Οι τρεις νέοι άνθρωποι του Μπαράκ Ομπάμα

Με πρόσφατη την πανηγυρική επανεκλογή του, με την αυτοπεποίθηση ότι ήταν επιτυχής η πρώτη τετραετία του, με το 67% των Αμερικανών να τον θεωρούν «επιτυχημένο πρόεδρο», όπως έδειξε η δημοσκόπηση του NBC την περασμένη εβδομάδα, και χωρίς την αγωνία μιας νέας εκλογικής αναμέτρησης, ο Μπαράκ Ομπάμα ξεκινά τη Δευτέρα 21 Ιανουαρίου τη νέα θητεία του στον Λευκό Οίκο με στόχο να «προσαρμόσει τον ρόλο της Αμερικής στις νέες συνθήκες» που έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια στον κόσμο. Αυτό μαρτυρεί η επιλογή τριών συνεργατών και ομοϊδεατών του για τις θέσεις ύψιστης ευθύνης που διαμορφώνουν την αμερικανική εξωτερική πολιτική και χαράσσουν την οικονομική πορεία των ΗΠΑ.

Οι τρεις επιλογές του Μπαράκ Ομπάμα –ο γερουσιαστής Τζον Κέρι, που προορίζεται για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Τσακ Χέιγκελ, που αναλαμβάνει το Πεντάγωνο, και ο προεδρικός σύμβουλος Τζον Μπρέναν, που θα διευθύνει τη CIA, μαζί με τον προεδρικό σύμβουλο για τον προϋπολογισμό Τζέικομπ Λιου που μετακινείται στο υπουργείο Οικονομικών –έχουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά. Πιστεύουν ότι πρέπει να αλλάξουν κατεύθυνση και περιεχόμενο οι σχέσεις της Αμερικής με τον υπόλοιπο κόσμο. Και το σημαντικότερο: η πολιτική φιλοσοφία τους και η πρακτική την οποία εφήρμοσαν από τις θέσεις που κατείχαν τα τελευταία χρόνια συμπίπτουν με το κύριο πολιτικό «πιστεύω» του Ομπάμα: διπλωματική προσπάθεια και όχι προσφυγή στα όπλα για τα προβλήματα στη λύση των οποίων η Αμερική οφείλει να μετέχει.

Ακολουθώντας το προηγούμενο του Τζον Κένεντι – ο οποίος είχε εντάξει και έναν Ρεπουμπλικανό στην κυβέρνησή του, τον Ντάγκλας Ντίλον ως υπουργό Οικονομικών που παρέμεινε και επί Λίντον Τζόνσον – ο πρόεδρος Ομπάμα έδωσε το «ευαίσθητο» υπουργείο Αμυνας στον Χέιγκελ, πρώην Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή της Νεμπράσκα. Μια ουσιαστική χειρονομία η οποία έχει και τον συμβολισμό της: η νέα κυβέρνηση δεν είναι απόλυτα κομματική. Είναι αλήθεια ότι οι «σκληροί» Ρεπουμπλικανοί δεν δέχονται αυτή την άποψη αλλά οι πολιτικοί αναλυτές στην Ουάσιγκτον υποδέχθηκαν πολύ θετικά αυτή την προεδρική επιλογή.

Και οι τέσσερις, όπως και τα πρόσωπα που θα επιλεγούν για τα άλλα υπουργεία, έχουν να αντιμετωπίσουν την «Ιερά Εξέταση» Ρεπουμπλικανών αλλά και ορισμένων Δημοκρατικών του Κογκρέσου. Τα πυρά τους στρέφονται κυρίως στους Χέιγκελ, Μπρέναν και Κέρι. Στην ουσία οι ερωτήσεις που θα τους υποβάλουν, σύμφωνα με ενδείξεις, θα στρέφονται εναντίον της πολιτικής και των μέτρων που έλαβε στην πρώτη τετραετία της η προεδρία Ομπάμα.

Ο Λευκός Οίκος δεν βλέπει περίπτωση να μην εγκριθεί η προεδρική επιλογή. Γι’ αυτό άλλωστε δεν δόθηκε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στη Σούζαν Ράις, όπως αρχικά είχε προγραμματιστεί. Η πλειοψηφία των γερουσιαστών θα την καταψήφιζε. Εκείνο που δεν αποκλείεται είναι να καθυστερήσει, ίσως και επί μήνες, η έγκριση του Κογκρέσου για τους Χέιγκελ και Μπρέναν, ιδιαίτερα για τον πρώτο.

Τι έχουν εις βάρος τους;

Βλέπουν τον Χέιγκελ ως «πολέμιο της αυτόματης προσφυγής στα όπλα» για την επίλυση προβλημάτων που «ενδεχομένως απειλούν την Αμερική ή τους συμμάχους και φίλους της». Τον καταγγέλλουν ως «φιλειρηνιστή» –γιατί αντιτάχθηκε στον πόλεμο στο Ιράκ –και τον θεωρούν αντι-ισραηλίτη επειδή κάποτε μίλησε για το «εβραϊκό λόμπι» – το οποίο επισήμως το Ισραήλ θεωρεί ανύπαρκτο –και όχι για το «ισραηλινό λόμπι», το οποίο, όπως δήλωσε κάποτε ο Χέιγκελ, «εμπλέκεται στα πολιτικά πράγματα των ΗΠΑ». Η στάση τους όμως υπονομεύθηκε από την επιστολή που έστειλαν στη Γερουσία εννέα αμερικανοί πρέσβεις –οι έξι υπηρέτησαν στο Ισραήλ –με την οποία υποστηρίζουν την επιλογή Χέιγκελ.

Στα «αμαρτήματά» του περιλαμβάνεται και «η απροθυμία του να αναχαιτίσει την πορεία του Ιράν προς την πυρηνική βόμβα» καθώς επανειλημμένως δήλωσε ότι δεν έχουν εξαντληθεί τα διπλωματικά μέσα εναντίον της Τεχεράνης. Είναι άλλωστε υπέρ της περιστολής του προϋπολογισμού του Πενταγώνου και, όπως δήλωσε τελευταία, τουλάχιστον το ένα στα τρία «νέα οπλικά συστήματα» που προτείνουν οι πολεμικές βιομηχανίες για να αγοράσει το Πεντάγωνο είναι ξεπερασμένης χρήσης.

Ο Χέιγκελ θα «ξεροψηθεί» και από Δημοκρατικούς. Είχε ταχθεί στο παρελθόν εναντίον της παρουσίας ομοφυλοφίλων στον Στρατό, μολονότι δήλωσε πρόσφατα ότι «τα νέα δεδομένα» τον έκαναν να αλλάξει άποψη. Οι «New York Times» με κύριο άρθρο τους την περασμένη Τρίτη τον κάλεσαν να δείξει εμπράκτως αυτή την αλλαγή και τον «προειδοποίησαν» ότι «θα πρέπει να πείσει το Κογκρέσο».

Κατά γενική αναγνώριση, ο Τζον Κέρι είναι ο καλύτερα ενημερωμένος αμερικανός πολιτικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής: ήταν επί οκτώ χρόνια πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών της Γερουσίας και έχει επισκεφθεί 29 χώρες. Δεν κινδυνεύει στις «εξετάσεις» του. Η κατάθεσή του στο Κογκρέσο αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Από αυτήν θα φανεί η κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Ομπάμα στη δεύτερη θητεία του.