Λίγο ως πολύ όλοι γνωρίζουμε την ιστορία της οικογένειάς μας. Από τις διηγήσεις του παππού για τις παιδικές αταξίες του πατέρα ως τις φωτογραφίες που δείχνουν τους γονείς μας νέους και ερωτευμένους πριν από τη δική μας γέννηση, συνθέτουμε την προσωπική μας ιστορία και αποκτούμε την αίσθηση ότι ανήκουμε κάπου.

Την ιστορία μιας ευρύτερης οικογένειας, του συνόλου των ανθρώπων, διηγούνται με το βιβλίο τους «homo, Η καταγωγή και η εξέλιξη του ανθρώπου» οι Κρις Στρίνγκερ και Πίτερ Αντριους, ο νυν και ο τέως επικεφαλής του Τμήματος Καταγωγής του Ανθρώπου στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου. Ως άλλοι παππούδες μας, οι δύο παλαιοανθρωπολόγοι με την τεράστια πείρα των ανασκαφών στο πεδίο, μας παρουσιάζουν τα ευρήματα μιας πληθώρας ανασκαφών και μας εξηγούν τη σημασία τους για τη δική μας παρουσία πάνω σε αυτόν τον πλανήτη.

Βεβαίως, σε αντίθεση με τις συνηθισμένες ανθρώπινες οικογένειες και τις ιστορίες τους, η ιστορία των Στρίνγκερ και Αντριους έχει πολλά κενά. Πόσα πράγματα μπορεί άραγε να αποκαλύψει μια γνάθος; Πολύ περισσότερα απ΄ ό,τι νομίζαμε προτού διαβάσουμε το βιβλίο, αλλά όχι όλα όσα θα θέλαμε εμείς και οι παλαιοανθρωπολόγοι. Το γεγονός αυτό όμως, η αντικειμενική δηλαδή δυσκολία να διηγηθεί κανείς την ανθρώπινη εξελικτική ιστορία η οποία προκύπτει από έλλειψη στοιχείων, δεν καθιστά το βιβλίο ελλιπές ή βαρετό. Το αντίθετο! Το βιβλίο γίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρον καθώς πραγματικά συναρπαστικό είναι και το πεδίο της παλαιοανθρωπολογίας. Αλωστε, ποιο ερευνητικό πεδίο μπορεί να καυχηθεί ότι τα ευρήματά του εκπλήσσουν την ανθρωπότητα αν όχι η παλαιοανθρωπολογία; Πάρτε για παράδειγμα την προ μερικών ετών ανακάλυψη του ανθρώπου των νήσων Φλόρες στην Ιάβα: κανείς δεν ήταν προετοιμασμένος για αυτόν τον μικροσκοπικό (πιθανότατα) απόγονο των Ηomo erectus που έζησε πριν από 18.000 χρόνια. Αυτόν που μοιράστηκε, δηλαδή, τον πλανήτη Γη με τους Ηomo sapiens και Ηomo neaderthalensis…

Με 432 εικόνες, εκ των οποίων οι 180 έγχρωμες, η διήγηση των Στρίνγκερ και Αντριους ζωντανεύει πραγματικά. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι με τη γλωσσική επιμέλεια του φιλογόγου κ. Δημήτρη Αρμάου και την επιστημονική επιμέλεια του παλαιοανθρωπολόγου κ. Σωτήρη Μανώλη το κείμενο διατηρεί τόσο τη ροή της διήγησης του αγγλικού όσο και την πιστότητα των επιστημονικών όρων. Διαβάζοντας το βιβλίο των Στρίνγκερ και Αντριους, δεν μαθαίνει κανείς απλώς το παραμύθι της μεγάλης ανθρώπινης οικογένειας. Αντιλαμβάνεται ταυτόχρονα ότι ίσως και να μην είμαστε η κορωνίδα της εξέλιξης και πως το τέλος του παραμυθιού μπορεί να εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά μας…