Ο Francois Ηauter, δημοσιογράφος της γαλλικής εφημερίδας «Le Figaro», ξεκίνησε ένα οδοιπορικό διαρκείας τριών μηνών, μέσα από το οποίο επιχείρησε να προσεγγίσει τον πολιτισμό
των Κινέζων. Ακόμη περισσότερο, να κατανοήσει έναν ολόκληρο κόσμο τόσο μακρινό και διαφορετικό από αυτόν των «Δυτικών». Μέσα από το ταξίδι του γνώρισε ανθρώπους, κατέγραψε συ
μπεριφορές και έζησε καταστάσεις που μας επιτρέπουν να γνωρίσουμε καλύτερα τη χώρα η οποία φιλοξένησε τους 29ους Ολυμπιακούς Αγώνες και αποτελεί μια ανερχόμενη υπερδύναμη.
Η ανάδυση της Ινδίας και της Κίνας διαταράσσει τις όλο και πιο περίπλοκες οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών. Η Κίνα μεγεθύνεται σε κάθε τομέα εις βάρος της ελευθερίας της, καθώς η εσωτερική πολιτική ισορροπία εξαρτάται όλο και περισσότερο από την καλή πορεία των δυτικών αγορών. Το 60% πλέον των κινεζικών εξαγωγών πραγματοποιείται από συνεταιρισμούς κινεζικών και ξένων εταιρειών. Αυτή η τάση αφομοίωσης- την οποία αποκαλούμε παγκοσμιοποίηση- είναι στην πραγματικότητα η ενσωμάτωση της μιας οικονομίας μέσα στην άλλη, όπως συμβαίνει με τις ρωσικές κούκλες. Αυτό είναι φανερό κυρίως στη Νοτιοανατολική και στην Ανατολική Ασία, περιοχές με πλούτο και δυναμική που έχουν ήδη δεθεί στο άρμα της Κίνας. Από το 2004 η Ιαπωνία συναλλάσσεται περισσότερο με την Κίνα παρά με τις ΗΠΑ, ενώ η Ταϊλάνδη αυξάνει ετησίως κατά 30% το μέγεθος των εμπορικών της συναλλαγών με τη χώρα. Κάτι τέτοιο δεν μεταφράζεται ακόμη σε πολιτική αλληλεξάρτηση μεταξύ Πεκίνου, Τόκιο και Μπανγκόκ. Πόσο διαφορετικά, όμως, μπορεί να είναι τα πράγματα στο προσεχές μέλλον;

Η απάντηση μού δόθηκε στη Βιρμανία, στην Καμπότζη, στο Λάος, στην Ινδονησία, στη Μαλαισία, ακόμη και στον επιχειρηματικό κόσμο της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας και της Ταϊβάν. Στο εξής, όσο οι ΗΠΑ θα προβάλλουν απαιτήσεις για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του περιβάλλοντος και της πνευματικής ιδιοκτησίας, θα αποτελούν τον παρείσακτο στην περιοχή. Οι Ασιάτες αισθάνονται περισσότερο άνετα να συνεργαστούν με την Κίνα αφού αυτή δεν εγείρει καμία άλλη απαίτηση από τους πελάτες ή τους προμηθευτές της εκτός από μια ισότιμη συναλλαγή. Την ώρα που ο Τζορτζ Μπους ενδιαφερόταν μόνο για το Ιράκ, η αυτοκρατορία γινόταν ο κινητήριος μοχλός ανάπτυξης της περιοχής.

Στην Μπανγκόκ η κινεζική παρουσία είναι παντού αισθητή. Τα γιγαντιαία σχολεία, μέσα στα οποία 5.000 μαθητές ετησίως μαθαίνουν κινεζικά, αποτελούν πραγματική βιομηχανία. Κανείς πλέον στην Ταϊλάνδη και στις γειτονικές χώρες δεν σκέφτεται τα χρόνια που ο Μάο προκαλούσε πολιτικές αναταραχές για να εξαγάγει τον αριστερισμό του. Το Πεκίνο φρόντισε να ρυθμίσει τις συνοριακές διαφορές με τους γείτονές του, υιοθετώντας τη «διπλωματία του χαμόγελου» και αγοράζοντας όλους τους φυσικούς πόρους της ευρύτερης περιοχής, προκειμένου να τροφοδοτήσει την εγχώρια μηχανή και να διασφαλίσει την κοινωνική ειρήνη στην αυτοκρατορία.

Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής ήταν εκπληκτικά, καθώς ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ του Πεκίνου και των μικρών γειτονικών χωρών του Νότου ξεπέρασε τον αντίστοιχο με τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, ακόμη και με την Ιαπωνία. Πρώην υπουργός Εμπορίου της Ταϊλάνδης μού δήλωσε ενθουσιασμένος: «Μπορούμε να τους πουλήσουμε τα πάντα, ακόμη και ρύζι, ενώ είναι οι πρώτοι παραγωγοί στον κόσμο!». Οι Κινέζοι θέτουν πλέον σε εφαρμογή το «σχέδιο διαδρόμων», κατασκευάζοντας μεγάλους αυτοκινητοδρόμους και σιδηροδρόμους που θα συνδέουν τα νότια της χώρας με τον Ινδικό Ωκεανό και τον κόλπο της Ταϊλάνδης. Αντίστοιχα, στα βόρεια του Λάος σε συνεργασία με ταϊλανδέζικες εταιρείες στήνεται ένα «επιχειρηματικό βασίλειο» που επενδύει στη γεωργία του Λάος και της Καμπότζης.

Οι Ταϊλανδοί προσεγγίζουν την πραγματικότητα χωρίς αναστολές. Σύμφωνα με έναν από τους σημαντικότερους οικονομολόγους «κάθε κινεζική επαρχία είναι και μια χώρα και με αυτή τη λογική θέλουμε και εμείς να εισχωρήσουμε. Η Κίνα, άλλωστε, δεν είναι πλέον φτωχή χώρα. Η αγοραστική δύναμη των εικοσάρηδων είναι έξι φορές μεγαλύτερη από αυτή των γονιών τους».

Συνάντησα τον καθηγητή Σιν Ανουρας, τον σινοταϊλανδέζικης καταγωγής διευθυντή του μεγαλύτερου ιδιωτικού νοσοκομείου της Νοτιοανατολικής Ασίας, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο της Μπανγκόκ. Πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα παλάτι πέντε αστέρων με δύο πολυτελείς πτέρυγες και εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας το οποίο προσφέρει ετησίως τις υπηρεσίες του σε 400.000 ασθενείς από τη Μέση Ανατολή, την Ινδία και την Κίνα σε τιμές έξι φορές χαμηλότερες απ΄ ό,τι στην Ευρώπη χάρη στις πολύ χαμηλές αμοιβές του προσωπικού στην Ταϊλάνδη.

Συνειδητοποίησα ξαφνικά ότι σε λίγα χρόνια δεν θα μιλάμε πλέον για μια Ευρώπη αλλά για έναν κόσμο χωρίς σύνορα. Εναν κόσμο στον οποίο οι πελάτες-ασθενείς θα συγκρίνουν την αναλογία ποιότηταςτιμής μεταξύ των προσφερόμενων υπηρεσιών στη Σανγκάη ή στη Μασσαλία, ενώ οι τράπεζες του Λονδίνου θα δανείζουν σε Κινέζους, προκειμένου να αγοράσουν σπίτι στη Νέα Ζηλανδία.

Η Ταϊλάνδη δεν έχει άλλη επιλογή από το να προσαρμοστεί σε αυτή τη σύγχρονη πραγματικότητα αν δεν θέλει να εξαφανιστεί. Οπως λέει ένας ειδήμονας του επιχειρηματικού κόσμου «η πρώτη πρόκληση για εμάς είναι να δώσουμε στους Κινέζους να καταλάβουν ότι δεν είμαστε ανώτεροί τους.Οι γονείς μας έβλεπαν την Κίνα σαν μητέρα πατρίδα τους, ενώ για εμάς αποτελεί περισσότερο τη Γη της Επαγγελίας». Δεν είμαι σίγουρος ότι οι Κινέζοι συμμερίζονται αυτή την άποψη. Θυμάμαι μια ιστοριούλα που μου είχε κάνει εντύπωση. Το 1964, ο στρατηγός Ντε Γκωλ όρισε έναν απεσταλμένο για να προετοιμάσει την πρώτη επίσημη επίσκεψή του στο Πεκίνο. Ο απεσταλμένος κατά τη διάρκεια ενός συμποσίου αναφώνησε: «Η Γαλλία και η Κίνα είναι από κοινού υπεύθυνες για την Ασία!». Τότε ο Μάο σηκώθηκε απότομα και χτύπησε το πιάτο του με το κουτάλι, λέγοντας σε έντονο ύφος: «Πείτε στο Παρίσι ότι η Γαλλία δεν έχει καμία δουλειά στην Ασία!». Εκτοτε ο Ντε Γκωλ δεν επισκέφτηκε ποτέ την Κίνα και, φυσικά, δεν προσκάλεσε ποτέ τον Μάο στο Παρίσι.

Νομίζω ότι η Κίνα εξακολουθεί να μην επιθυμεί να μοιραστεί την Ασία με κανέναν. Από τη στιγμή που θα συγκεντρώσει την απαραίτητη οικονομική και στρατιωτική δύναμη για να αντιπαρατεθεί στις ΗΠΑ, θα απαιτήσει να γίνει ο κύριος σύμμαχος και προστάτης των γειτονικών κρατιδίων, καθιστώντας τα υποτελή. Ο πρόεδρος του σινοταϊλανδέζικου συνδέσμου είναι ειλικρινής: «Η Κίνα είναι 20 φορές μεγαλύτερη από την Ταϊλάνδη.Νιώθουμε δέος μπροστά της. Εκείνη είναι ένας κάβουρας και εμείς μία από τις δαγκάνες της». Αν οι πλούσιοι Ταϊλανδοί αποδεχτούν αυτή την αδυναμία έναντι της μεγάλης αυτοκρατορίας, τότε το μέλλον της φτωχής Καμπότζης είναι ακόμη πιο δυσοίωνο.