Tον τελευταίο καιρό όλο και πιο συχνά ακούμε για μειώσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα προκειμένου οι επιχειρήσεις- μικρότερες ή μεγαλύτερες- να ξεπεράσουν την οικονομική κρίση. Αφορμή αποτελούν οι απόψεις που εκφράζονται για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω «εσωτερικής υποτίμησης». Σύμφωνα με αυτές, από τη στιγμή που δεν έχουμε δικό μας νόμισμα να υποτιμήσουμε και να κάνουμε ανταγωνιστικά και πάλι τα ελληνικά προϊόντα θα πρέπει να μειώσουμε τους μισθούς και στον ιδιωτικό τομέα, ώστε να περιοριστεί το κόστος παραγωγής και να μπορούν τα εγχώρια προϊόντα και ο τουρισμός να σταθούν στον διεθνή ανταγωνισμό.
Μπορεί οι οριζόντιες μειώσεις μισθών να λειτούργησαν θετικά στον δημόσιο τομέα από την άποψη ότι η θυσία των δημοσίων υπαλλήλωνόπως και των συνταξιούχων- συνέβαλε καθοριστικά στον περιορισμό του ελλείμματος. Ωστόσο, η μείωση μισθών δεν αποτελεί από μόνη της πανάκεια για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
Διότι αν ο περιορισμός των αποδοχών των εργαζομένων δεν συνδέεται με τη βελτίωση της παραγωγικότητας τότε το τελικό αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό. Και είναι προφανές ότι η μείωση του εισοδήματος αποθαρρύνει τους εργαζομένους από το να γίνουν παραγωγικότεροι. Το πιθανότερο λοιπόν είναι οι εργαζόμενοι, οι οποίοι θεωρούν ότι δεν αμείβονται ικανοποιητικά, «να βάλουν κάτω τα μολύβια», να εργάζονται χαλαρότερα και να είναι λιγότεροι αποδοτικοί στην εργασία τους.
Στο αναθεωρημένο μνημόνιο αναφέρεται ότι «οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας μέσω της στήριξης της προσφοράς εργασίας και της αύξησης της ευελιξίας στους μισθούς συνδέονται άμεσα με τον βασικό στόχο του προγράμματος που είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας». Οπως σημειώνεται «με την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που προωθούνται στον τρόπο διαπραγμάτευσης των μισθών αναμένεται μεγαλύτερη ευθυγράμμιση των μισθών με την παραγωγικότητα της κάθε επιχείρησης και μέσω αυτής ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας».
Με άλλα λόγια, στο μνημόνιο αναγνωρίζεται ότι για να υπάρξει βελτίωση της παραγωγικότητας οι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν κάποιο κίνητρο για να είναι αποδοτικότεροι στην εργασία τους- κάποιο είδος μπόνους δηλαδή. Αυτός που δουλεύει περισσότερο και είναι παραγωγικότερος να αμείβεται περισσότερο. Στην περίπτωση αυτή για κάποιους εργαζομένους, ή ακόμα και για όλους, σε μια επιχείρηση οι αποδοχές αυξάνονται μαζί με την άνοδο της παραγωγικότητας.
Αυτό που προβλέπεται είναι να μπει ένα τέλος στις οριζόντιες αμοιβές, όπως ισχύει σήμερα στην ελληνική κοινωνία. Πρωτίστως αυτό θα πρέπει να εφαρμοστεί στο Δημόσιο, όπου η μονιμότητα κάνει σε γενικές γραμμές τους εργαζομένους λιγότερο παραγωγικούς. Τη σύνδεση της αμοιβής με την παραγωγικότητα στο Δημόσιο προσδοκά να πετύχει η κυβέρνηση με το νέο μισθολόγιο που προωθεί.
Οι μειώσεις μισθών λοιπόν στον ιδιωτικό τομέα θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν ως προσωρινό μέτρο για τη διάσωση θέσεων εργασίας. Από μόνες τους όμως δεν οδηγούν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
