Βερολίνο: το 1928 πήγε εκεί ο Γ. Χ. Οντεν και έγραψε το πρώτο του βιβλίο (Poems) το οποίο δέχθηκε ο Τ. Σ. Ελιοτ να εκδώσει στον εκδοτικό οίκο Faber and Faber. Στο τέλος της δεκαετίας του ’30 πήγε για «φτηνό σεξ» ο Κρίστοφερ Αϊσεργουντ και εμπνεύστηκε το «Καμπαρέ» και τον χαρακτήρα της Σάλι Μπόουλς από μια Αγγλίδα που ζούσε εκεί. Το 1970 ο Ντέιβιντ Μπάουι έζησε σε αυτή την πόλη και ηχογράφησε τρεις δίσκους, οι οποίοι ονομάστηκαν «Η τριλογία του Βερολίνου».
Στη δεκαετία του ’80 βρέθηκε εκεί ο Σκωτσέζος Φίλιπ Κερ και δημιούργησε τον χαρακτήρα του ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ γράφοντας τρία μυθιστορήματα: τις Βιολέτες του Μάρτη (1981), τον Χλωμό εγκληματία (1990) και το Γερμανικό ρέκβιεμ (1991). Η τριλογία αυτή πήρε τον τίτλο «Berlin Noir» και θεωρείται από τα πιο σημαντικά έργα της νουάρ αστυνομικής λογοτεχνίας. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε τον Ιούλιο από τις εκδόσεις Κέδρος σε έναν τόμο ως Η τριλογία του Βερολίνου.
Ο Φίλιπ Κερ έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον και έχει μελετήσει το φαινόμενο του ναζισμού από ιστορική και φιλοσοφική άποψη. «Εδώ στη Βρετανία γνωρίζουμε και παρακολουθούμε τη Χρυσή Αυγή να κερδίζει σε δημοτικότητα. Κοιτάξτε, η άνοδος του ναζισμού στη Γερμανία στα τέλη της δεκαετίας του ’20 – αρχές του ’30 προήλθε από την οικονομική και κοινωνική κρίση αλλά και σε συνδυασμό με τον καταστροφικό για εκείνους Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ελλάδα σήμερα δεν έχει τις ίδιες συνθήκες, αλλά νομίζω ότι η Γερμανία έχει μνήμη και πρέπει να είναι πολύ προσεκτική για να αποφύγει στην Ελλάδα τη δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που θα ευνοήσουν την άνοδο του νεοναζισμού» λέει.
Το τηλέφωνο στο σπίτι του το σήκωσε ο ίδιος. Για μία ώρα μιλήσαμε με έναν άνετο άνθρωπο, φανερά ενημερωμένο για την πολιτική στην Ελλάδα, στην Ευρώπη αλλά και σε όλον τον κόσμο.
Με τον τρόπο που μιλάτε για την Ελλάδα φαίνεται ότι ο ερχομός σας εδώ έχει να κάνει αρκετά με κάποια ανησυχία σας.
«Αυτός είναι σχεδόν ο αποκλειστικός λόγος. Κάποια στιγμή πρέπει οι Ελληνες να νιώσετε ότι στην Ευρώπη αυτοί που είναι στο πλευρό σας, που συμπάσχουν και ανησυχούν για εσάς, είναι πολύ περισσότεροι από αυτούς που είναι απέναντί σας. Με θυμώνουν πάρα πολύ κάποιοι συμπατριώτες μου όταν κατακρίνουν την Ελλάδα απλώς βλέποντας ειδήσεις στην τηλεόραση, χωρίς να κάνουν καμία παραπέρα ανάλυση».
Η ενημέρωση από την τηλεόραση δεν είναι αρκετή ούτε στην Αγγλία;
«Φυσικά όχι. Πρέπει να διαβάζεις εφημερίδες και να συζητάς με ανθρώπους. Ειδικά αυτή την περίοδο είναι πάρα πολύ σημαντικό και οφείλεις να είσαι καλά πληροφορημένος».
Αρα λέτε ότι η αδιαφορία για την πολιτική είναι σημαντικό λάθος; Ξέρετε, τις τελευταίες δεκαετίες οι Ελληνες ήμασταν μέσα στην ευδαιμονία και η πιο συχνή φράση που ακουγόταν ήταν «Δεν με ενδιαφέρει η πολιτική».
«Αυτό ακριβώς συνέβαινε και στη Γερμανία του ’20 και του ’30: οι Γερμανοί δεν νοιάζονταν για την πολιτική εξαιτίας των αποτυχιών της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Ο κόσμος, κουρασμένος, έλεγε «δεν ασχολούμαι με την πολιτική»».
Η πολιτική όμως «ασχολείται» μαζί σου, θέλεις δεν θέλεις.
«Ακριβώς. Και έτσι βρήκε το αρχικό έδαφος ο ναζισμός για να αναπτυχθεί».
Τώρα, όμως, παρ’ ότι όλοι ασχολούμαστε με την πολιτική, πολλοί ευρωπαίοι πολίτες στρέφονται στον φασισμό ή ακόμη και στον νεοναζισμό, όπως στην Ελλάδα.
«Ισως επειδή σήμερα υπάρχει ένας νέος τύπος ηλιθιότητας και άγνοιας που λέγεται «πολιτική του κυνισμού». Οι πολιτικοί λένε εναλλάξ διάφορα σλόγκαν που είναι καλά για τους τίτλους των ειδήσεων ή για βίντεο 30 δευτερολέπτων στην τηλεόραση, ενώ το περιεχόμενο της πολιτικής τους είναι επικίνδυνα κυνικό».
Αυτό συμβαίνει από δεξιούς και αριστερούς πολιτικούς;
«Φυσικά. Και οι αριστεροί και οι δεξιοί μιλούν με μια φρασεολογία σαν να έχουν ξεχάσει τις ευθύνες τους κατά το πρόσφατο παρελθόν. Στη Βρετανία, π.χ., έχουμε την Αριστερά η οποία κυβερνούσε ως πριν από δύο χρόνια και σήμερα μιλάει σαν να μην έχει ευθύνες και λέει ότι έχει όλες τις λύσεις. Στις ΗΠΑ οι Ρεπουμπλικανοί μιλούν εναντίον του Ομπάμα, λες και το χρέος των 2 τρισ. δολαρίων δεν οφείλεται κυρίως σε αυτόν τον ηλίθιο που λέγεται Τζορτζ Μπους, ο οποίος έμπλεξε τις ΗΠΑ και όλον τον κόσμο σε έναν εντελώς άδικο και ανώφελο πόλεμο εναντίον του Ιράκ. Πραγματικά απορώ για το αν οι Αμερικανοί, οι οποίοι ξεφορτώθηκαν μόλις πριν από τέσσερα χρόνια αυτόν τον παράφρονα Ρεπουμπλικανό πρόεδρο, θα φέρουν στην εξουσία έναν άλλον παράφρονα, τον Ρόμνεϊ».
Μου φαίνεται ότι είστε υπέρ του Ομπάμα…
«Είναι ένας κανονικός, αξιοπρεπής άνθρωπος. Σε αυτόν μπορείς να ελπίζεις για κάποια πράγματα».
Ως Βρετανός βλέπετε την Ελλάδα και τη Γερμανία από απόσταση. Ποια είναι η άποψή σας για την κρίση;
«Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι έχουν παρασυρθεί και βλέπουν την κρίση στην Ελλάδα από την οπτική της Γερμανίας, λόγω του ότι οι Γερμανοί είναι οι ισχυροί στην Ευρώπη και αυτοί βάζουν τα λεφτά. Η πραγματικότητα είναι ότι οι Ελληνες απέτυχαν επί πολλά χρόνια να συνειδητοποιήσουν πως είχαν κακή και σπάταλη διακυβέρνηση και αυτό αναπόφευκτα θα οδηγούσε στη χρεοκοπία. Αυτό όμως έχει συμβεί σχεδόν με όλες τις χώρες του κόσμου σε κάποια περίοδο».
Στο δημοψήφισμα που θα γίνει το 2014 για την ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας από την Αγγλία τι θα ψηφίσετε;
«Φυσικά και θα ψηφίσω η Σκωτία να μη διαχωριστεί από την Αγγλία. Το αντίθετο θα ήταν εντελώς τρελό. Αυτές είναι ηλίθιες σκέψεις που κάνουν οι Σκωτσέζοι όταν βλέπουν ανοησίες τύπου «Braveheart» και νομίζουν ότι είναι τα θύματα των Αγγλων, ενώ η ιστορία είναι εντελώς διαφορετική».
Αρα ο Γουίλιαμ Βουάλας δεν είναι ο ήρωάς σας…
«Καθόλου».
Τι θα συμβεί, δηλαδή, αν η Σκωτία ανεξαρτητοποιηθεί;
«Θα πτωχεύσει. Είναι τόσο απλό. Η Σκωτία ζει κυρίως επειδή η Αγγλία βάζει τα χρήματα κάθε μήνα. Απλώς υπάρχει και εδώ ένας ανόητος εθνικισμός. Ο Αλεξ Σάλμοντ κατά τη γνώμη μου είναι ένας ανόητος και αδίστακτος πολιτικός. Ο εθνικισμός έτσι κι αλλιώς είναι ανόητος σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου και αν τον συναντήσεις».

«Δεν είμαι αστυνομικός, αλλά πολιτικός συγγραφέας»

Το να γράφετε με βάση μια αστυνομική ιστορία, σας δίνει περισσότερη άνεση για να αναφερθείτε και να σχολιάσετε τις δύσκολες ιστορικές περιόδους στις οποίες τοποθετείτε τον ήρωά σας, Μπέρνι Γκούντερ;

«Δεν συμφωνώ με τον τίτλο «αστυνομικός συγγραφέας». Πιστεύω ότι είμαι πολιτικός συγγραφέας. Επίσης πιστεύω παρά πολύ στη γνώση της Ιστορίας, γιατί μας διδάσκει σχεδόν τα πάντα για το τώρα. Γι’ αυτό και στα μυθιστορήματά μου τοποθετώ τον Γκούντερ σε ιστορικές περιόδους που έχουν άμεση σύνδεση με το σήμερα».
Η συγγραφική σας «καριέρα», όμως, ξεκίνησε στα δώδεκά σας χρόνια γράφοντας σενάρια πορνό τα οποία πουλούσατε στους συμμαθητές σας.
«Ναι. Τότε δεν υπήρχε το Internet, οπότε έβγαλα αρκετά χρήματα έτσι».
Υπάρχει μια συγκεκριμένη στιγμή που αντιληφθήκατε τη δύναμη των λέξεων;
«Ναι, και τη θυμάμαι πολύ καθαρά. Στη Σκωτία οι δάσκαλοι ήταν πολύ αυστηροί και έδερναν. Oταν ήμουν έξι ετών, μαθαίναμε τη στίξη και εγώ έκανα μια τελεία σαν μπάλα ποδοσφαίρου, οπότε η δασκάλα με χαστούκισε. Η μητέρα μου είχε γεννήσει πριν από έναν χρόνο ένα κορίτσι το οποίο πέθανε, αλλά η δασκάλα ήταν καινούργια και δεν το ήξερε, και κάθε φορά που με ρωτούσε, της έλεγα ότι η αδελφή μου ήταν καλά στην υγεία της. Εκείνη την ημέρα το πήρα πολύ προσωπικά το χαστούκι και όταν αργότερα με ρώτησε τι κάνει η αδελφή μου, ένιωσα σαν το αγοράκι στην οικογένεια Ανταμς και με ένα σατανικό χαμόγελο της απάντησα «έχει πεθάνει εδώ και πολύ καιρό». Ακόμα θυμάμαι το σοκ στο πρόσωπό της. Εκεί κατάλαβα για πρώτη φορά τη δύναμη των λέξεων. Απλά επειδή μετά με τιμώρησαν πολύ άσχημα, από τότε αποφάσισα να γράφω τις ιστορίες μου».

πότε & πού:
Ο Φίλιπ Κερ θα βρίσκεται στο βιβλιοπωλείο Ιανός (Σταδίου 24) την Τετάρτη 7 Νοεμβρίου, στις 7.00 μ.μ. Θα συνομιλήσει με τους δημοσιογράφους Στέλιο Κούλογλου και Σίσσυ Αλωνιστιώτου για το φαινόμενο της ανόδου της Ακροδεξιάς και για την πολιτική διάσταση της «Τριλογίας του Βερολίνου». Η συζήτηση είναι ανοιχτή για το κοινό.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ