Από την Ελλάδα προσωποποιημένη ως μελαχρινή λυγερόκορμη κορασίδα με φολκλόρ ενδυμασία να σερβίρει στα παλιννοστούντα παιδιά της γλυκό του κουταλιού το 1951 ως τον αφαιρετικό χορό της τραγωδίας με τα χέρια υψωμένα στα Επιδαύρια του 1971, οι διαφημιστικές αφίσες της χώρας για λογαριασμό του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού έκαναν ομολογουμένως ένα μεγάλο άλμα. Η Ελλάδα ως προϊόν διαφήμισης αντανακλούσε τις αισθητικές αναζητήσεις της κάθε εποχής οι οποίες εκφράζονταν μέσα από διάσημα πινέλα: του Γιάννη Μόραλη, του Παναγιώτη Τέτση, του Σπύρου Βασιλείου, του Γιώργου Βακιρτζή, του Περικλή Βυζάντιου, του Δημήτρη Βιτσώρη και άλλων. Καλλιτεχνών οι οποίοι προτού γίνουν ευρύτερα γνωστοί έβγαζαν το… χαρτζιλίκι τους φιλοτεχνώντας αφίσες του ΕΟΤ που τυπώνονταν σε 10.000-20.000 αντίτυπα και στέλνονταν μαζικά στα γραφεία του εξωτερικού. Και είναι αυτή η ιστορία της τέχνης της αφίσας όπως διδάσκεται μέσα από μια έκθεση: ο λόγος για το «Οδοιπορικό στο ελληνικό χρώμα και φως μέσα από τις αφίσες του ΕΟΤ» από τη συλλογή του Νικήτα Σταυρινάκη και της κόρης του Ευαγγελίας, η οποία εγκαινιάστηκε την περασμένη Τρίτη 29 Ιουλίου στον εκθεσιακό χώρο του Μinos Ρalace του ομίλου Μαριλένας Γ. Μαμιδάκη, με πρωτοβουλία του πολυχώρου πολιτισμού «Αθηναΐς». Για τον συλλέκτη όλα ξεκίνησαν από τα φοιτητικά του χρόνια, τότε που σπούδαζε χημικός μηχανικός στο Παρίσι τη δεκαετία του ΄50. Ηταν τα χρόνια των κοινωνικών αλλαγών και της οικονομικής ανάπτυξης, τότε που το παλιό έδινε τη θέση του στο καινούργιο. Θέλοντας ο νεαρός φοιτητής να διασώσει ό,τι εξαφανιζόταν άρχισε να συγκεντρώνει κειμήλια της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας. Παράλληλα με το υλικό που μάζευε- αναφερόμενο κυρίως στο ρεύμα φιλελληνισμού του τέλους του 18ου και του 19ου αιώναο Νικήτας Σταυρινάκης άρχισε να συγκεντρώνει τουριστικές αφίσες από τα γραφεία του ΕΟΤ της πόλης. Αποτέλεσμα, στο φοιτητικό του δωμάτιο να γίνει η πρώτη έκθεση τουριστικής αφίσας. «Δεν υπήρχε σπιθαμή του τοίχου ακάλυπτη» θυμάται ο συλλέκτης ανακαλώντας μια τρυφερή περίοδο όπου «φίλοι, συγγενείς, συμφοιτητές, ακόμη και καθηγητές, περνούσαν από τον χώρο για να πάρουν μια γεύση από την Ελλάδα του πολιτισμού, του καλοκαιριού και της φιλοξενίας».
Πράγματι «οι πρωτότυπες αυτές αφίσες δεν αντανακλούν μόνο την Ελλάδα του ήλιου και της θάλασσας», όπως μας λέει η κυρία Μαριλένα Μαμιδάκη . «Εχει ενδιαφέρον να δει κανείς πώς προβάλλεται το πολιτιστικό πρόσωπο της χώρας κυρίως μέσα από θεσμούς που υπάγονται στον ΕΟΤ, όπως το Φεστιβάλ Αθηνών. Ξεχωριστό κομμάτι της έκθεσης, ως εκ τούτου, αποτελούν οι καλλιτεχνικές αφίσες από τις παραστάσεις σε Επίδαυρο, Ηρώδειο, Δελφούς, ακόμη και από εικαστικά γεγονότα όπως η Μπιενάλε Γλυπτικής, που διοργανώθηκε στον λόφο του Φιλοπάππου από τον Σεπτέμβριο ως τον Νοέμβριο του 1965. Στο συγκεκριμένο κομμάτι της έκθεσης ξεχωριστή μνεία αξίζει στις αφίσες από τις δύο θρυλικές παραστάσεις της Μαρίας Κάλλας στην Επίδαυρο τον Αύγουστο του 1960 με τη “Νόρμα” του Μπελίνι και τον Αύγουστο του 1961 με τη “Μήδεια” του Κερουμπίνι. Ηταν η εποχή που η “Χριστίνα” ήταν αραγμένη στο λιμανάκι της Επιδαύρου, τότε που το θέατρο ζούσε στιγμές οι οποίες σημάδεψαν την ιστορία του».
Πρώτη αφίσα του ΕΟΤ ήταν η ιστορική φωτογραφία της Νelly΄s που απαθανατίζει τον Παρθενώνα από τα Προπύλαια το 1929. Εκτοτε η διαφημιστική προώθηση της χώρας αιχμαλωτίζει εικόνες από τη φύση και την καθημερινή ζωή της Ελλάδας. Από την παλαιότερη αφίσα της συλλογής, τη Σαντορίνη του 1936, ως τα γραφικά δρομάκια της Σύμης του 1983, η έκθεση παρουσιάζει επιπλέον την εξέλιξη της γραφιστικής τέχνης στην Ελλάδα. «Μέσα από το υλικό αυτό παρελαύνουν σπουδαίοι γραφίστες όπως ο Μιχάλης Κατζουράκης, πατριάρχης της γραφιστικής τέχνης, αλλά και πολλοί άλλοι, όπως ο Κάραμποτ, η Ορφανού, η Βήττου, η Περράκη, ο Κωστόπουλος, ο Λιάσκας κ.ά.» μας λέει ο Νικήτας Σταυρινάκης, σύμφωνα με τον οποίο οι αφίσες των παραστάσεων των ελληνικών φεστιβάλ είναι περισσότερο καινοτόμες και προωθημένες καλλιτεχνικά από τις αμιγώς τουριστικές αφίσες της έκθεσης απλούστατα διότι απευθύνονταν σε μια διαφορετική κατηγορία κοινού. Οι απαιτήσεις της αγοράς, εξάλλου, παράλληλα με τις κατακτήσεις της γραφιστικής τέχνης, συνέβαλαν στη γενικότερη εξέλιξη του ύφους των αφισών της έκθεσης. «Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για ένα διαφημιστικό προϊόν που πρέπει να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του ξένου τουρίστα. Ο τουρίστας του 1938 μπορεί να περιμένει το φολκλόρ και τα αρχαία ερείπια, στις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70 όμως το πολιτιστικό πρόσωπο της Ελλάδας αποκτά μια πιο προβεβλημένη θέση στην έξωθεν καλή της μαρτυρία». Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 15 Οκτωβρίου στο πλαίσιο του σκεπτικού των εμπνευστών της να διοργανωθούν εκεί επισκέψεις σχολείων τους πρώτους φθινοπωρινούς μήνες.
«Οδοιπορικό στο ελληνικό χρώμα και φως μέσα από τις αφίσες του ΕΟΤ»,29 Ιουλίου- 15 Οκτωβρίου.Ωρες λειτουργίας: 10.00-21.00.Είσοδος ελεύθερη.Μinos Ρalace,Αγιος Νικόλαος Κρήτης.
