Τις χειρότερες επιδόσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει η Ελλάδα στη διαφθορά με το 22% των πολιτών (δηλαδή ένας στους πέντε) να δηλώνει – απαντώντας σε σχετική δημοσκόπηση που διοργανώνεται κάθε χρόνο ειδικά για την οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια – ότι «λάδωσε» κάποιον δημόσιο λειτουργό κατά το 2012 και το 54% των Ελλήνων να διαπιστώνει επιδείνωση της διαφθοράς. Η Ελλάδα βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις διαφθοράς μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με 22%, ενώ η Κύπρος έχει 19%, η Βουλγαρία 8%, η Ιταλία μόλις 5%, η Πορτογαλία 3% και η Ισπανία 2%.
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Βαρόμετρο Διαφθοράς που συνέταξε η Διεθνής Διαφάνεια (μη κυβερνητική οργάνωση που καταρτίζει πίνακα με 176 χώρες ανάλογα με το επίπεδο διαφθοράς τους) η Ελλάδα θεωρείται πιο διεφθαρμένη από την Αργεντινή (13%) και την Αρμενία (18%), από το Ελ Σαλβαδόρ (12%) και το Περού (20%) καθώς και από τη Τζαμάικα (12%) ή τη γειτονική μας ΠΓΔΜ (17%). Ωστόσο ολοένα και περισσότεροι πολίτες – το 84% όσων ρωτήθηκαν στην Ελλάδα – δηλώνουν διατεθειμένοι να αντιδράσουν στη διαφθορά καταγγέλλοντας περιστατικά.
Ο μέσος όρος διαφθοράς για ολόκληρο τον κόσμο είναι 27%. Υπάρχουν χώρες-παράδεισοι διαφάνειας, που το «λάδωμα» είναι κάτω του 1%, όπως ήταν για το 2012 η Δανία, η Φινλανδία, η Ιαπωνία και η Αυστραλία. Στον αντίποδα, υπάρχει η πεντάδα των πλέον διεφθαρμένων κρατών του κόσμου: η χειρότερη είναι η Σιέρα Λεόνε με 84%, ακολουθεί η Λιβερία με 75%, η Υεμένη με 74%, η Κένυα με 70% και το Καμερούν με 62%.
Πολιτικοί και αστυνομία στην κορυφή της παγκόσμιας διαφθοράς
Η πλειοψηφία των πολιτών στον κόσμο θεωρεί ότι το επίπεδο διαφθοράς στη χώρα τους έχει αυξηθεί την τελευταία διετία, ενώ παράλληλα θεωρεί τις κυβερνήσεις λιγότερο αποτελεσματικές στην καταπολέμηση του φαινομένου, ειδικότερα μετά το 2008 και το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Για το Παγκόσμιο Βαρόμετρο Διαφθοράς 20013, η Διεθνής Διαφάνεια χρησιμοποίησε δείγμα 114.000 ανθρώπων σε 107 χώρες, θέτοντας ερωτήματα σχετικά με το επίπεδο της διαφθοράς στις χώρες τους και με το ποιους θεσμούς θεωρούν περισσότερο διεφθαρμένους.
Η έρευνα έδειξε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, τα πολιτικά κόμματα θεωρούνται οι περισσότερο διεφθαρμένοι θεσμοί, με 3,8 μονάδες στην κλίμακα του 5. Σε αυτή την κλίμακα 1 μονάδα σημαίνει «καθόλου διεφθαρμένος» και 5 σημαίνει «εξαιρετικά διεφθαρμένος».
Μόνο το 23% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι προσπάθειες των κυβερνήσεων για την καταπολέμηση της διαφθοράς είναι αποτελεσματικές, ποσοστό χαμηλότερο κατά 32% σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του 2008.
«Οι ίδιοι οι πολιτικοί πρέπει να διανύσουν μεγάλη απόσταση για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών», αναφέρεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε η οργάνωση. Το βαρόμετρο δείχνει ότι υπάρχει κρίση εμπιστοσύνης στην πολιτική τάξη και πραγματική ανησυχία ως προς την ικανότητα των αρμοδίων θεσμών να προσαγάγουν τους φορείς της διαφθοράς στη δικαιοσύνη.
Ο δεύτερος περισσότερο διεφθαρμένος φορέας σε παγκόσμια κλίμακα θεωρείται η αστυνομία, με 3,7 μονάδες στην κλίμακα του 5, ενώ ακολουθούν τρεις κατηγορίες θεσμών, οι δημόσιοι λειτουργοί, το κοινοβούλιο και η δικαστική εξουσία που ισοβαθμούν με 3,6 μονάδες διαφθοράς. «Είναι οι ίδιοι θεσμοί που είναι επιφορτισμένοι με τη διακυβέρνηση των χωρών και την τήρηση του νόμου που θεωρούνται ως οι περισσότερο διεφθαρμένοι, που κρίνεται ότι κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους και ενεργούν για ίδια συμφέροντα μάλλον παρά για τα συμφέροντα των πολιτών», αναφέρεται στην έκθεση. Τα μέσα ενημέρωσης βρίσκονται στην ένατη θέση της διαφθοράς με 3,1. Ειδικά όμως στη Βρετανία και την Αυστραλία θεωρούνται οι περισσότερο διεφθαρμένοι θεσμοί. Ιδιαίτερα στη Βρετανία, το 69% θεωρεί τα μέσα ενημέρωσης τον περισσότερο διεφθαρμένο θεσμό (αύξηση κατά 39% σε σχέση με τρία χρόνια πριν).
Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Μπάρινγκτον, του βρετανικού τμήματος της Transparency International, «αυτό οφείλεται στη σειρά των σκανδάλων τηλεφωνικών υποκλοπών των σχετικών με την έρευνα της επιτροπή Λέβσον [το σκάνδαλο υποκλοπών σε μέσα ενημέρωσης του ομίλου του Ρούπερτ Μέρντοκ] και τη συγκέντρωση των τίτλων ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης σε μικρό αριθμό προσώπων».
Οπως δείχνει το βαρόμετρο, ο τομέας των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα και ο τομέας των υπηρεσιών υγείας λαμβάνει 3,3 μονάδες διαφθοράς, ενώ το εκπαιδευτικό σύστημα έπεται με 3,2 μονάδες. Οι ένοπλες δυνάμεις βρίσκονται στη δέκατη θέση της παγκόσμιας κατάταξης των θεσμών ως προς τον βαθμό διαφθοράς και έπονται οι μη κυβερνητικές οργανώσεις στην 11η θέση με 2,7 και οι θρησκευτικοί θεσμοί, με 2,6 μονάδες διαφθοράς. Η οργάνωση επισημαίνει ότι, αν και οι θρησκευτικοί θεσμοί καταλαμβάνουν την 12η θέση σε παγκόσμια κλίμακα, ως οι λιγότερο διεφθαρμένοι, σε ορισμένες χώρες θεωρούνται εξαιρετικά διεφθαρμένοι, ειδικότερα στο Ισραήλ, την Ιαπωνία, το Σουδάν και το Νότιο Σουδάν, όπου βαθμολογούνται με περισσότερες από 4 μονάδες διαφθοράς.