TO BHMA/ The New York Times
Χτες το βράδυ έβαλα ένα στρείδι στο «κόσερ» πιάτο μου: όχι γιατί ταίριαζα γευστικά, αλλά γιατί το Πάσχα [των Εβραίων] φέτος συμπίπτει με την πρώτη επέτειο από την έκρηξη στην πλατφόρμα υποθαλάσσιας άντλησης πετρελαίου Deepwater Horizon, στον Κόλπο του Μεξικού. Και, δεδομένου ότι η BP, η ιδιοκτήτρια του ατυχούς πηγαδιού, μοιάζει αποφασισμένη να μας κάνει να ξεχάσουμε για την κηλίδα μέσα από τα νέα διαφημιστικά της σποτ, ένιωσα πως έπρεπε να κάνω κάτι δραστικό για να ενισχύσω την μνήμη μου.
Τον περασμένο Μάρτιο, πέρασα μια εβδομάδα στους όρμους και τα «μπαγιού» της Λουϊζιάνα. Σε όλη την περιοχή συνάντησα βράχους γεμάτους άδεια, νεκρά όστρακα, και τσακισμένους αλιείς στρειδιών με άδειες τσέπες. Πολλοί από τους ψαράδες που συνάντησα μου είπαν ότι ως και το 80% των στρειδιών έχει πεθάνει από την μόλυνση.
Από οικολογικής άποψης, αυτό είναι τρομερό: το κάθε στρείδι μπορεί να φιλτράρει πάνω από 150 λίτρα νερού κάθε μέρα, και τα εκατομμύρια στρείδια στα νερά της Λουιζιάνα είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που κάνουν το οικοσύστημα του Κόλπου να λειτουργεί σωστά.
Είναι αλήθεια ότι πολλά στρείδια δεν πέθαναν απευθείας λόγω της έκθεσης τους στο πετρέλαιο, αλλά μάλλον από τις συνέπειες της απελπισμένης προσπάθειας αντιμετώπισης της κηλίδας. Καθώς το πετρέλαιο ξεχυνόταν προς τις ακτές, ο υπεύθυνος για την προστασία της ακτογραμμής στην Λουιζιάνα διέταξε να ανοίξουν οι υδατοφράκτες του ποταμού Μισισιπή, με την ελπίδα ότι τα εκατομμύρια γαλόνια γλυκού νερού θα έσπρωχναν μακριά το πετρέλαιο. Δεν είναι βέβαιο αν αυτό λειτούργησε, αλλά το βέβαιο είναι ότι μεγάλο μέρος της ακτογραμμής έγινε ακατάλληλο για την επιβίωση των στρειδιών. Πολλές αποικίες αποδεκατίστηκαν. Θα χρειαστούν πολλά χρόνια έως ότου ανακάμψουν.
Το γλυκό νερό δεν ήταν το μόνο πράγμα που ρίχτηκε στα νερά του κόλπου για να σταματήσει την κηλίδα: πάνω από 7 εκατομμύρια λίτρα, ενός χημικού που χρησιμοποιείται για την διάσπαση των πετρελαιοκηλίδων, μετέτρεψε το πετρέλαιο που επέπλεε – και που θα μπορούσε, θεωρητικά, να περισυλλεγεί – σε έναν αόρατο «άγγελο του θανάτου», που βυθίστηκε στον πυθμένα και σκότωσε όχι μόνο τα νεογέννητα είδη, αλλά και εκατομμύρια άλλα πλάσματα του κόλπου –καταφέροντας ένα σημαντικό πλήγμα στο σημαντικότερο «μαιευτήριο» ψαριών των ΗΠΑ
Πράγματι, τα στρείδια είναι μόνον η αρχή: οι καθυστερημένες συνέπειες της μόλυνσης από πετρέλαιο και Corexit είναι πιθανόν να φανούν τα επόμενα χρόνια. Το 2012, ο αριθμός των γαλάζιων καβουριών αναμένεται να μειωθεί κατακόρυφα λόγω της κηλίδας. Το 2013, το κοκκινόψαρο που τόσοι έχουν υμνήσει για την γεύση του μάλλον δεν θα είναι εκεί ούτε για τους ψαράδες, ούτε για τους καλοφαγάδες. Και το 2017 αναμένεται να κορυφωθεί η μείωση στον πληθυσμό του κυανόπτερου τόνου, οι ευάλωτοι γόνοι των οποίων πέθαναν κατά εκατομμύρια το 2010.
Οι οστρακοαλιείς δεν ήταν βέβαια οι μόνοι που επηρεάστηκαν από την διαρροή, ενώ όμως η BP αποζημίωσε ως τώρα σερβιτόρους και κομμωτές για τα χαμένα μεροκάματα του «νεκρού», τουριστικά, περσινού καλοκαιριού, οι περισσότεροι ψαράδες με ενημέρωσαν πως εκτός από ένα έκτακτο «βοήθημα» που πήραν το περασμένο φθινόπωρο, οι αποζημιώσεις που έχουν λάβει είναι μικρό κλάσμα των χρημάτων που έχασαν μαζί με τα στρείδια τους.
Ευτυχώ για την BP, θα χρειαστούν δεκαετίες προτού εκδηλωθούν όλες οι συνέπειες αυτής της μεγάλης κλίμακας καταστροφής. Θα χρειαστεί, επίσης, πολύς καιρός έως ότου η επιτροπή Εκτίμησης Βλαβών στους Φυσικούς Πόρους (Natural Resources Damage Assessment), που δημιουργήθηκε για να καθορίσει τις πραγματικές ευθύνες της BP, θα δημοσιοποιήσει τα συμπεράσματα της για το τελικό λογαριασμό που καλείται να πληρώσει η BP.
Ξέραμε ως τώρα για τις δέκα πληγές του Φαραώ. Η καταστροφή του Κόλπου μπορεί να ειδωθεί σαν η ενδέκατη. Βάλτε στο πασχαλινό τραπέζι σας, δίπλα στο κρασί, και ένα ποτηράκι πετρέλαιο – για να θυμηθείτε πως το σωτήριο έτος 2010 μ.Χ., η ανθρωπότητα προκάλεσε βαριές ζημιές σε ένα πολύτιμο, ζωογόνο οικοσύστημα, προκειμένου να διατηρήσει την τυραννία του πετρελαίου. Δυστυχώς, μέχρι να ανατρέψουμε αυτή την τυραννία, είναι γραφτό μας να μετρήσουμε πολλές ακόμη πληγές
* Ο Paul Greenberg έχει γράψει το βιβλίο «Four Fish: The Future of the Last Wild Food»
