Ενα ολόκληρο κτίριο στην Κωνσταντινούπολη θα φλέγεται. Διασχίζοντας τους χώρους του, θα έχει κανείς την αίσθηση ότι καίγεται. Το Σισμανόγλειο, το μοναδικό κτίριο του ελληνικού Δημοσίου στην Πόλη, «παίρνει φωτιά» απόψε, ημέρα της εθνικής μας εορτής, διά χειρός Κώστα Τσόκλη. Οχι, δεν πρόκειται για μία ακόμη αιρετική κίνηση του έλληνα καλλιτέχνη. Το αντίθετο, θα λέγαμε. Ο ίδιος, τουλάχιστον, χαρακτηρίζει τη νέα του έκθεση στο ελληνικό κόσμημα της Ιστικλάλ, με τίτλο «Η απρονοησία του Προμηθέα», ως «μια προσπάθεια να παίξει η τέχνη έναν ρόλο συμφιλίωσης των δύο λαών.Η τέχνη θα έπρεπε να μαγεύει, μεταμορφώνοντας την τραγωδία σε αγαλλίαση, τη βία σε αισθητική απόλαυση, το αδιάφορο σε ουσιώδες. Θα έπρεπε να είναι μεσάζων ανάμεσα στην πραγματικότητα και στην επιθυμία- ή το αντίθετο».
Ενδεικτικό των προθέσεων του Κώστα Τσόκλη είναι ένα από τα 50 αποφθέγματα που εμφανίζονται γραμμένα στην τουρκική γλώσσα σε ισάριθμους πίνακες στο Σισμανόγλειο. Εχοντας επέμβει δραστικά διαρρυθμίζοντας τους χώρους του ιστορικού κτιρίου, ο Κώστας Τσόκλης γράφει ένα εικαστικό έπος πάνω στον Προμηθέα και στη Φωτιά. Αφορμή οι πυρκαϊές στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2007. Παραπέμποντας στη μαύρη όψη του πυρός που σχετίζεται με τις καταστροφές, η νέα ενότητα έργων του Τσόκλη αποτελεί μια καταγγελία για τον τρόπο που οι άνθρωποι χειρίζονται το «όπλο» που τους έδωσε ο Προμηθέας. Και φέρνει στην επικαιρότητα την ανάγκη «να αναθεωρήσουμε τις σχέσεις μας με τη φύση, την ιστορία, την επιστήμη και την τεχνολογία, χρησιμοποιώντας στις δεδομένες συνθήκες την κοινή συλλογική γνώση» όπως σημειώνει η Μπεράλ Μαντρά, υπεύθυνη του εικαστικού προγράμματος της Κωνσταντινούπολης 2010, Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, όπου εντάσσεται η έκθεση.
Βιντεο-προβολές, καιόμενες φωτογραφίες, 50 μικρά ζωγραφικά έργα με αποφθέγματα του καλλιτέχνη στην τουρκική γλώσσα και τρία ακόμη μεγάλα ζωγραφικά έργα αποτελούν το εκθεσιακό υλικό που απλώνεται στους δύο ορόφους του Σισμανόγλειου Μεγάρου. «Εκθέτοντας στην Κωνσταντινούπολη (και δεν είναι η πρώτη φορά), άθελά μου, μοιραία θα έλεγα, οι ευθύνες μου αλλάζουν και η τέχνη μου,προσπαθώντας να μην προδώσει την αυτονομία της που με τόσο κόπο κερδήθηκε, πλουτίζεται με άλλες προθέσεις» λέει ο καλλιτέχνης. «Θέλει να παίξει και αυτή έναν ρόλο συμφιλίωσης των δύο λαών μας ή, αν προτιμάτε, να μετάσχει στην προσπάθεια διαλεύκανσης των λόγων που δημιούργησαν αυτή τη βαθιά παρεξήγηση που γέμισε πίκρα τις δύο κοινότητες, την τουρκική και την ελληνική.Δύο κοινότητες που έζησαν κάποτε αδελφικά σε αυτή την πόλη και που δυστυχώς, κατ΄ επέκταση, εξακολουθεί να φαρμακώνει και να καταστρέφει οικονομικά τους δύο λαούς μας, πλουτίζοντας τους εμπόρους καταστροφικών όπλων». Ο Τσόκλης σπεύδει να ξεκαθαρίσει ότι δεν είναι ούτε πολιτικός ούτε δικαστής, αλλά μόνο καλλιτέχνης. «Δεν κρίνω. Διαπιστώνω, παρατηρώ και εμπνέομαι τόσο από το καλόόσο και από το κακό.Και δεν είμαι ο μόνος» λέει.
Η έκθεση διοργανώνεται από την Ιstanbul 2010, το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη και το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΟΤΕ
η Σισμανόγλειο Μέγαρο Κωνσταντινούπολης η Από 25 Μαρτίου ως 23 Μαΐου η Πληροφορίες: ΚΜΣΤ, www. greekstatemuseum.com Αντίποδας στον «Προμηθέα Δεσμώτη»
Ο Κώστας Τσόκλης επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη ύστερα από επτά χρόνια. «Η έκθεσή μου αυτή είναι ασφαλώς συνέχεια εκείνης που έκανα το 2003 στο Τοπ Χανέ» μας αναφέρει. «Θέμα της θα είναι η φωτιά, που μπορεί να μετατραπεί σε μέσο καταστροφής αλλά και οπτικής αγαλλίασης». Σύμφωνα με τον ίδιο «Η απρονοησία του Προμηθέα» είναι έργο σχεδόν ομαδικό, στο οποίο συνέβαλαν οι Χρόνης Πεχλιβανίδης,Φαίδων Περράκης, Μάκης Φάρος και Αντώνης Γκατζογιάννης. Γενική συντονίστρια είναι η Ελένη Τσόκλη. Οσο για την επιμελήτρια της έκθεσης Κατερίνα Κοσκινά, σημειώνει με τη σειρά της: «Οι πυρκαϊές που ξέσπασαν το καλοκαίρι του 2007 ταυτόχρονα σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας γίνονται αφορμή για τη δημιουργία ενός έργου που στέκεται στον αντίποδα του “Προμηθέα Δεσμώτη”, έργου-ύμνου στον άνθρωπο που έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς για την πρόοδο του γένους του».
