Αναβράζοντα δισκία βιταμίνης C, αμπούλες με κορεάτικο ginseng, κάψουλες με το βότανο των χολιγουντιανών σταρ, την Echinacea, ταµπλέτες ψευδαργύρου και πολλά ακόμη σκευάσματα έχουν την τιμητική τους τις κρύες ημέρες του χειμώνα. Ολα αυτά τα σκευάσματα υπόσχονται ενίσχυση και θωράκιση του αμυντικού μηχανισμού. Μπορεί όμως η διατροφή και πιθανόν κάποια συμπληρώματα διατροφής να διαδραματίσουν ουσιαστικό προστατευτικό ρόλο έναντι των ιώσεων;
Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντίνο Ξένο, κλινικό διαιτολόγο και αντιπρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής, ο πρώτος και ίσως σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος είναι η ενεργειακή πρόσληψη διαμέσου της τροφής. Ατομα που υποσιτίζονται, όπως αυτά που ακολουθούν διαιτολόγια πολύ χαμηλής θερμιδικής αξίας (λιγότερο από 1.200 θερμίδες), με σκοπό το γρήγορο και «εντυπωσιακό» αδυνάτισμα, είναι επιρρεπή στις λοιμώξεις και τα συμπτώματα διαρκούν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. «Να λοιπόν ένας ακόμη λόγος για να πούμε όχι στις ακραίες δίαιτες αδυνατίσματος και να επιλέξουμε (σε συνεργασία πάντα με τον επιστήμονα διαιτολόγο) ένα ήπιο υποθερμιδικό πρόγραμμα, το οποίο θα παρέχει το επίπεδο της ενέργειας που είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση της υγείας» τονίζει.
Η ποσότητα αλλά και το είδος του λίπους που καταναλώνουμε φαίνεται επίσης να σχετίζεται με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Μελέτες δείχνουν ότι η μείωση της συνολικής ποσότητας του λίπους που καταναλώνουμε οδηγεί σε αύξηση της δραστηριότητας ενός πολύ σημαντικού κυτταρικού τύπου του ανοσοποιητικού μας, των φαγοκυττάρων. Η αύξηση δε αυτή στη δραστηριότητα συγκεκριμένων κυττάρων της άμυνάς μας είναι ακόμη πιο ουσιαστική όταν η μείωση του λίπους αφορά κορεσμένα (λίπος κρεάτων και γαλακτοκομικών) και ω-6 πολυακόρεστα λιπαρά (ηλιέλαιο, σογιέλαιο, κ.λπ.) και όχι τα ω-3 λιπαρά (π.χ. ιχθυέλαια), που αντιθέτως φαίνεται να ευνοούν την άμυνα του οργανισμού μας.
Η βιταμίνη C
Σε ό,τι αφορά τα μη θερμιδογόνα θρεπτικά συστατικά της τροφής, η βιταμίνη C αποτελεί ίσως το στοιχείο των πιο έντονων επιστημονικών αντιπαραθέσεων, αφού κάποιοι υποστηρίζουν ότι ενδυναμώνει ουσιαστικά την άμυνά μας και σε μεγάλες δόσεις μειώνει τη διάρκεια μιας γρίπης. Αλλοι ερευνητές διατείνονται ότι δεν υπάρχει σημαντική ευεργετική τροποποίηση των αμυντικών μας παραμέτρων με τη συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C.
Πάντως, πρόσφατη ανασκόπηση 30 κλινικών μελετών έδειξε πως η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C μπορεί να παίξει θετικό ρόλο στη μείωση της διάρκειας των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί πως η κατανάλωση φρέσκων χυμών φρούτων συνεισφέρει πραγματικά στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού μας, αφού ασχέτως του πόσο ευεργετική είναι η βιταμίνη C, οι χυμοί φρούτων είναι θαυμάσια πηγή δεκάδων αντιοξειδωτικών στοιχείων, όπως τα καροτενοειδή, τα λιμονοειδή και τα φλαβονοειδή. Επιπρόσθετα η αρωγή των χυμών δεν είναι σημαντική μόνο σε επίπεδο πρόληψης των ιώσεων, αλλά και κατά την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, καθώς βοηθούν στη ρευστοποίηση των φλεγμάτων και των εκκρίσεων. Επίσης είναι πολύτιμη η συμβολή τους όταν συνυπάρχει πυρετός, διότι σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν αυξημένες απώλειες υγρών με κίνδυνο αφυδάτωσης.
Ο ψευδάργυρος
Ο ψευδάργυρος αποτελεί και αυτός στοιχείο επιστημονικού debate σχετικά με το αν και κατά πόσο ασκεί επιβοηθητική δράση στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της γρίπης. Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν πως δεν βοηθά ουσιαστικά, ενώ αντιθέτως μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη θεραπευτική προσέγγιση του κοινού κρυολογήματος. Μελέτη ειδικών επιστημόνων έδειξε πως η χορήγηση συμπληρώματος ψευδαργύρου με τη μορφή παστίλιας μπορεί να μειώσει τη διάρκεια των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος ως και 42%. Σε ανασκόπηση δε οκτώ ερευνών επιβεβαιώθηκε η δράση της παστίλιας ψευδαργύρου που περιγράφηκε παραπάνω. Τα αντικρουόμενα πορίσματα άλλων ερευνών, σχετικά με τον ψευδάργυρο και την ενίσχυση που μπορεί να προσφέρει στην άμυνα του οργανισμού, ίσως και να οφείλονται στη διαφορά των μορφών του ψευδαργύρου που χρησιμοποιήθηκε σε κάθε έρευνα (γλυκονικός, πικολινικός, κ.λπ.), αλλά και στη δοσολογία.
Η Echinacea
Στο «στρατόπεδο» των βοτάνων που σχετίζονται με τη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος την πρωτοκαθεδρία έχει η Echinacea. Το φυτό των αστέρων του Χόλιγουντ, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται η Echinacea, μοιάζει με μαργαρίτα και εμπεριέχει μια άκρως δραστική ουσία, την εχινακίνη.
Η εχινακίνη είναι ένα γλυκοσίδειο που καταπολεμά τα βακτήρια σαν φυσικό αντιβιοτικό, (6 mgr εχινακίνης αντιστοιχούν εργαστηριακά σε 1 μονάδα πενικιλίνης), γεγονός που εξηγεί την αποτελεσματικότητα του φυτού σε στρεπτοκοκκικές και σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις. Σε κυτταρικό δε επίπεδο η εχινακίνη ελαττώνει την παραγωγή της υαλουρονιδάσης, ενζύμου που καταστρέφει το υαλουρονικό οξύ και οδηγεί σε λύση του συνδετικού ιστού.
Πρόσφατη μελέτη έδειξε και τον ρόλο που παίζει η Echinacea με σκεύασμα σκόρδου στη μείωση της διάρκειας και της έντασης της συμπτωματολογίας του κοινού κρυολογήματος, ανοίγοντας καινούργιο πεδίο επιστημονικής διερεύνησης. Πάντως ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο γεγονός ότι αναφορικά με την Echinacea, υπάρχουν επίσημες καταγγελίες που έχουν φθάσει και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τη νοθεία των συμπληρωμάτων Echinacea που κυκλοφορούν.
Πρόσφατες αναλύσεις για τέσσερα διαφορετικά προϊόντα με βάση την Εchinacea έδειξαν πως μόνο ένα περιείχε τα συστατικά που αναγράφονταν στη συσκευασία. Ενα από τα προϊόντα αυτά δεν πληρούσε τις προδιαγραφές εξαιτίας υπερβολικών ποσοτήτων τέφρας και οξέων σε διαλυτή τέφρα. Ενα δεύτερο προϊόν δεν περιείχε καθόλου Echinacea, ενώ ένα άλλο δεν είχε παρασκευαστεί αποκλειστικά με σκόνη από Echinacea, όπως αναγραφόταν στη συσκευασία.
Ωστόσο, ο κ. Ξένος σημειώνει ότι απαιτείται πάντοτε η συμβουλή του ειδικού επιστήμονα για την κατανάλωση τόσο της Echinacea (πρέπει να αποφεύγεται από άτομα που πάσχουν από αυτοάνοσα νοσήματα αλλά και κατά τον θηλασμό) όσο και των άλλων συμπληρωμάτων. «Ο ειδικός», προσθέτει, «θα αξιολογήσει σωστά την κατάσταση και θα μας συστήσει το σωστό σκεύασμα, αν και εφόσον το χρειαζόμαστε πραγματικά».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
