Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και οι επιπτώσεις της στην πραγματική οικονομία δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστο τον τουρισμό. Οι προβλέψεις για την πορεία των οικονομιών στις κυριότερες αγορές του ελληνικού τουριστικού προϊόντος είναι δυσοίωνες. Οι πέντε χώρες που τροφοδοτούν την ελληνική τουριστική αγορά με πάνω από το 50% των τουριστών (κατά σειρά: Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γαλλία) αναμένεται να εμφανίσουν αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2009, ενώ η όποια ανάκαμψη μετά τα μέσα του 2009 θα είναι αναιμική. Σε συνδυασμό με την υποτίμηση της βρετανικής στερλίνας και του αμερικανικού δολαρίου τα τελευταία δύο χρόνια, τα νέα δεν είναι σίγουρα ευχάριστα.
Ο καταναλωτής είναι πλέον πιεσμένος και όλο και πιο απαισιόδοξος για το μέλλον του. Οι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης σε ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και ευρωζώνη έχουν βυθιστεί σε ιστορικά χαμηλά. Επιπλέον, η δανειακή επιβάρυνση των νοικοκυριών στις χώρες προέλευσης των τουριστών εμφανίζεται πολύ υψηλή. Κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι αναπόφευκτο να μειωθούν οι ταξιδιωτικές/ τουριστικές δαπάνες, που θεωρούνται για τους περισσότερους αγαθό πολυτελείας.
Οι συνέπειες της διεθνούς κρίσης δεν θα είναι αμελητέες ούτε για την ελληνική οικονομία, κάτι που θα επηρεάσει τόσο τις ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις όσο και τον έλληνα καταναλωτή, άρα και τον εσωτερικό τουρισμό. Η διεθνής κρίση λειτουργεί ως τεστ αντοχής της ελληνικής οικονομίας. Οι επόμενοι 15 μήνες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι. Στην Ελλάδα το 2008 ο ρυθμός ανάπτυξης θα κυμανθεί μεταξύ 3,1% και 3,3%, και για το 2009 η ΕΕ προβλέπει 2,5%, ενώ η κυβέρνηση στον Προϋπολογισμό 2,7%. Πιστεύω ότι δύο είναι τα πιθανά σενάρια για το 2009. Είτε ένας ρυθμός ανάπτυξης λίγο υψηλότερος του 2% είτε μια μεγάλη ύφεση. Για να συμβεί όμως το πρώτο και καλό σενάριο της ανάπτυξης, πρέπει, πρώτον, τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά σύντομα να απεγκλωβιστούν από τη σημερινή τους στασιμότητα, δεύτερον, οι δημόσιες επενδύσεις να πολλαπλασιαστούν, δηλαδή η δημοσιονομική πολιτική να γίνει πιο επεκτατική, και, τρίτον, η αγορά να ομαλοποιηθεί, ώστε να μην επικεντρωθεί στις μεγάλες ανισορροπίες της ελληνικής οικονομίας.
Η πιθανότητα ύφεσης της ελληνικής οικονομίας το 2009 πάντως δεν είναι αμελητέα και η ιστορική εμπειρία με υφέσεις στην Ελλάδα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντική. Σε περιόδους ύφεσης, η συνολική απώλεια της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα ήταν περίπου τρεις φορές μεγαλύτερη από τη διάμεση απώλεια των χωρών του ΟΟΣΑ! Συνεπώς η αρνητική επίδραση στον εσωτερικό τουρισμό αναμένεται ισχυρή.
Από ομιλία του κ. Γκ. Χαρδούβελη, καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιώς και οικονομικού συμβούλου του ομίλου Εurobank, σε εκδήλωση του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων, με θέμα «Διεθνής οικονομική κρίση: επιπτώσεις και ευκαιρίες για τον ελληνικό τουρισμό».
