωτές. «Οσοι ήρθαν στο Ακροπόλ συστρατεύθηκαν ως πολιτικές μονάδες διεκδικώντας μια πολιτική ταυτότητα που βρίσκεται σε εκκρεμότητα» σχολίαζε ο κ. Βούλγαρης.
Την παραμονή της εκδήλωσης ο κ. Φλωρίδης και η κυρία Διαμαντοπούλου ζήτησαν την αυτοδιάλυση του ΠαΣοΚ και της ΔΗΜΑΡ. Λίγες ημέρες αργότερα ο κ. Λοβέρδος χαρακτήρισε «φορείς του τίποτα και εκφραστές του κανενός» τους «58». Στη Χαριλάου Τρικούπη ήταν ικανοποιημένοι για την ιδιαίτερη επιτυχία του Ακροπόλ και μιλούσαν για «αμήχανες αντιδράσεις από τον κ. Κουβέλη και ορισμένους άλλους που αρνούνται να αντιληφθούν τη δυναμική που μπορεί να αναπτύξει η συσπείρωση της Κεντροαριστεράς».
Ο κ. Βενιζέλος μιλώντας σε συνεργάτες του τόνισε ότι το οικονομικό κλίμα θα βελτιωθεί, η χώρα θα βγει από τη μιζέρια και η Κεντροαριστερά θα συσπειρωθεί. «Θα φανεί έτσι ποιοι ενεργούν υποκριτικά, ακολουθώντας προσωπικές στρατηγικές, και ποιοι κινούνται ανοιχτά και γενναιόδωρα και εγγυώνται την ισότιμη συμμετοχή κομμάτων, κινήσεων και προσώπων χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς αναζήτηση προσωπικών ρόλων. Η ώρα της αλήθειας φτάνει» είπε.
Τα μέλη της πρωτοβουλίας έχουν αποφασίσει να μην απαντούν στις επιθέσεις που δέχονται. «Εμείς δεν ενδιαφερόμαστε να φτιάξουμε ένα κόμμα του 3% ή του 4%. Τα βήματά μας θα καθοριστούν στην πραγματικότητα από μια εκτίμηση: Αν υπάρχει η βούληση από μια εκλογική βάση που κινείται μεταξύ του ΠαΣοΚ και του ΣΥΡΙΖΑ να δηλώσει την πολιτική της ταυτότητα, η οποία υπερβαίνει το σημερινό ΠαΣοΚ και τη σημερινή ΔΗΜΑΡ» δηλώνει ένα από τα ηγετικά στελέχη των «58».
Πολεμικό κλίμα στη Χαριλάου Τρικούπη
Αυτό το «κάτι νέο» έχει ξυπνήσει και άλλα αντανακλαστικά. Την Πέμπτη το βράδυ τρεις βουλευτές (Φ. Σαχινίδης, Θ. Μωραΐτης, Γ. Ντόλιος) και οκτώ στελέχη της Κεντρικής Επιτροπής ζήτησαν με επιστολή τους προς τον κ. Βενιζέλο την άμεση σύγκληση του ανώτατου οργάνου του κόμματος.
Η Χαριλάου Τρικούπη μίλησε για κίνηση «παπανδρεϊκών» κατά της Κεντροαριστεράς επειδή έχουν άλλες βλέψεις για το ΠαΣοΚ. Ο κ. Μωραΐτης προειδοποίησε ότι είναι απόφαση «να υπερασπιστούμε την παράταξη και όχι να τη «διαπραγματευθούμε», όπως φαίνεται ότι κάποιοι θέλουν, προκειμένου να βρουν σανίδα πολιτικής επιβίωσης. Ας αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους πριν είναι αργά. Σε διαφορετική περίπτωση η ευθύνη για τις εξελίξεις θα τους ανήκει εξ ολοκλήρου».
Κύκλοι της Χαριλάου Τρικούπη ανταπάντησαν ότι «είναι κρίμα που κάποιοι λυπούνται όταν βλέπουν το ΠαΣοΚ να κινείται εξωστρεφώς και σπεύδουν να τροφοδοτήσουν την εσωστρέφεια. Η εποχή μας δεν προσφέρεται για μικροκομματικές πολιτικές πολυτελείας».
Το συνέδριο της ΔΗΜΑΡ
Δύσκολη συνύπαρξη Κουβέλη – Λυκούδη
Δύσκολη είναι πλέον η συνύπαρξη των κκ. Φ. Κουβέλη και Σπ. Λυκούδη στη ΔΗΜΑΡ. Ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ απέρριψε την πρόταση των «58», αρνήθηκε τη συμμαχία με το ΠαΣοΚ αλλά και με τον ΣΥΡΙΖΑ –μίλησε για «λαϊκιστική Αριστερά που επαγγέλλεται την επιστροφή στο χθες». Δήλωσε όμως ότι η ΔΗΜΑΡ θα κατέλθει στις ευρωεκλογές με τους συμμάχους της (δηλαδή με τη Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα), ότι θα συνεχίσει τις προσπάθειες για τη δημιουργία προοδευτικού τρίτου πόλου, ο οποίος θα επιδιώξει την αλλαγή της κυβερνητικής πολιτικής και την ακύρωση των διλημμάτων του νέου διπολισμού.
Ο κ. Λυκούδης, στη δική του παρέμβαση, είπε ότι δεν θα διεκδικήσει ξανά τη θέση του γραμματέα και αποδόμησε σημείο προς σημείο τις θέσεις Κουβέλη. Είπε ότι η ΔΗΜΑΡ ετεροκαθορίζεται με αμυντικό τρόπο από τους άλλους χώρους και συνόψισε το δίλημμα του συνεδρίου ως εξής: «Θα μπούμε σε άλλη μια περιπέτεια εθνικής ευθύνης για να δημιουργήσουμε το ανάχωμα στον δικομματισμό και στη συντήρηση ή θα κοιτάξουμε να συντηρηθούμε εμείς στο όριο της εκλογικής επιβίωσης;. Αυτά τα «μόνοι μας και βλέπουμε» ή πολιτικά κομψοτεχνήματα του τύπου «δεν συνομιλώ με το σημερινό ΠαΣοΚ αλλά συνομιλώ με αυτόν ή τον άλλο πασόκο» ή άλλα ανεδαφικά «άλλος πρωθυπουργός από την ίδια Βουλή» αδιαφορούν για την αριθμητική. Η άρνησή μας να συμμετάσχουμε στον διάλογο δεν οδηγεί σε κανέναν προοδευτικό τρίτο πόλο. Οδηγεί στη μη Κεντροαριστερά. Και η μη Κεντροαριστερά οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον δικομματισμό, στις αυτοδυναμίες και στην πόλωση» επισήμανε. Απέρριψε τη συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ λέγοντας: «Ο μοναδικός πόλεμος που διεξάγει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η αυτοδύναμη κατάληψη της εξουσίας. Σε αυτόν τον πόλεμο εγώ είμαι απέναντι. Γιατί ο πόλεμός του είναι φανατικός και μισαλλόδοξος. Σύμμαχος όποιος συμφωνεί, εχθρός, φασίστας, πουλημένος όποιος διαφωνεί». Ο κ. Λυκούδης πρότεινε να μπει η ΔΗΜΑΡ επιθετικά στον διάλογο με όλους, και με την κίνηση των «58», «αν την αφήσει ο Βενιζέλος να προχωρήσει».
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκαν και οι τοποθετήσεις των κκ. Α. Παπαδόπουλου, Γρ. Ψαριανού, των μελών της μειοψηφίας, αλλά και πολλών συνέδρων, καθώς το θέμα των συμμαχιών μονοπώλησε το συνέδριο. Το Αριστερό Δίκτυο κινήθηκε στην αντίθετη κατεύθυνση, ζητώντας να αναδειχθούν τα αριστερά χαρακτηριστικά του κόμματος. Αίσθηση προκάλεσε η παρουσία τριών ευρωβουλευτών του ΠαΣοΚ στην έναρξη του συνεδρίου (Αννυ Ποδηματά, Μαριλένα Κοππά, Σπ. Δανέλλης), αλλά και η μετοίκηση του κ. Π. Μπεγλίτη στη ΔΗΜΑΡ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
