Μετά το κύμα των κοινωνικών αντιδράσεων που ξέσπασαν στην Ελλάδα με την ανακοίνωση των σκληρών μέτρων για την οικονομία, τα οποία απαίτησαν οι ευρωπαίοι εταίροι και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο από την ελληνική κυβέρνηση, το ΔΝΤ ξεκίνησε «επικοινωνιακή επίθεση» για να πείσει τους Ελληνες για την αναγκαιότητα της εφαρμογής του προγράμματος. Στην επίσημη ιστοσελίδα του δημοσίευσε 26
ερωτήσεις και απαντήσεις για το «ελληνικό ζήτημα» δίνοντας ρεαλιστικές εξηγήσεις. Απέφυγε όμως να κάνει προβλέψεις για τις πιθανότητες επιτυχίας και να αναφερθεί στις κρίσιμες παραμέτρους, που είναι το βάθος της ύφεσης αλλά και η αντίδραση της παραοικονομίας που αποτελεί το ένα τρίτο του επίσημου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ) και θεωρείται ο «άγνωστος Χ» για τις μελλοντικές εξελίξεις. Ακόμη, δεν αναφέρεται
καθόλου στη συμπεριφορά των αγορών απέναντι σε μια χώρα της ευρωζώνης, ούτε στο συνολικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο ευρωπαϊκός Νότος. «Το Βήμα» παραθέτει το κείμενο, το οποίο συνέταξε με ευθύνη του το ΔΝΤ (είναι άγνωστο αν έχει την έγκριση της κυβέρνησης), καθώς και πίνακα με τα οκτώ σημεία του προγράμματος- κρίσιμα για πολλούςπου απέκρυψε ή απέφυγε να απαντήσει.
1 Ποια είναι η φύση της κρίσης στην Ελλάδα;
Η Ελλάδα είναι πολύ χρεωμένη και έχει χάσει περίπου το 25% της ανταγωνιστικότητάς της από τότε που υιοθέτησε το ευρώ. Στο τέλος του 2009 το γενικό δημόσιο έλλειμμα είχε φθάσει στο 13,6% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος είχε αυξηθεί σε 115% του ΑΕΠ. Ακόμη και με χαμηλότερα ελλείμματα, τα επόμενα χρόνια το χρέος ως μέρος του ΑΕΠ θα συνεχίσει να αυξάνεται και θα φθάσει στο 150% του ΑΕΠ το 2013, πριν αρχίσει να μειώνεται.
Στα προηγούμενα χρόνια αυξήθηκαν οι δαπάνες του ελληνικού δημόσιου τομέα, ενώ μειώθηκαν τα έσοδα. Μετά ακολούθησε η παγκόσμια ύφεση με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας και την αύξηση της ανεργίας. Αυτό επιδείνωσε τη δημοσιονομική κατάσταση. Το κόστος χρηματοδότησης της Ελλάδας αυξήθηκε γρήγορα, επιδεινώνοντας το ήδη υπάρχον βάρος από το χρέος.
2 Ποια είναι μερικά από τα πιο σημαντικά μέτρα του προγράμματος;
Επί της δημοσιονομικής πολιτικής, το πρόγραμμα περιλαμβάνει ισχυρά μέτρα- πολλά από αυτά είναι ενισχυμένα προκαταβολικά- για τη δραστική μείωση των κυβερνητικών δαπανών και την αύξηση των εσόδων, καθώς και σαρωτικές μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα. Στα μέτρα του 5% του ΑΕΠ που ήδη δρομολογήθηκαν από τις αρχές της χρονιάς θα προστεθούν δημοσιονομικά μέτρα της τάξεως του 11% του ΑΕΠ μέσα σε τρία χρόνια, φθάνοντας συνολικά στο 16% του ΑΕΠ. Η προσαρμογή είναι σχεδιασμένη για να φέρει το γενικό δημόσιο έλλειμμα σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από το 3% του ΑΕΠ ως το 2014 (από 13,6% το 2009) και για να αρχίσει η μείωση της αναλογίας χρέους προς ΑΕΠ από το 2013 και μετά.
Τα δημοσιονομικά μέτρα περιλαμβάνουν:
– Μείωση των μισθών και των συντάξεων του δημόσιου τομέα- κάτι που ήταν αναπόφευκτο δεδομένου ότι αυτά τα δύο στοιχεία από μόνα τους αποτελούν το 75% των συνολικών (άτοκων) δημοσιών δαπανών στην Ελλάδα.
3 Το ελληνικό πρόγραμμα αποτελεί επιστροφή σε πιο παραδοσιακά μέτρα λιτότητας του ΔΝΤ του παρελθόντος;
Οχι.Υπάρχουν σημαντικές διαφορές: Το πρόγραμμα επικεντρώνεται σε δύο κύρια προβλήματα της Ελλάδας: υψηλό χρέος και έλλειψη ανταγωνιστικότητας. Οι προϋποθέσεις επικεντρώνονται κυρίως σε αυτά τα δύο θέματα.
Οι ελληνικές αρχές έχουν υψηλό βαθμό κυριότητας και ηγεσίας, και είναι δικό τους πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μέτρα για την προστασία των πιο ευάλωτων, που είναι στοιχείο ζωτικής σημασίας για την εφαρμογή του.
4 Δεν θα ήταν καλύτερο για την Ελλάδα να διαπραγματευτεί εκ νέου το χρέος της;
Συμφωνούμε με τις αρχές ότι η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους δεν είναι προς το συμφέρον τους, ούτε πιστεύουμε ότι είναι προς το ευρύτερο συμφέρον της ευρωζώνης και πέραν αυτής. Η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους δεν αποτελεί πανάκεια. Δεν βοηθάει τη δυνατότητα της Ελλάδας να αναπτυχθεί.
Ο ιστός των οικονομικών και πολιτικών εσωτερικών συνδέσεων-περιλαμβανομένων των ελληνικών ομολόγων που κρατούνται από ένα ευρύ φάσμα επενδυτών και δημόσιων οργανισμών- περιπλέκει σημαντικά τις εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με το πρόγραμμα που έχει δρομολογήσει η κυβέρνηση. Η συνετή διαχείριση του χρέους αποτελεί μέρος του κυβερνητικού προγράμματος. Η ελληνική κυβέρνηση εκσυγχρονίζει τη στρατηγική της για τη διαχείριση του χρέους και τα μέσα για τη διασφάλιση επαρκούς διαχείρισης του κινδύνου, ενώ θα διερευνηθεί το εύρος μιας συντονισμένης εθελούσιας συμφωνίας περιστροφής (του χρέους) με τις ομάδες των επενδυτών. 5 Τι γίνεται για να αυξηθούν τα έσοδα;
Τα πρόσθετα καθορισμένα φορολογικά μέτρα ανέρχονται στο 4% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση προτείνει μέτρα για την αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος, περιλαμβάνοντας μια προοδευτική φορολογική κλίμακα για όλες τις πηγές εισοδήματος, φορολογία ειδών πολυτελείας, υψηλότερους φόρους για τους εύπορους και υψηλότερους φόρους στα προϊόντα καπνού και στα οινοπνευματώδη.
6 Γιατί χρειάζεται να αυξηθεί ο ΦΠΑ;
Αν και το κυβερνητικό πρόγραμμα είναι επικεντρωμένο στη μείωση των δαπανών και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης, τα μέτρα για την αύξηση των εσόδων είναι εξίσου ουσιαστικής σημασίας για τη σταθεροποίηση των δημοσιονομικών χρηματοοικονομικών. Η κυβέρνηση έχει προτείνει μια σειρά φορολογικών μέτρων με σκοπό να απλώσει το βάρος της προσαρμογής πιο δίκαια.
Η βάση του ΦΠΑ θα διευρυνθεί και θα αυξηθούν το ποσοστά. Αυτό θα συμπληρωθεί από άλλα φορολογικά μέτρα, για παράδειγμα σε τομείς όπου οι έμμεσοι φόροι είναι χαμηλότεροι από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
7 Οι εύποροι θα πληρώσουν φόρους και θα φορολογηθούν υψηλότερα;
Ναι. Η φοροδιαφυγή, ιδιαίτερα από τις ομάδες υψηλού εισοδήματος, είναι αχαλίνωτη. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να την αντιμετωπίσει με τη βοήθεια ισχυρών μέτρων καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και με σθεναρή ενίσχυση της φορολογικής διοίκησης. Επιπρόσθετα, τα μέτρα για τη συλλογή φόρων από τις ομάδες υψηλού εισοδήματος θα περιλαμβάνουν μια αύξηση της φορολογίας για τα ελεύθερα επαγγέλματα, αύξηση της φορολογίας στα είδη πολυτελείας και μια προσωρινή προσαύξηση (φορολογίας) σε επιχειρήσεις υψηλού κέρδους και σε περιουσίες μεγάλης αξίας.
Ο γενικός σκοπός της κυβέρνησης είναι να κάνει το φορολογικό σύστημα πιο δίκαιο.
8 Πόσες περικοπές του προϋπολογισμού ζητούνται;
Οι καθορισμένες περικοπές των δαπανών θα αποδώσουν οικονομίες της τάξεως του 5,2% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση προτείνει κυρίως μέτρα που θα ευθυγραμμίσουν την Ελλάδα με άλλες πιο ανταγωνιστικές οικονομίες. Οι δύο πρόσθετοι μηνιαίοι μισθοί- οι αποκαλούμενοι «13ος και 14ος»- δεν μπορούν να διατηρηθούν και δεν υπάρχουν σε άλλες χώρες. Επίσης, η χαμηλή ηλικία συνταξιοδότησης, που αρχίζει γύρω στα 50 για ορισμένες ομάδες, δεν συμβαδίζει με την προσδοκώμενη διάρκεια ζωής.
9 Θα βλάψει το πρόγραμμα τον πιο ευάλωτο κόσμο;
Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να διατηρήσει αμεροληψία, καθώς κατευθύνει τα χρηματοοικονομικά της προς έναν βιώσιμο δρόμο, και να προστατεύσει τους πιο ευάλωτους από τις συνέπειες της ύφεσης.
Για παράδειγμα, δεν θα περικοπούν οι βασικές συντάξεις και τα μέσα στήριξης των οικογενειών. Επιπλέον, θα αναθεωρηθούν οι στόχοι των κοινωνικών δαπανών για να ενισχυθεί το δίχτυ ασφαλείας για τους πιο ευάλωτους. Το νέο συνταξιοδοτικό σύστημα θα περιλαμβάνει συντάξεις με μελετημένες βάσεις των μέσων διαβίωσης για πολίτες με μεγαλύτερη ηλικία, σε σχέση με αυτή της κανονικής συνταξιοδότησης, ώστε να παρασχεθεί ένα σημαντικό δίχτυ ασφαλείας που να συμβαδίζει με τη δημοσιονομική βιωσιμότητα.
10 Γιατί πρέπει να περικοπούν οι μισθοί στο Δημόσιο και να εξαλειφθεί ο 13ος και ο 14ος μισθός;
Οι προηγούμενες αυξήσεις των μισθών ήταν μεγαλύτερες από τις αυξήσεις της παραγωγικότητας και ως μερικό αποτέλεσμα η Ελλάδα έχασε την ανταγωνιστικότητά της. Μετά την υιοθέτηση του ευρώ, η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας μειώθηκε κατά 25%, δυσχεραίνοντας την ανάπτυξη και κάνοντας αναγκαστική τη χρηματοδότηση των εισαγωγών με εξωτερικό χρέος. Επιπρόσθετα στο πάγωμα των μισθών στον δημόσιο τομέα, η εξάλειψη των πρόσθετων μισθών στον δημόσιο τομέα θα βοηθήσει στον περιορισμό και τη μείωση του μισθολογικού κόστους της οικονομίας στο σύνολό της και θα κάνει την Ελλάδα πιο ανταγωνιστική. Οι αρχές αναγνωρίζουν ότι ο δημόσιος τομέας στην Ελλάδα έχει γίνει υπερβολικά μεγάλος και ακριβός για την οικονομία. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα για τον ακριβή αριθμό των ανθρώπων που εργάζονται στον δημόσιο τομέα. Η κυβέρνηση σκοπεύει να μειώσει το μέγεθός του.
11 Γιατί αυξάνεται η ηλικία συνταξιοδότησης;
Η ηλικία συνταξιοδότησης για ορισμένες ομάδες αρχίζει στα 50 και δεν συμβαδίζει με την αναμενόμενη διάρκεια ζωής στην Ελλάδα, ενώ δεν συμβαδίζει επίσης και με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. Με δοθείσα την ηλικίωση των πληθυσμού, αυτή η μικρή ηλικία συνταξιοδότησης μαζί με τις γενναιόδωρες καλύψεις στα τελευταία εισοδήματα έχει επιβαρύνει υπερβολικά τα δημόσια χρηματοοικονομικά της Ελλάδας. Οι προβολές μελλοντικής αύξησης του κόστος των παροχών, όπως της κοινωνικής ασφάλισης με τους τρέχοντες κανονισμούς στην Ελλάδα, είναι από τις υψηλότερες στην ΕΕ. Υπάρχουν μόνιμα ελλείμματα, τα οποία υπονομεύουν τη βιωσιμότητα του συνολικού ταμείου κοινωνικής ασφάλισης.
12 Με αυτές τις περιστολές,γιατί χρειάζεται επίσης το πάγωμα των μισθών και των συντάξεων;
Πρώτον, τα χρηματοοικονομικά της κυβέρνησης πρέπει να είναι βιώσιμα. Αυτό απαιτεί τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και τον προσανατολισμό της αναλογίας χρέους προς ΑΕΠ σε φθίνουσα τροχιά. Επειδή οι μισθοί και οι κοινωνικές παροχές αποτελούν το 75% των κυβερνητικών δαπανών, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μειωθεί το κόστος των μισθών και των συντάξεων του Δημοσίου.
Δεύτερον, η οικονομία πρέπει να είναι πιο ανταγωνιστική. Αυτό σημαίνει πολιτικές και μεταρρυθμίσεις για την προώθηση της ανάπτυξης και για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας ώστε να δημιουργηθούν ευκαιρίες για όλους. Αυτό σημαίνει επίσης ότι πρέπει να περιοριστεί ο πληθωρισμός κάτω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, περιλαμβάνοντας το πάγωμα των μισθών και του εργατικού κόστους, ώστε η Ελλάδα να ανακτήσει ανταγωνιστικές τιμές.
13 Πώς θα ξαναρχίσει να αναπτύσσεται η Ελλάδα;
Η δύσκολη δημοσιονομική προσαρμογή θα έχει αρχικά αρνητική επίπτωση στην ανάπτυξη. Αλλά με την αποτελεσματική εφαρμογή των δημοσιονομικών και διαρθρωτικών πολιτικών, καθώς και με την υποστήριξη από τον ελληνικό λαό, η οικονομία θα βρεθεί σε πολύ καλύτερη θέση για τη δημιουργία υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης και θέσεων εργασίας σε σύγκριση με το παρελθόν.
14 Ποια θα είναι η επίπτωση στην ανεργία;
Λόγω της κρίσης η ανεργία είναι ήδη υψηλή, περίπου στο 10%. Αρχικά θα υπάρξει μια αύξηση της ανεργίας και τα επόμενα δύο χρόνια θα είναι δύσκολα, η ανεργία μπορεί να φθάσει περίπου στο 15%. Οταν ενεργοποιηθούν τα ισχυρά μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά μέτρα και οι μεταρρυθμίσεις που προωθούν την παραγωγικότητα, η οικονομία θα γίνει πιο ανταγωνιστική, διαφανής και αποδοτική. Με την επιστροφή της εμπιστοσύνης, η Ελλάδα θα εξέλθει από αυτή την εμπειρία σε καλύτερη κατάσταση από πριν, η ανάπτυξη θα επιστρέψει και θα αυξηθούν οι θέσεις εργασίας.
15 Είναι σταθερός ο τραπεζικός τομέας;
Η τρέχουσα κεφαλαιοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος είναι ικανοποιητική. Είναι ένα παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα που δεν εκτέθηκε στα τοξικά προϊόντα που απείλησαν κάποια άλλα τραπεζικά συστήματα. Ο σκοπός των αρχών με το πρόγραμμα αυτό είναι να διασφαλίσουν ότι οι τράπεζες θα διατηρήσουν επαρκή κεφάλαια και ότι θα έχουν επαρκή πρόσβαση σε ρευστότητα, περιλαμβάνοντας έκτακτες ευκολίες. Το νέο Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας- με κεφάλαια 10 δισ. ευρώπου δημιουργήθηκε με το πρόγραμμα θα διασφαλίσει ένα ασφαλές επίπεδο τραπεζικού μετοχικού κεφαλαίου ακόμη και σε δυσμενείς συνθήκες.
16 Μπορεί να λειτουργήσει αυτό το φιλόδοξο πρόγραμμα;
Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει ένα πρωτοφανές πρόγραμμα όσον αφορά την προσπάθεια αναπροσαρμογής- και η διεθνής κοινότητα παρέχει πόρους για τη στήριξη του προγράμματος σε πρωτοφανή κλίμακα. Η κυβέρνηση ήδη έδειξε τη σθεναρή της δέσμευση να πάρει αυστηρά αλλάαπαραίτητα μέτρα- είχε ήδη αρχίσει αυτή την προσπάθεια το 2010. Επιπρόσθετα, το πρόγραμμα έχει επιπλέον προκαταβολικά ενισχυμένα μέτρα για το τρέχον έτος. Εχει επίσης εντοπίσει πρόσθετα μέτρα για τα επόμενα δύο χρόνια, και πέρα από αυτά. Υπάρχει μια σαφής αναγνώριση ότι αυτή θα είναι μια πολυετής προσπάθεια. Τα μέτρα είναι σκληρά, αλλά δίκαια και βιώσιμα, ενώ η εναλλακτική λύση θα ήταν πολύ χειρότερη για τον ελληνικό λαό.
17 Εχει αναλάβει καμιά άλλη χώρα τέτοια βάρη στο παρελθόν;
Είναι μια πρωτοφανής προσαρμογή, αλλά είναι βιώσιμη και η κυβέρνηση είναι δεσμευμένη να ολοκληρώσει το έργο της. Η δημοσιονομική προσαρμογή έχει προκαταβολική ενίσχυση. Το 2010 η κυβέρνηση προσθέτει άμεσα μέτρα με πλήρη ετήσια επίπτωση της τάξεως του 3,75% επί του ΑΕΠ (ή 2,5% του ΑΕΠ για το υπόλοιπο του 2010), επιπρόσθετα στο 5% του ΑΕΠ που έχει ήδη δρομολογηθεί. Εχει επίσης αναγνωριστεί ότι τα υπόλοιπα μέτρα θα ληφθούν μέσα στα υπόλοιπα χρόνια του προγράμματος.
18 Πόσα χρήματα διατίθενται για την Ελλάδα;
Οι χώρες της ευρωζώνης παρέχουν 80 δισ. ευρώ και το ΔΝΤ παρέχει 30 δισ. ευρώ (περίπου 145 δισ. δολάρια) σε περίοδο τριών ετών. Κάθε δόση θα καταβάλλεται σύμφωνα με την ίδια αναλογία συνεισφοράς των χωρών της ευρωζώνης και του ΔΝΤ.
19 Αυτό είναι το μεγαλύτερο δάνειο που έχει διαθέσει ποτέ το ΔΝΤ;
Στο ύψος των 26,4 δισ. μονάδων Ειδικού Δικαιώματος Ανάληψης, το πρόγραμμα για την Ελλάδα περιλαμβάνει τη μεγαλύτερη μη προληπτική πρόσβαση σε πόρους του ΔΝΤ. Μόνο το Ευέλικτο Πιστωτικό Οριο του Μεξικό ύψους 31,5 δισ. δολαρίων και η Διευθέτηση Ετοιμότητας Παροχής της Βραζιλίας ύψους 27,4 δισ. ήταν μεγαλύτερα σε απόλυτους όρους, αλλά και τα δύο ήταν σε προληπτική βάση, γιατί τα μέλη δεν είχαν σκοπό να κάνουν αναλήψεις. Σχετικά με την ποσόστωση, το πρόγραμμα της Ελλάδας είναι επίσης το μεγαλύτερο καταγεγραμμένο μόλις κάτω από το 3.200% της ποσόστωσής της στο Ταμείο που ανέρχεται σε 823 εκατ. δολάρια. Προηγουμένως, η υψηλότερη πρόσβαση όσον αφορά την ποσόστωση δόθηκε στην Κορέα το 1997. 20 Πώς θα ελεγχθεί η εφαρμογή;
Το πρόγραμμα εκπονήθηκε από τις αρχές μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ. Το ΔΝΤ μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εξετάζει την πρόοδο σύμφωνα με το πρόγραμμα κάθε τρίμηνο.
21 Ποιες χώρες θα διαθέσουν πόρους;
Το Ταμείο δεν αποκαλύπτει τα εμπλεκόμενα μέρη σε μεμονωμένες πράξεις, αλλά με την πάροδο του χρόνου σκοπεύει να διαθέσει μια ισορροπημένη θέση για όλα τα μέρη.
22 Ποιες χώρες θα αναλάβουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο;
Ολα τα μέλη του Ταμείου αναλαμβάνουν τον κίνδυνο από τον δανεισμό στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την ιστορία του κανένα μέλος του ΔΝΤ δεν έχει απώλειες από την παροχή πόρων του Ταμείου ή από την πληρωμή χρεώσεων συμμετοχής στην ποσόστωση. 23 Οι πόροι από διμερή δάνεια που παρέχονται στο Ταμείο θα χρησιμοποιηθούν για το δάνειο του ΔΝΤ προς την Ελλάδα;
Οι πληρωμές προς την Ελλάδα θα χρηματοδοτηθούν με τον ίδιο τρόπο όπως οι άλλες πληρωμές, χρησιμοποιώντας ένα μείγμα ποσόστωσης και δανειζόμενων πόρων, που το διοικητικό συμβούλιο έχει καθορίσει προς το παρόν σε αναλογία 1:1.
24 Οι υπάρχουσες γραμμές δανεισμού θα χρησιμοποιηθούν;
Η τρέχουσα δυνατότητα δανεισμού του Ταμείου, που είναι περίπου 255 δισ. δολάρια, επαρκεί για τη δέσμευση προς την Ελλάδα.
25 Τι επιτόκιο θα πληρώσει η Ελλάδα για το δάνειο του ΔΝΤ;
Το επιτόκιο θα είναι περίπου 3%. 26 Ποιοι είναι οι όροι αποπληρωμής;
Οι αποπληρωμές δανειζόμενων πόρων πρέπει να καταβληθούν μέσα σε τρία ως πέντε χρόνια από την παροχή τους, που σημαίνει ότι κάθε πληρωμή αποπληρώνεται σε οκτώ ισόποσες τριμηνιαίες δόσεις, αρχίζοντας τρία χρόνια μετά την καταβολή κάθε πληρωμής.
Τι μας έκρυψε το ΔΝΤ
Το πρόγραμμα λιτότητας- πλην των εμμέσων φόρων- δεν θίγει καθόλου τους ελεύθερους επαγγελματίες ούτε τους αγρότες, οι οποίοι δεν συμμετέχουν καν στα φορολογικά βάρη και είναι δύσκολο να φορολογηθούν «εξτρά».
Στις περικοπές των συντάξεων- της 13ης και της 14ης σύνταξης-, πλην του Δημοσίου, συμπεριελήφθησαν το ΙΚΑ, τα Ταμεία των επιστημόνων και των αυτοαπασχολουμένων, που λειτουργούν με βάση το ανταποδοτικό σύστημα.
Είπε ψέματα αναφέροντας ότι το πρόγραμμα περιλαμβάνει μέτρα για την προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων (όταν κόβονται οι συντάξεις), που είναι στοιχείο ζωτικής σημασίας για την εφαρμογή του. Ενώ προβλέπει αύξηση της ανεργίας στο 15%, δεν αναφέρεται καθόλου στο πρόγραμμα κοινωνικής προστασίας- γιατί απλώς δεν υπάρχει-, ούτε καν στην αύξηση των επιδομάτων ανεργίας.
Στην αγορά εργασίας προτείνει την απελευθέρωση των απολύσεων και το πάγωμα των μισθών στο Δημόσιο, αλλά δεν αναφέρεται πώς η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει την αδήλωτη και τη «μαύρη» εργασία.
Προβλέπει παρατεταμένη ύφεση ως το 2013 αλλά δεν αποκαλύπτει τους πραγματικούς υπολογισμούς. Για εφέτος προβλέπει συρρίκνωση της οικονομίας 4%, ωστόσο πολλοί κυβερνητικοί φοβούνται ότι η βουτιά θα είναι μεγαλύτερη.
Προτείνει μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά δεν αναφέρεται στις απολύσεις που πρέπει να γίνουν ούτε σε ποιους τομείς (Παιδεία, Υγεία, υπουργεία;). Απλώς αναφέρει ότι «δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα για τον ακριβή αριθμό των ανθρώπων που εργάζονται στον δημόσιο τομέα». Σημειώνει ότι με την κυβέρνηση έχει «εντοπίσει πρόσθετα μέτρα για τα επόμενα δύο χρόνια και πέρα από αυτά που ελήφθησαν», χωρίς να τα αποκαλύπτει.
