Παρουσιάστηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο από τον υπουργό Εσωτερικών κ. Γιάννη Ραγκούση το προσχέδιο νόμου για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, που υπόσχεται να αλλάξει τον τρόπο συναλλαγής των πολιτών με τις δημόσιες υπηρεσίες. Με την ψήφιση του νομοσχεδίου οι πολίτες θα μπορούν πλέον να επικοινωνούν ηλεκτρονικά με τις δημόσιες υπηρεσίες, να έχουν πρόσβαση στα δημόσια έγγραφα, να καταθέτουν αιτήσεις, δηλώσεις και δικαιολογητικά, να προμηθεύονται τα αναγκαία πιστοποιητικά και, κυρίως, να πληρώνουν φόρους, εισφορές, παράβολα και εν γένει τις οφειλές τους στο Δημόσιο.
Οι νέες ρυθμίσεις επιχειρούν να απαλλάξουν τους πολίτες από την ταλαιπωρία που συνεπάγεται η παρουσία τους στις ουρές και στα γκισέ τα δημοσίων υπηρεσιών, θα περιορίσει δραστικά τη γραφειοκρατία και θα συμβάλει στην πάταξη της διαφθοράς που γεννάει συνήθως το περιβόητο «γρηγορόσημο».
Όπως αναφέρεται στις εισαγωγικές σημειώσεις του νομοσχεδίου «με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου επιδιώκεται η δημιουργία των κανονιστικών προϋποθέσεων και της θεσμικής υποδοχής για την επικοινωνία και συναλλαγή των πολιτών και των επιχειρήσεων με τους φορείς του δημόσιου τομέα με χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών».
Στο προσχέδιο τονίζεται ότι με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο επιδιώκεται «η ευχερέστερη άσκηση των δικαιωμάτων και εκπλήρωση των υποχρεώσεων των φυσικών προσώπων, αλλά και των ΝΠΙΔ έναντι των Φορέων του Δημόσιου Τομέα, η άρση κανονιστικών εμποδίων για την ταχεία και αποτελεσματική πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες και πληροφόρηση και η εμπέδωση της εμπιστοσύνης και της διαφάνειας με την επέκταση των ηλεκτρονικών εφαρμογών».
Το νομοσχέδιο υποχρεώνει κάθε δημόσια αρχή να ιδρύει και να διατηρεί δικτυακό τόπο με τις κατάλληλες εφαρμογές και με διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και να φροντίζει για την ακεραιότητα, αυθεντικότητα και εμπιστευτικότητα των δεδομένων αλλά και την αλήθεια των πληροφοριών και των υπηρεσιών στις οποίες οι συναλλασσόμενοι θα έχουν πρόσβαση με ηλεκτρονικά μέσα. Επίσης, κάθε δημόσια αρχή προσδιορίζει τους όρους και τα εργαλεία ίδρυσης και διατήρησης του δικτυακού τόπου της τηρώντας τις αρχές της δημοσιότητας, της ποιότητας αλλά και της ασφάλειας.
Τα ηλεκτρονικά διοικητικά έγγραφα στα οποία θα έχουν πρόσβαση οι πολίτες, σύμφωνα με το άρθρο 11 του νομοσχεδίου, «έχουν την ίδια νομική και αποδεικτική ισχύ με τα έγχαρτα-έντυπα έγγραφα με ιδιόχειρη υπογραφή και σφραγίδα». Και αυτό διότι «θα φέρουν προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που βασίζεται σε αναγνωρισμένο πιστοποιητικό και δημιουργείται από ασφαλή διάταξη δημιουργίας υπογραφής και επέχει θέση ιδιόχειρης υπογραφής». Αξίζει να σημειωθεί ότι η ηλεκτρονική υπογραφή, μια καινοτομία του νομοσχεδίου- όπως ορίζεται στις διατάξεις του- πληροί τους εξής όρους:
α) Συνδέεται μονοσήμαντα με τον υπογράφοντα.
β) Είναι ικανή να καθορίσει ειδικά και αποκλειστικά την ταυτότητα του χρήστη.
γ) Δημιουργείται με μέσα τα οποία είναι υπό τον αποκλειστικό έλεγχο του υπογράφοντος.
δ) Συνδέεται με δεδομένα στα οποία αναφέρεται με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορεί να εντοπιστεί οποιαδήποτε μεταγενέστερη αλλοίωσή τους.
Επίσης επισημαίνονται οι ακόλουθες παρεμβάσεις:
Εισάγεται ως γενικός κανόνας η σύνταξη και τήρηση εγγράφων κάθε είδους καθώς και η διακίνηση, διαβίβαση, κοινοποίηση και ανακοίνωση αυτών μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα ή μεταξύ αυτών και των φυσικών προσώπων και ΝΠΙΔ και η έκδοση διοικητικών πράξεων με χρήση ΤΠΕ με παράλληλη κατοχύρωση των προϋποθέσεων για τη νομική και αποδεικτική ισχύ των ηλεκτρονικών εγγράφων που εκδίδουν και διακινούν οι φορείς του δημόσιου τομέα (ηλεκτρονική διοικητική πράξη)
Ρύθμιση της αποδεικτικής ισχύος / αποδοχής των ηλεκτρονικών αντιγράφων (ηλεκτρονικών / εγχάρτων εγγράφων) και ιδίως η απαλλαγή από την κλασική διαδικασία επικύρωσης εφόσον τα έγγραφα τηρούνται ήδη από φορέα του δημόσιου τομέα και μπορεί να επιβεβαιωθεί η ισχύς και η ακρίβειά τους (μείωση βαρών-γραφειοκρατίας – ελάφρυνση για πολίτες και επιχειρήσεις).
Εισαγωγή της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και διακίνησης εγγράφων μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα ως κανόνα – υπό την επιφύλαξη της προηγμένης ηλεκτρονικής υπογραφής.
Γενίκευση και καθιέρωση της δυνατότητας ηλεκτρονικής επικοινωνίας και ηλεκτρονικών συναλλαγών, περιλαμβανομένων των ηλεκτρονικών οικονομικών συναλλαγών/πληρωμών με φορείς του δημόσιου τομέα υπό την επιφύλαξη της αυθεντικοποίησης. Με την επιφύλαξη ειδικών ρυθμίσεων, φυσικά πρόσωπα και ΝΠΙΔ μπορούν να υποβάλλουν με ηλεκτρονικό τρόπο αιτήσεις, δηλώσεις, βεβαιώσεις, δικαιολογητικά καθώς και προσφορές για συμμετοχή σε δημόσιους διαγωνισμούς εφόσον πληρούνται οι κατά περίπτωση οριζόμενες προϋποθέσεις που αφορούν την παροχή των διαπιστευτηρίων και εν γένει της ταυτοποίησης και αυθεντικοποίησης και της πολιτικής ασφάλειας.
Συμπληρωματικά εισάγεται η ρύθμιση ότι εφόσον τα έγγραφα αυτά τηρούνται ήδη σε ηλεκτρονικό αρχείο ή με οποιοδήποτε τρόπο σε φορέα του δημόσιου τομέα, ο φορέας του δημόσιου τομέα στον οποίο απευθύνονται οι αιτήσεις, δηλώσεις, βεβαιώσεις κ. α αναζητά αυτεπαγγέλτως τα έγγραφα αυτά. Ο φορέας του δημόσιου τομέα που διαθέτει τα έγγραφα αυτά οφείλει σε κάθε περίπτωση να επιβεβαιώνει την ακρίβεια και επικαιροποίησή τους. Το φυσικό πρόσωπο ή ΝΠΙΔ που επικοινωνεί ή συναλλάσσεται με φορέα του δημόσιου τομέα μπορεί να αιτηθεί την αναζήτηση των εγγράφων αυτών βεβαιώνοντας (με υπεύθυνη δήλωση) την ακρίβεια των αναγραφόμενων ή/και βεβαιούμενων σε αυτά στοιχείων/δεδομένων. Εσάγεται δηλ. ως κανόνας η αυτεπάγγελτη ή κατ΄αίτηση αναζήτηση εγγράφων που τηρούνται σε οποιοδήποτε φορέα του δημόσιου τομέα προκειμένου να μειωθούν οι επιβαρύνσεις και η ταλαιπωρία πολιτών και επιχειρήσεων.
Οι ρυθμίσεις σχετικά με το ηλεκτρονικό πρωτόκολλο ενισχύονται προς την κατεύθυνση της αυτοματοποιημένης έκδοσης αριθμού πρωτοκόλλου αλλά και της πρόβλεψης της δυνατότητας των πολιτών ή ΝΠΙΔ να ενημερώνονται ηλεκτρονικά τόσο για την πρωτοκόλληση όσο και ιδίως για την πορεία της υπόθεσης που τους αφορά (ταχύτητα, αυτοματοποίηση διεκπεραίωσης, διαφάνεια, καλύτερη εξυπηρέτηση)
Ρητή διατύπωση της υποχρέωσης των φορέων του δημόσιου τομέα να φροντίζουν για την ασφάλεια και την αυθεντικότητα των δεδομένων και των ηλεκτρονικών εγγράφων και αρχείων που παράγουν, καταχωρίζουν, τηρούν ή με οποιοδήποτε τρόπο διαχειρίζονται και των υπηρεσιών που παρέχουν κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων που έχουν ανατεθεί σε αυτούς (λογοδοσία και ευθύνη)
Εισαγωγή δικαιώματος ηλεκτρονικής επικοινωνίας και δικαίωμα επιλογής τρόπου επικοινωνίας και συναλλαγής για τα φυσικά πρόσωπα. Σκοπός μας είναι να εγκαθιδρύσουμε ευχέρειες και ευκαιρίες χρήσης υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, να ενισχύσουμε και σταδιακά να επιβάλλουμε τη χρήση στον δημόσιο τομέα, να ενθαρρύνουμε αλλά όχι να επιβάλλουμε τη χρήση ΤΠΕ από πολίτες. Για το δημόσιο είναι υποχρέωση, για τον πολίτη είναι δικαίωμα.
Ενίσχυση και διεύρυνση του δικαιώματος πρόσβασης στα δημόσια έγγραφα και τις πληροφορίες του δημόσιου τομέα μέσω της δημιουργίας προϋποθέσεων για πρόσβαση με ηλεκτρονικό τρόπο
Διεύρυνση των πληροφοριακών υποχρεώσεων του δημόσιου τομέα με παράλληλη υποχρέωση να διαθέτουν την πληροφόρηση σε επεξεργάσιμη, με αυτοματοποιημένα μέσα, μορφή και ενίσχυση του δικαιώματος περαιτέρω χρήσης των πληροφοριών με άδειες ελεύθερης χρήσης. Ταυτόχρονα εισάγεται υποχρέωση ευρετηρίασης και παροχής υπηρεσιών αναζήτησης.
Εισαγωγή της επιταγής για προστασία της ιδιωτικότητας καιά τη φάση του σχεδιασμού πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών (privacy by design) και της αξιολόγησης των επιπτώσεων της εισαγωγής πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών ΗΔ (privacy impact assessment)/ προστασία πληροφοριακής ιδιωτικότητας
Προστασία για τα ηλεκτρονικά δεδομένα
Η ηλεκτρονική επικοινωνία όσο «λύνει» τα χέρια των πολιτών στις συναλλαγές τους με το κράτος άλλο τόσο μπορεί να δημιουργήσει ερωτήματα και επιφυλάξεις για το κατά πόσον τα προσωπικά στοιχεία του κάθε χρήστη μπορούν να διαρρεύσουν στην αχανή «διαδικτυακή οικογένεια». Δεν είναι λίγες άλλωστε οι φορές που οι χρήστες του Διαδικτύου έχουν πέσει θύματα, κυρίως όταν οι οικονομικές συναλλαγές τους διεκπεραιώνονται ηλεκτρονικά.
Προς τούτο στο άρθρο 23 του νομοσχεδίου ρυθμίζονται αναλυτικά τα δικαιώματα των πολιτών σε σχέση με την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων τους. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, η περαιτέρω χρήση προσωπικών δεδομένων για στατιστικούς λόγους ή για βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών επιτρέπεται μόνο αν αυτά μετατραπούν σε ανώνυμα ή ύστερα από ρητή και ειδική συγκατάθεση του κάθε χρήστη. Επίσης, αν οι πολίτες επιθυμούν να χρησιμοποιηθούν τα προσωπικά δεδομένα τους για μελλοντικές ηλεκτρονικές συναλλαγές τους με δημόσιες αρχές, παρέχουν γι΄ αυτό έγγραφη, ρητή και ειδική συγκατάθεση, αφού πρώτα έχουν ενημερωθεί πού ακριβώς θα χρησιμοποιηθούν τα στοιχεία τους.
Το πλήρες κείμενο του νομοσχεδίου στην ηλεκτρονική διεύθυνηση www.ypes.gr
