Τα 18μηνα βρέφη καταλαβαίνουν το ψέμα

Αν νομίζετε ότι μπορείτε να ξεγελάσετε ένα βρέφος, είστε πολύ… γελασμένοι. Μια νέα μελέτη δείχνει ότι τα μωρά, ακόμη και από την ηλικία των 18 μηνών, μπορούν να καταλάβουν πότε ο γονιός τους τούς λέει ψέματα!

Τα βρέφη, όπως αναφέρουν ψυχολόγοι του Πανεπιστημίου Κονκόρντια στον Καναδά, είναι σε θέση να καταλάβουν πότε κάποια συναισθήματα που δείχνουν οι γύρω τους δεν συνάδουν με τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα εκείνη τη στιγμή –όπως για παράδειγμα όταν ένας ενήλικος δείχνει λυπημένος ενώ του δίνουν κάποιο αντικείμενο που επιθυμεί.

Η επικεφαλής της μελέτης καθηγήτρια Ντιάν Πουλέν-Ντιμπουά ανέφερε: «Από τη μελέτη μας προέκυψε πως τα βρέφη δεν μπορούν να ξεγελαστούν ώστε να πιστέψουν πως κάτι που προκαλεί πόνο οδηγεί σε ευχαρίστηση. Οι ενήλικοι προσπαθούν συχνά να προστατέψουν τα μικρά παιδιά προσποιούμενοι τους χαρούμενους ύστερα από μια αρνητική εμπειρία. Αλλά τα παιδιά ξέρουν την αλήθεια: ήδη από την ηλικία των 18 μηνών μπορούν να κατανοήσουν ποια συναισθήματα «κουμπώνουν» με ποια γεγονότα».

Προκειμένου να εξετάσουν τη θεωρία τους, η καθηγήτρια Πουλέν-Ντιμπουά και η συνεργάτιδά της δρ Σαμπρίνα Κιαρέλα μελέτησαν 92 βρέφη ηλικίας 15-18 μηνών. Εβαλαν τα βρέφη στο εργαστήριο να παρακολουθήσουν έναν ηθοποιό ο οποίος έπαιζε διαφορετικά σενάρια –σε κάποια από αυτά η συναισθηματική αντίδρασή του έδενε με μια εμπειρία που έπαιζε σε παντομίμα, ενώ σε κάποια άλλα ερχόταν σε αντίθεση με την εμπειρία.

Για παράδειγμα, σε ένα σενάριο ο ηθοποιός έδειχνε λυπημένος όταν του έδιναν ένα ωραίο παιχνίδι (το συναίσθημα δηλαδή δεν ταίριαζε με το γεγονός) ενώ σε ένα άλλο φαινόταν να νιώθει πόνο ενώ υποδυόταν ότι χτύπησε το δάχτυλό του (το συναίσθημα ταίριαζε με το γεγονός).

Οπως προέκυψε, στην ηλικία των 15 μηνών τα βρέφη δεν φαίνονταν να αντιμετωπίζουν διαφορετικά αυτά τα γεγονότα, δείχνοντας ενσυναίσθηση μέσω των εκφράσεων του προσώπου τους σε όλες τις εκφράσεις που μαρτυρούσαν λύπη. Στους 18 μήνες ωστόσο τα βρέφη φάνηκαν να κατανοούν πλήρως πότε οι εκφράσεις του προσώπου δεν ταίριαζαν με αυτό που συνέβαινε.

Συγκεκριμένα, τα 18μηνα βρέφη περνούσαν περισσότερο χρόνο παρατηρώντας το πρόσωπο του ηθοποιού ενώ έστρεφαν συχνά το βλέμμα τους προς την νταντά τους ή κάποιο άλλο πρόσωπο που τα φρόντιζε και βρισκόταν μέσα στο εργαστήριο –γεγονός που μαρτυρούσε ότι προσπαθούσαν να αποκρυπτογραφήσουν τις αντιδράσεις κάποιου οικείου προσώπου τους. Παράλληλα έδειχναν συμπόνια για το άτομο που ήταν λυπημένο μόνο όταν το συναίσθημα που αποτυπωνόταν στο πρόσωπό του δικαιολογούνταν από την κατάσταση που ελάμβανε χώρα.

Σύμφωνα με τη δρα Κιαρέλα, το γεγονός ότι τα μικρότερα σε ηλικία βρέφη δείχνουν αδιακρίτως συμπόνια για τα λυπημένα πρόσωπα γύρω τους έχει τις ρίζες του στην εξέλιξη. «Ωστόσο, όσο τα παιδιά μεγαλώνουν, προκειμένου να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στον κοινωνικό περίγυρό τους, χρειάζεται να αναπτύξουν την ικανότητα κατανόησης της συμπεριφοράς των άλλων, αποκρυπτογραφώντας τι αισθάνονται ασχέτως με το τι δείχνουν».

Οι ερευνητές, η μελέτη των οποίων δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Journal of the International Society on Infant Studies», εξετάζουν αυτή τη στιγμή αν τα βρέφη που βρίσκονται κοντά σε ενηλίκους συναισθηματικά «αναξιόπιστους» επηρεάζονται σε ό,τι αφορά την επιθυμία τους να διδαχθούν πράγματα από αυτούς.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 24 Οκτωβρίου 2013