Η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους έχει εξελιχθεί τις τελευταίες ημέρες σε σκωτσέζικο ντους για την ελληνική κυβέρνηση. Τη μια ημέρα εκφράζονται αμφιβολίες για την ικανότητα της Ελλάδας να εξυπηρετήσει το χρέος της. Την επομένη αρχίζουν οι διαψεύσεις από κορυφαίους αξιωματούχους της ΕΕ, του ΔΝΤ και της κυβέρνησης. Τι συμβαίνει όμως τελικά με το σενάριο περί αναδιάρθρωσης; Οπως παρατηρούσε προς «Το Βήμα» κοινοτικός αξιωματούχος: «Οπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά. Οι συνεχείς και κατηγορηματικές διαψεύσεις δείχνουν ότι κάτι έχεις να κρύψεις. Ακόμα σημαντικότερο όμως είναι ότι οι Γερμανοί έχουν αρχίσει να ξεπερνούν το “ταμπού” περί μη αναδιάρθρωσης». Τι κρύβεται λοιπόν στο ημίφως των διαδρόμων εξουσίας στις δύο πλευρές του Ατλαντικού;
Ο τελευταίος που έριξε «λάδι στη φωτιά» ήταν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών, σε συνέντευξη στην εφημερίδα «Die Welt» την Πέμπτη, τόνισε ότι η Ελλάδα ίσως χρειαστεί να λάβει πρόσθετα μέτρα αν η έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) τον Ιούνιο δεν είναι καλή. «Αν η έκθεση καταλήξει στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του χρέους, πρέπει να γίνει κάτι» σημείωσε. Πρόσθεσε δε ότι έως το 2013, όταν και θα ξεκινήσει η λειτουργία του μόνιμου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕSΜ), η «αναδιάρθρωση θα ήταν εφικτή μόνο σε εθελοντική βάση».
Ολα είχαν βέβαια ξεκινήσει λίγες ημέρες νωρίτερα. Το περιοδικό «Spiegel» δημοσίευσε άρθρο με τίτλο «Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους φαίνεται αναπόφευκτη». Σύμφωνα με αυτό, οι υπουργοί Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και της Γαλλίας Κριστίν Λαγκάρντ συμμετείχαν σε τηλεδιάσκεψη μαζί με τον πρόεδρο της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ και τον επίτροπο Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Ολι Ρεν. Σε αυτή φέρεται να ετέθη στο τραπέζι το θέμα των εναλλακτικών λύσεων σε περίπτωση που το ελληνικό πρόγραμμα προσαρμογής «δεν βγει», με τους κκ. Σόιμπλε και Τρισέ να διατυπώνουν, πάντοτε κατά το «Spiegel», διαφορετικές απόψεις.
Πηγές από τις Βρυξέλλες παραδέχονται, μιλώντας ανωνύμως, ότι «η αναδιάρθρωση έχει πλέον πέσει στο τραπέζι.Στο παρασκήνιο τη συζητούν όλοι. Τελεία και παύλα.Οι λεπτομέρειες όμως θα παραμείνουν άγνωστες για αρκετό καιρό ακόμη. Είναι επίσης κρίσιμες. Τα ερωτήματα είναι καίρια. Ποιους θα αφορά πιθανή αναδιάρθρωση;Μόνο την Ελλάδα ή και άλλες χώρες;Πότε θα γίνει αυτή, μετά το 2013 ή ακόμη και εντός του 2011;Και τι μορφή θα πάρει;Θα αφορά σε επιμήκυνση,σε “κούρεμα” ή σε συνδυασμό διαφόρων επιλογών;».
Κύκλοι του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών με τους οποίους συνομίλησε «Το Βήμα» απέφυγαν να διαψεύσουν κατηγορηματικά ότι η αναδιάρθρωση δεν συζητείται. Αντιθέτως, συνδέουν την όλη συζήτηση με το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. «Η Ελλάδα δεν έχει χώρο να αναπνεύσει. Κάθε χρόνο πρέπει να κάνετε το 100% όσων σας ζητούνται.Η σκέψη για αναδιάρθρωση θα είχε σημασία αν το πρόγραμμα δεν υλοποιείται. Αυτή τη στιγμή λοιπόν δεν υπάρχει ένδειξη ότι μια αναδιάρθρωση είναι αναγκαία» τόνιζαν.
Αντιθέτως, στην έδρα της ΕΚΤ στη Φραγκφούρτη επικρατεί άλλη λογική. Ο φόβος μιας διάχυσης της κρίσης σε περίπτωση αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, αλλά και οι πιθανές απώλειες που θα είχε η ίδια η ΕΚΤ, η οποία πλέον έχει στην κατοχή της ελληνικά, ιρλανδικά και πορτογαλικά ομόλογα ύψους άνω των 75 δισ. ευρώ, διαμορφώνουν την αρνητική τοποθέτηση της ευρωτράπεζας. Επιπλέον «υπάρχει η ανησυχία για τη σταθερότητα των εγχώριων τραπεζικών συστημάτων,αλλά και των επιπτώσεων για το βιοτικό επίπεδο σε όποια χώρα γίνει αναδιάρθρωση» τονίζουν πηγές από τη Φραγκφούρτη.
Σύμφωνα πάντως με ορισμένες πληροφορίες, το «ταμπού» κατά της αναδιάρθρωσης πριν από το 2013, όταν πλέον ο μόνιμος μηχανισμός θα ξεκινήσει να λειτουργεί, έχει αρχίσει να πέφτει στη Γερμανία. Για αυτό, επιμένουν, «οι δηλώσεις Σόιμπλε δεν είναι τυχαίες, ανοίγοντας παράθυρο για αναδιάρθρωση ακόμη και εντός του 2011». Ηδη σε κύκλους της γερμανικής κυβέρνησης έχει αρχίσει να διαμορφώνεται η εκτίμηση ότι η κρίση στην ευρωζώνη δεν είναι συστημική. Αυτό σημαίνει, κατά τους ίδιους κύκλους, ότι το ντόμινο θα σταματήσει στην Πορτογαλία και δεν θα απειλήσει την Ισπανία, κάτι που μέχρι πρότινος ήταν ο μεγάλος φόβος.
«Οσοι φοβούνται να μιλήσουν για την αναδιάρθρωση χρέους σε μία ή και περισσότερες χώρες της ευρωζώνης θεωρούν ότι, αν γίνει, θα πρόκειται για μια περίπτωση Lehman Βrothers για το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.Δεν είναι όμως έτσι» επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» ο Ζαν Πιζανί-Φερύ, διευθυντής του Ινστιτούτου Βruegel. Το Βruegel ήταν το πρώτο ίδρυμα που τον περασμένο Φεβρουάριο δημοσίευσε μελέτη με τίτλο «Μια συνολική προσέγγιση στην κρίση χρέους της ευρωζώνης». Σε αυτή συμπέραινε ότι η Ελλάδα ίσως να έπρεπε να προχωρήσει όσο το δυνατόν ταχύτερα σε «κούρεμα» του χρέους της ως και 30%, ώστε αυτό να είναι βιώσιμο, καθώς οι στόχοι των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων που προβλέπει το μνημόνιο είναι υπερβολικά φιλόδοξοι σε συνθήκες ύφεσης.
Σύμφωνα με τον κ. Πιζανί-Φερύ, «το επιχείρημα της ΕΚΤ για διάχυση της κρίσης από μια αναδιάρθρωση μόνο στην Ελλάδα είναι βάσιμο.Πρέπει όμως να αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι η Ελλάδα μάλλον δεν θα μπορέσει να εξυπηρετήσει το χρέος της. Θα ήταν καλύτερο» , προσθέτει, «αν η αναδιάρθρωση γινόταν ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξέρουμε ότι τη χρειάζονται όλες μαζί. Διαφορετικά, η ΕΕ θα αντιμετωπίσει πάλι πρόβλημα αξιοπιστίας,ακολουθώντας την τακτική αναμονής που ακολούθησε με την παροχή βοήθειας. Επομένως, μια αναδιάρθρωση δεν πρέπει να γίνει βιαστικά».
Και οι τράπεζες; Κατά τον διευθυντή του Βruegel, η αναδιάρθρωση θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες για ολόκληρο το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα διότι η αλληλεξάρτηση είναι αυξημένη. Υπάρχουν ωστόσο τρόποι να αντιμετωπιστεί. «Κατ΄ αρχάςχρειάζονται σοβαρά “τεστ αντοχής” (stress tests). Και ίσωςένα κράτος να χρειαστεί να ενισχύσει την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών που θα έχαναν από μια αναδιάρθρωση. Πρόκειται για πολιτικό πρόβλημα» λέει. Στους ιδιώτες πιστωτές θα πρέπει πάντως να προσφερθεί ένα μενού επιλογών, από την επιμήκυνση και το «κούρεμα» ως την προσφορά στο μέλλον ομολόγων συνδεδεμένων με το ΑΕΠ. Σε αυτή την περίπτωση, οι πιστωτές που σήμερα θα έχαναν θα μπορούσαν να αποσβέσουν κάποιες απώλειες αν η χώρα ανακάμψει. Πολλοί πιστωτές ίσως μάλιστα να σκεφθούν ότι σήμερα θα χάσουν λιγότερα από το να περιμένουν το 2013, όταν βάσει του ΕSΜ τα δάνεια των κρατών και του ΔΝΤ θα έχουν προτεραιότητα αποπληρωμής έναντι των ιδιωτών σε περίπτωση ελεγχόμενης χρεοκοπίας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
