Αν και πρωθυπουργός μιας χώρας της οποίας η αβέβαιη οικονομική κατάσταση κρατάει σε αγωνία ολόκληρο τον κόσμο τους τελευταίους μήνες, ο Γιώργος Παπανδρέου αποπνέει μια ζεν ηρεμία α λα Ομπάμα.
Μόλις έχει επιστρέψει από μια συνάντηση με συναδέλφους του της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι οποίοι αποφάσισαν να αποτρέψουν την κατάρρευση της Ελλάδας και τη διάλυση της ΕΕ με μια επίδειξη σαρωτικής δύναμης, διαθέτοντας σχεδόν ένα τρισ. δολάρια για να στηρίξουν την οικονομία κάθε κράτους-μέλους που αντιμετωπίζει προβλήματα.
Τρώγοντας χωριάτικη σαλάτα και ψητό ψάρι, ο Παπανδρέου ξεκαθαρίζει ότι γνωρίζει καλά πως η συμφωνία με την ΕΕ δεν είναι από τις συνηθισμένες τού τύπου «σε σώζουμε με αντάλλαγμα περικοπές στον προϋπολογισμό». Οχι, εάν εξετάσει κάποιος καλύτερα τι θα χρειαστεί η Ελλάδα για να διορθώσει την οικονομία της θα διαπιστώσει ότι η συμφωνία είναι του τύπου «σε σώζουμε με αντάλλαγμα επαναστατικές αλλαγές». Ολόκληρο το οικονομικό και πολιτικό σύστημα της Ελλάδας θα πρέπει να αλλάξει εάν θέλουν οι Ελληνες να είναι εντάξει με τη δική τους πλευρά της συμφωνίας.
Ο Παπανδρέου λέει ότι είναι έτοιμος και το ίδιο έτοιμη, επιμένει, ότι είναι και η χώρα του: «Ο κόσμος μού λέει“Αλλαξε αυτή τη χώρα. Προχώρα και άλλαξέ την”. Οι πολίτες συνειδητοποιούν ότι η χώρα χρειάζεται αλλαγή. Δεν θέλεις να χάσεις αυτή την ευκαιρία».
Οι επιδόσεις της Ελλάδας δεν θα επηρεάσουν μόνο τους Ελληνες, αλλά και την αξία του ευρώ και ολόκληρη την ΕΕ. Ναι, γνωρίζω καλά ότι η ΕΕ είναι ο πιο αδιαφανής και βαρετός οργανισμός στον κόσμο. Στην πραγματικότητα όμως είναι ο σχεδόν δίδυμος αδελφός της Αμερικής και η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Στην πραγματικότητα είναι οι «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» και κατά την άποψή μου δύο Ηνωμένες Πολιτείες είναι καλύτερες από μία. Εάν αυτή εδώ διαλυθεί θα επηρεαστούν τα πάντα, από τον αριθμό των αμερικανικών εξαγωγών τον ερχόμενο χρόνο ως τον αριθμό των συμμάχων που θα έχουν οι Αμερικανοί στον επόμενο πόλεμο.
Καθώς βρισκόμαστε σε ένα εστιατόριο με θέα την Ακρόπολη, ρωτώ τον Παπανδρέου να μου πει πώς ήταν να τον κυνηγούν επί έξι μήνες οι αγορές των ομολόγων. «Λόγω της κρίσης του 2008, όλοι οι παίκτες της αγοράς απεχθάνονται περισσότερο τους κινδύνους, γι΄ αυτό είναι περισσότερο ευαίσθητοι στις αλλαγές» εξηγεί ο κεντροαριστερός Πρωθυπουργός, τον οποίο ψήφισε μια μεγάλη πλειοψηφία τον περασμένο Οκτώβριο για να διορθώσει αυτό το χάλι.
Σήμερα οι παίκτες της αγοράς είναι «σαν ένα πληγωμένο ζώο που αντιδρά σε κάθε κίνηση. Γι΄ αυτό κάθε φήμη για σένα μπορεί να γίνει αυτοεκπληρούμενη προφητεία». Ισως να είναι άδικο για τα ζώα εάν τα συγκρίνεις με τους παίκτες της αγοράς των ομολόγων, συνεχίζει. Οι αγορές αυτές «δεν είναι πλέον ανθρώπινες. Ορισμένα από αυτά τα πράγματα γίνονται ηλεκτρονικά και απλώς μπαίνουν στον αυτόματο» όταν βλέπουν κάποιο πρόβλημα.
Εξαιτίας της ασωτίας τους οι Ελληνες ζουν υπό την επιτήρηση των αγορών εδώ και τόσους μήνες και ο έλληνας Πρωθυπουργός προσθέτει ότι σήμερα «κάθε Ελληνας από τριών ως 93 ετών γνωρίζει τι σημαίνει spread ομολόγων. “Πόσο είναι το spread σήμερα; Μεγαλώνει;”. Ο κόσμος δεν είχε ξανακούσει γι΄ αυτά ποτέ άλλοτε με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια παραλυτική αβεβαιότητα:“Πρέπει άραγε να αγοράσω, να ξοδέψω, να αποταμιεύσω, να επενδύσω, να βγάλω τα λεφτά μου έξω από τη χώρα;”» ρωτάνε.
Ο μόνος τρόπος για να βγει η Ελλάδα από αυτή την αβεβαιότητα ήταν με την άνευ προηγουμένου δέσμευση από την ΕΕ να χαλιναγωγήσει τα χρέη της και με την επίσης άνευ προηγουμένου δέσμευση της Ελλάδας να βάλει την οικονομία της σε αυστηρή δίαιτα- με τους όρους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου- με τριμηνιαίους στόχους που πρέπει να «πιάνει» η Αθήνα για να μπορεί να παίρνει την επιπλέον ενίσχυση.
«Τώρα θα πάρουμε μια ανάσα», λέει ο Παπανδρέου- όχι για να επικρατήσει εφησυχασμός, αλλά για να μπορέσει η ελληνική κυβέρνηση να ξεκινήσει «τις βαθιές αλλαγές… τη μικρή επανάσταση» στον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας, με ιδιαίτερη έμφαση στην αλλαγή στο σύστημα των κινήτρων, ώστε οι Ελληνες να εστιάζουν πλέον στην ιδιωτική πρωτοβουλία και όχι στο πώς θα βρουν μια θέση στο Δημόσιο.
Ο Παπανδρέου, του οποίου το επίσημο αυτοκίνητο είναι ένα υβριδικό Ρrius, πιστεύει ότι για να πετύχουν οι αλλαγές πρέπει οι Ελληνες να γίνουν μέτοχοι της διαδικασίας. Αυτό θα συμβεί, υποστηρίζει, εάν υπάρξει μια αίσθηση «δικαιοσύνης» – οι Ελληνες θέλουν να δουν τους μεγάλους φοροφυγάδες και τους διεφθαρμένους κρατικούς λειτουργούς να παραπέμπονται στη Δικαιοσύνη-, εάν ο λαός νιώσει ότι οι ηγέτες του έχουν όραμα. «Πρέπει να δώσουμε ένα όραμα σε αυτή τη χώρα, προς τα πού πηγαίνουμε» έτσι ώστε να έχουν νόημα οι θυσίες. «Θα φέρουμε τις καλύτερες μεθόδους από την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο για να αλλάξουμε αυτή τη χώρα» λέει ο Παπανδρέου. «Είναι δύσκολο και θα υπάρξουν αντιδράσεις και ο κόσμος θα νιώσει άσχημα, αλλά θα είναι μια από τις πιο δημιουργικές περιόδους στην ιστορία της Ελλάδας».
