Η νέα γερμανική κυβέρνηση δεν πρόκειται να ορκιστεί πριν από τα μέσα Δεκεμβρίου, αλλά η Καγκελαρία έχει ήδη προχωρήσει στη διαμόρφωση της πολιτικής την οποία φαίνεται ότι έχει αποφασίσει να ακολουθήσει η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ στην τρίτη θητεία της. Ατζέντες, σχέδια, χρονοδιαγράμματα και ό,τι άλλο χρειάζεται «βρίσκονται στο στάδιο της τελικής επεξεργασίας», λέγουν ενημερωμένες πηγές στο Βερολίνο, αν και ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί η συμμετοχή των Σοσιαλδημοκρατών. Η κατανομή των υπουργείων, η οικονομική πολιτική και ο διεθνής ρόλος της Γερμανίας έχουν σχεδόν συμφωνηθεί, έγραφε την περασμένη Τετάρτη η «Frankfurter Allgemeine», μια εφημερίδα πολύ κοντά στους Χριστιανοδημοκράτες.

Η καγκελάριος έχει ένα «όραμα για τη χώρα», λέγουν στενοί συνεργάτες της. «Πιστεύει στην Ευρώπη» και θέλει να την επαναφέρει στον ρόλο της μεγάλης παγκόσμιας δύναμης. Σε συζητήσεις της με ομολόγους της στις Βρυξέλλες, στο Λονδίνο, σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ακόμη και στην Ουάσιγκτον, η Ανγκελα Μέρκελ επανειλημμένα πρόβαλε την «απογοήτευσή» της για την «περιθωριοποίηση» στην οποία έχει περιέλθει τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη αλλά και την «ελπίδα» της ότι η Γηραιά Ηπειρος θα ανακτήσει τη θέση της «δίπλα και μαζί με τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Ρωσία και τις χώρες με αναδυόμενη οικονομία», έλεγε πρόσφατα ο πρόεδρος της ΕΕ Χέρμαν βαν Ρομπάι, ο οποίος είχε την περασμένη εβδομάδα κατ’ ιδίαν συνομιλία με την κυρία Μέρκελ στην Καγκελαρία.

Η καγκελάριος πιστεύει ότι «έχει τώρα τη δυνατότητα» να προωθήσει το όραμά της. Βάση και προϋπόθεση για την υλοποίησή του είναι μια οικονομικά ισχυρή Γερμανία. Η Ανγκελα Μέρκελ είναι σήμερα η ισχυρότερη πολιτική δύναμη στη Γερμανία και η Γερμανία είναι αναμφισβήτητα αυτό που πρόσφατα η γαλλική «Le Monde» ονόμασε «η κυρίαρχη δύναμη στην Ευρώπη». Μάλιστα η (αναγκαστική) κυβερνητική συνεργασία της με τους Σοσιαλδημοκράτες τής παραχωρεί τα απαραίτητα για «να διαμορφώσει πρώτα τη Γερμανία και κατόπιν την Ευρωπαϊκή Ενωση στα μέτρα των διεθνών κανόνων που αναδεικνύει ο 21ος αιώνας (…) και να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις των θεσμών της ΕΕ», λέγουν πρόσωπα του κύκλου της.
Οικονομικό πρόβλημα δεν θα υπάρξει, αφού τα δημόσια ταμεία είναι «τόσο γεμάτα ώστε δεν δικαιολογούνται νέοι φόροι», βεβαίωνε προεκλογικά ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Ο υπουργός καυχήθηκε ότι το 2015 θα υπάρχει πλεόνασμα στον προϋπολογισμό 5,2 δισ. ευρώ, ποσό που αμφισβητήθηκε εν μέρει από την αντιπολίτευση –η οποία το κατεβάζει στα 3,7 δισ. ευρώ. Η εκλογική κατάρρευση των Φιλελευθέρων και η απουσία τους από τη νέα Μπούντεσταγκ λύνει ασφαλώς τα χέρια της νέας κυβέρνησης Μέρκελ για «να ρίξει χρήμα στην αγορά: στις υποδομές, στην έρευνα και στην Παιδεία». Ταυτόχρονα ικανοποιεί τους Σοσιαλδημοκράτες και αφαιρεί ενστάσεις και επιχειρήματα από την αριστερή αντιπολίτευση.
Ο δεύτερος στόχος της Ανγκελα Μέρκελ είναι μια ουσιαστική αλλαγή στη «συμπεριφορά» και «στο είναι» της ΕΕ. Εχει επανειλημμένα δηλώσει –και μάλιστα ήλθε σε δημόσια σύγκρουση με τον βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον – ότι προϋπόθεση για την εξασφάλιση μακρόχρονης σταθερότητας στο ευρώ είναι να τεθούν σε πλήρη κοινοτικό έλεγχο οι εθνικοί προϋπολογισμοί, τα δάνεια του Δημοσίου, η μεθόδευση και οι ιδιαιτερότητες της ανταγωνιστικότητας στα κράτη της ευρωζώνης και η εφαρμογή των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων απ’ άκρου σε άκρο της Ευρώπης. Και ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ είχε διαφωνήσει, τονίζοντας ότι αυτά οδηγούν σε μια «οικονομική υπερκυβέρνηση» –κάτι το οποίο, ας σημειωθεί, δεν αρνείται το Βερολίνο.

Οι Συνθήκες
Οι εξουσίες της Κομισιόν
Η καγκελάριος δεν έκρυψε προεκλογικά ότι θέλει «να προχωρήσει σε στρατηγικές αποφάσεις» όσον αφορά την ΕΕ, ότι επιθυμεί «βελτιώσεις και αλλαγές» στις συνθήκες της ΕΕ και ότι πιστεύει πως «έχει πλέον καταδειχθεί ότι η Κομισιόν πρέπει να έχει μεγαλύτερες, πιο συγκεκριμένες εξουσίες». Να έχει π.χ. το δικαίωμα να συνάπτει με κάθε χώρα της ευρωζώνης συμφωνίες πάσης φύσεως που θα ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και θα παρακολουθούν την πορεία του προϋπολογισμού της και τις επενδύσεις. Ενα συγκεκριμένο σχέδιο ανάπτυξης θα μπορεί να ελέγχεται ανά πάσα στιγμή και οι ελεγκτές θα είναι και ελεγχόμενοι. Κάτι παρόμοιο είχε αναφέρει ο Σόιμπλε όταν σε ευρωπαϊκή υπουργική σύνοδο το 2011 έκρουσε τον κώδωνα κινδύνου για το ευρώ και την πορεία των εθνικών προϋπολογισμών.
Αν οι όποιες βελτιώσεις και αλλαγές στις ευρωπαϊκές συνθήκες μπορεί να γίνουν δεκτές από τα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ, η αύξηση των εξουσιών της Κομισιόν θα αντιμετωπίσει σοβαρές αντιδράσεις και ίσως γίνει η μεγάλη περιπέτεια για την καγκελάριο. Οι αντιευρωπαϊστές, οι αρνητές του ευρώ αλλά και πολλές συντηρητικές ομάδες θα καταπολεμήσουν οποιαδήποτε αλλαγή που θα δίνει δικαιώματα στην Κομισιόν περισσότερα από αυτά που διαθέτει σήμερα. Ο βρετανικός «Economist» έγραφε πριν από καιρό ότι κανένα ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν πρόκειται να εγκρίνει (νέους) θεσμούς που «θα αυξάνουν τις δυνατότητες παρέμβασης των διαφόρων Μπαρόζο», ενώ αν τεθούν σε δημοψήφισμα «θα εκμηδενιστούν μαζί με τους εμπνευστές και εισηγητές τους».
Είναι ενδιαφέρον ότι την ίδια περίπου άποψη έχει και ο Σοσιαλιστής πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η κυρία Μέρκελ δεν δείχνει ενθουσιασμό για την υποψηφιότητά του ως προέδρου της νέας Κομισιόν.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ