Aνισο το παιχνίδι των ευκαιριών στην Αμερική

Τον περασμένο μήνα, ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έδωσε μία ομιλία σχετικά με τα προοδευτικά ιδανικά επικαλούμενος το πνεύμα του Τέντι Ρούζβελτ – και οι Ρεπουμπλικάνοι δεν χάρηκαν. Ιδίως ο ρεπουμπλικάνος υποψήφιος για το προεδρικό χρίσμα Μιτ Ρόμνι επέμεινε ότι, ενώ ο Ρούζβελτ πίστευε ότι «η κυβέρνηση πρέπει να εξομαλύνει τον αγωνιστικό χώρο ώστε να δημιουργήσει ίσες ευκαιρίες», ο Ομπάμα πιστεύει ότι «η κυβέρνηση θα έπρεπε να δημιουργήσει ίσα αποτελέσματα», ότι θα έπρεπε να έχουμε μία κοινωνία όπου «όλοι λαμβάνουν τις ίδιες ή παρόμοιες ανταμοιβές, ανεξαρτήτως εκπαίδευσης, προσπαθειών ή διάθεσης να ρισκάρει κανείς».

Όπως υπέδειξαν γρήγορα πολλοί, αυτό το πορτρέτο του προέδρου ως ριζοσπάστη υπέρμαχου της ανακατανομής πλούτου είναι καθαρή μυθοπλασία. Παρόλα αυτά, αυτό που δεν σημειώθηκε είναι ότι η εικόνα του υπέρμαχου των ίσων ευκαιριών που παρουσιάζει ο Ρόμνι για τον εαυτό του είναι εξίσου φανταστική.

Ας μιλήσουμε λίγο για την κατάσταση του «αγωνιστικού χώρου». Οι Αμερικανοί είναι πολύ πιθανό να πιστέψουν ότι ζουν σε καθεστώς αξιοκρατίας σε σχέση με πολίτες άλλων κρατών. Όμως αυτή η εικόνα για τον εαυτό τους είναι αποκύημα της φαντασίας τους: όπως υπέδειξε έκθεση της εφημερίδας «The Times» την περασμένη εβδομάδα, η Αμερική στην πραγματικότητα ξεχωρίζει ως η προηγμένη χώρα όπου μετράει περισσότεροι ποιοι ήταν οι γονείς σου, η χώρα όπου εκείνοι που γεννιούνται στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις έχουν τις λιγότερες πιθανότητες να ανελιχθούν στις κορυφαίες ή ακόμη και τις μεσαίες τάξεις.

Και αν ρωτήσεις γιατί η Αμερική είναι στη πράξη πιο ταξική από ό,τι ο υπόλοιπος Δυτικός κόσμος, ένα μεγάλο μέρος της αιτίας είναι ότι η κυβέρνησή μας αποτυγχάνει να δημιουργήσει ίσες ευκαιρίες.

Με τον τρόπο που λειτουργεί το σύστημα στη χώρα μας, δεν είναι να απορεί κανείς που οι ιστορίες για φτωχά παιδιά που πιάνουν την καλή, είναι πολύ λιγότερο κοινές στην πραγματικότητα από ό,τι είναι στον μύθο – και πολύ λιγότερο κοινές στην Αμερική από ό,τι στον Καναδά ή στην Ευρώπη. Γεγονός που με επαναφέρει σε όσους, όπως ο Ρόμνι, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι πιστεύουν στις ίσες ευκαιρίες. Που είναι οι αποδείξεις για αυτό τον ισχυρισμό;

Σκεφτείτε το: κάποιος που πραγματικά επιθυμεί ίσες ευκαιρίες θα προβληματιζόταν ιδιαιτέρως για τις ανισότητες που έχει τώρα το σύστημά μας. Θα υποστήριζε περισσότερη επισιτιστική βοήθεια για τις μέλλουσες μητέρες με χαμηλά εισοδήματα και τα μικρά παιδιά. Θα προσπαθούσε να βελτιώσει την ποιότητα των δημόσιων σχολείων. Θα υποστήριζε την οικονομική βοήθεια των φοιτητών με χαμηλά εισοδήματα. Και θα στήριζε αυτό που διαθέτει κάθε άλλη προηγμένη χώρα, ένα συλλογικό σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ώστε κανείς να μην χρειάζεται να ανησυχεί για ασθένειες που δεν δέχτηκαν θεραπεία ή για ισοπεδωτικά ιατρικά έξοδα.

Αν ο Ρόμνι έχει ταχθεί υπέρ οποιουδήποτε από τα παραπάνω, το έχασα. Και η πτέρυγα του κόμματός του στο Κογκρέσο μοιάζει αποφασισμένη να κάνει ακόμη πιο δύσκολη την κοινωνική ανέλιξη. Για παράδειγμα, οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν προσπαθήσει να περικόψουν κονδύλια του προγράμματος για τις Γυναίκες, τα Νεογνά και τα Παιδιά, το οποίο βοηθάει ώστε να παρέχεται επαρκής σίτιση σε μητέρες με χαμηλά εισοδήματα και στα παιδιά τους.

Απαίτησαν να γίνουν περικοπές στις υποτροφίες Πελ, οι οποίες είναι σχεδιασμένες για να βοηθούν φοιτητές με χαμηλά εισοδήματα να πληρώνουν τα δίδακτρα του πανεπιστημίου. Και φυσικά, δεσμεύτηκαν να ακυρώσουν μια μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας που παρόλες τις ατέλειές της, θα παρείχε επιτέλους στους Αμερικανούς την εγγυημένη περίθαλψη που όλοι οι άλλοι στον προηγμένο κόσμο θεωρούν δεδομένη.

Που είναι λοιπόν η απόδειξη ότι ο Ρόμνι ή το κόμμα του πιστεύουν στην πραγματικότητα στις ίσες ευκαιρίες; Κρίνοντας από τις πράξεις τους, μοιάζουν να προτιμούν μία κοινωνία στην οποία η θέση σου στη ζωή καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από εκείνη των γονιών σου και στην οποία τα παιδιά των πολύ πλούσιων κληρονομούν τις περιουσίες τους χωρίς να καταβάλουν φορολογία. Ο Τέντι Ρούζβελτ δεν θα ενέκρινε ποτέ κάτι τέτοιο.