ΣΤΗ σκιά της οικονομικής κρίσης που πλήττει την Ελλάδα ο κ. Γ. Παπανδρέου πραγματοποιεί σήμερα το πρώτο του ταξίδι στις ΗΠΑ ως πρωθυπουργός. Ο κ. Παπανδρέου θα έχει να χειριστεί μια «καυτή» διπλωματική ατζέντα στη συνάντηση που θα έχει μεθαύριο Τρίτη με τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα στον Λευκό Οίκο, η οποία περιλαμβάνει και πολλές «νάρκες»- με πιο πιθανές να… εκραγούν σύντομα το Σκοπιανό, τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Στην κορυφή της διπλωματικής ατζέντας της επίσκεψης εργασίας βρίσκεται το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων. Η Ουάσιγκτον επιθυμεί
το «κλείσιμο» του ζητήματος, διότι θέλει να διασφαλίσει τη σταθερότητα στην περιοχή εντάσσοντας την πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Οι Αμερικανοί εμφανίζονται επίσης να κατανοούν την επιμονή της κυβέρνησης Γκρούεφσκι για παροχή εγγυήσεων ότι δεν θα πειραχθούν η «μακεδονική» ταυτότητα και η γλώσσα. Σύμφωνα με ελληνικούς διπλωματικούς κύκλους, «η Αθήνα έχει καταστήσει σαφή την πρόθεσή της να λύσει το πρόβλημα. Είμαστε διατεθειμένοι να προχωρήσουμε και σε νέα ανοίγματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υποχωρούμε από την κόκκινη γραμμή μας». Παράλληλα, ο κ. Παπανδρέου θα επιχειρήσει να πείσει τους αμερικανούς συνομιλητές του ότι η Ελλάδα μπορεί να αναλάβει νέες πρωτοβουλίες στα Βαλκάνια.
Η πρόταση που είχε καταθέσει στην πρόσφατη Σύνοδο των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ στην Κωνσταντινούπολη ο κ. Ευ. Βενιζέλος περί ανάληψης από την Ελλάδα διοικητικού ρόλου στη δύναμηΚFΟR θα μπορούσε να αποτελέσει διαπραγματευτικό χαρτί σε σχέση και με το Αφγανιστάν. Ο πόλεμος εκεί αποτελεί την κορυφαία προτεραιότητα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και η απόφαση της κυβέρνησης του ΠαΣοΚ να ανατρέψει εκείνη της κυβέρνησης Καραμανλή για έξοδο των ελληνικών δυνάμεων από την Καμπούλ έχει αποδεδειγμένα ενοχλήσει την Ουάσιγκτον. Ωστόσο ο κ. Παπανδρέου αναμένεται να επισημάνει στον πρόεδρο Ομπάμα και στους υπόλοιπους συνομιλητές του τη σημαντική χρηματική συνεισφορά της Ελλάδας, ενώ υπάρχουν εισηγήσεις για επισήμανση του βαρύνοντος ρόλου της βάσης της Σούδας για τις αμερικανικές και νατοϊκές επιχειρήσεις.
Η Ουάσιγκτον επιθυμεί επίσης πρόοδο στο Κυπριακό, καθώς θεωρεί ότι πρόκειται για ένα εμπόδιο που πρέπει να βγει από την πορεία της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ. Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι η Ουάσιγκτον προσανατολίζεται στον διορισμό ειδικού απεσταλμένου (πάγιο αίτημα της Αγκυρας), ενώ διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν πως «οι ΗΠΑ έχουν κατανοήσει ότι τα περί χρονοδιαγραμμάτων δεν λειτουργούν. Θέλουν την ενίσχυση του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, αλλά την ίδια στιγμή καταλαβαίνουν ότι πρέπει να στηριχθεί ο κ. Δ. Χριστόφιας».
Στο θέμα της κατάργησης της βίζας δεν αναμένονται λογικά ραγδαίες εξελίξεις. Παρά τις ελπίδες που εκφράζονται και από τις δύο πλευρές, το θέμα έχει προς το παρόν κολλήσει στα γρανάζια της αμερικανικής κυβέρνησης και στο Κογκρέσο. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, πάντως, «ίσως υπάρξει ένα κείμενο που θα αναφέρει ότι η διαδικασία προχωρεί σε μια προσπάθεια στήριξης της ελληνικής κυβέρνησης».
ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΜΙΛΟΥΝ ΣΤΟ «ΒΗΜΑ»
ΣΤΙΒΕΝ ΛΑΡΑΜΠΙ
(αναλυτής του RΑΝD Corporation)
«Υπάρχει κίνδυνος για νέα Ιμια»
Oσο τα βασικά ζητήματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο παραμένουν ανεπίλυτα υπάρχει κίνδυνος ότι κάποιο επεισόδιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ακούσια αντιπαράθεση, όπως παρ΄ ολίγον να συμβεί τον Φεβρουάριο του 1996 στα Ιμια. Σε μια περίοδο όπου το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει σοβαρή πρόκληση στο Αφγανιστάν, το τελευταίο πράγμα που θέλει η Συμμαχία είναι μια ελληνοτουρκική αντιπαράθεση στο Αιγαίο.
Η κυβέρνηση Ομπάμα υποστηρίζει σθεναρά τις πρόσφατες προσπάθειες της ελληνικής και της τουρκικής κυβέρνησης να βελτιώσουν τις διμερείς σχέσεις τους. Μια ουσιαστική βελτίωση των ελληνοτουρκικών διαφορών θα απαιτήσει την ενεργό εμπλοκή των δύο πρωθυπουργών. Ωστόσο οι κκ. Παπανδρέου και Ερντογάν αντιμετωπίζουν σοβαρά εσωτερικά προβλήματα. Υπάρχει ο κίνδυνος, επειδή θα είναι απασχολημένοι με τα εντεινόμενα εγχώρια προβλήματα, να μη διαθέσουν αρκετό χρόνο και ενέργεια για να αφιερωθούν στη βελτίωση των διμερών σχέσεων.
Οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ιδιαίτερα τη μείωση των εντάσεων στο Αιγαίο, αλλά αυτά τα ζητήματα θα επιλυθούν από την Ελλάδα και την Τουρκία. Νέα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και μια συμφωνία επί ενός Κώδικα Συμπεριφοράς (Code of Conduct) θα βοηθούσαν στη μείωση της έντασης, διευκολύνοντας την επίλυση εκκρεμών ζητημάτων.
ΓΙΑΝΟΥΣ ΜΠΟΥΓΚΑΛΣΚΙ
(διευθυντής του Προγράμματος Νέων Δημοκρατιών στο Center for Strategic and Ιnternational Studies)
«Ιδανική η ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ το φθινόπωρο»
Ηκυβέρνηση Ομπάμα κατανοεί ότι όσο παραμένει ανεπίλυτο το θέμα της ονομασίας τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα πολιτικής αστάθειας στα Σκόπια, ειδικά αν ο αλβανικός πληθυσμός αποξενωθεί περισσότερο από τη σλαβική πλειονότητα. Η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει επίσης το ενδεχόμενο διάσπασης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και πρέπει να διαχειριστεί την αργή πρόοδο του Κοσσυφοπεδίου για ένταξη στους διεθνείς θεσμούς. Επιθυμεί λοιπόν την επιτάχυνση της ένταξης της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ ώστε να καταδείξει ότι γίνεται κάτι θετικό στα Βαλκάνια. Μια λύση εφέτος θα βοηθούσε στη σταθεροποίηση των βορείων συνόρων της Ελλάδας και θα ενίσχυε τη θέση της στην ΕΕ.
Μια επίσημη πρόσκληση των Σκοπίων να ενταχθεί στη Συμμαχία κατά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το προσεχές φθινόπωρο θα ήταν ιδανική λύση. Αυτό θα προϋπέθετε καλή θέληση από τις δύο πλευρές και την αναγνώριση ότι η διευθέτηση του προβλήματος με το όνομα των Σκοπίων δεν θα υπονομεύσει την ύπαρξη και την ταυτότητά τους. Ωστόσο δεν υπάρχει ένα αυστηρό αμερικανικό τελεσίγραφο, καθώς οι ΗΠΑ δεν μπορούν να υποβάλουν μια λύση. Θα βοηθούσε αν υπήρχε μεγαλύτερη εμπλοκή, σε υψηλό επίπεδο, της κυβέρνησης Ομπάμα για να ενισχυθεί η διαδικασία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, εφόσον η Αθήνα και τα Σκόπια συμφωνήσουν. Δεν πρόκειται όμως για ερώτημα αμερικανικής πίεσης, αλλά πιθανών κινήτρων προς τις δύο πλευρές να έλθουν σε συμφωνία.
