Η περιοχή της παραγωγής των Vinho Verde, στη βορειοδυτική πλευρά της Πορτογαλίας, είναι γνωστή ως Entre-Douro-e-Minho (ανάμεσα στον Ντόουρο και τον Μίνιο). Πρόκειται για δύο από τα σημαντικότερα ποτάμια της Πορτογαλίας, τον Μίνιο στον Βορρά, φυσικό σύνορο με την Ισπανία, και τον Ντόουρο στον Νότο, όπου γίνεται και η καλλιέργεια των φημισμένων κρασιών Πόρτο. Είναι η μεγαλύτερη αμπελουργική ζώνη της Πορτογαλίας και μία από τις μεγαλύτερες του κόσμου και παράγει κρασιά από τον 8 αιώνα μ.Χ. Με τα ίδια μάλιστα πλοία που παλιά γινόταν το εμπόριο του μπακαλιάρου, τα «πράσινα κρασιά» της κοιλάδας του Μίνιο εξάγονταν με επιτυχία στις αγορές της Βόρειας Ευρώπης ήδη από τον 12ο αιώνα. Σήμερα, στην περιοχή έχουν απομείνει περίπου 20.000 παραγωγοί (υπήρχαν πάνω από 40.000) και καλλιεργούν 34.000 εκτάρια γης, νούμερα που καταδεικνύουν τον μεγάλο κατακερματισμό της εν λόγω αμπελουργικής ζώνης.
Η περιοχή Μελγκάκο κατάφυτη από αμπέλια, ενώ στο βάθος διακρίνεται και ο ποταμός Μίνιο.
Τι χρώμα είναι;
Verde σημαίνει πράσινο και η ονομασία Vinho Verde αναφέρεται στα φυσικά χαρακτηριστικά των αμπελιών της περιοχής – πυκνό πράσινο φύλλωμα – που συμβάλλουν στο προφίλ του κρασιού, το οποίο διακρίνεται για τη φρεσκάδα, τη νεανικότητα και την ντελικάτη γεύση του. Το όνομά του λοιπόν ξεγελάει, αφού δεν αναφέρεται στο χρώμα αλλά στην οινική νεότητα, η οποία συναντάται και σε ροζέ και κόκκινα κρασιά. Οι ίδιοι οι παραγωγοί συνιστούν να καταναλώνουμε τα Vinho Verde μέσα σε έναν χρόνο.
Περίεργες συνήθειες
Η καλλιέργεια των αμπελιών μετά τον 16o αιώνα ήρθε δεύτερη σε επιλογή, αφού αυτή του αραβοσίτου που εμφανίστηκε εν τω μεταξύ θεωρήθηκε πολυτιμότερη. Ετσι, για να ελευθερωθεί χώρος στην επιφάνεια της γης, τα αμπέλια αναρριχήθηκαν (Vinha de enforcado) σε φυσικά ή τεχνητά υποστυλώματα, σκαρφαλώνοντας ψηλά σε πέργκολες ή δέντρα. Στη σύγχρονη εποχή, η παράδοση συνεχίζεται. Κάποια αμπέλια εξακολουθούν να ανεβαίνουν αρκετά ψηλά, αφήνοντας χώρο στο χωράφι από κάτω τους για άλλα φυτά και κηπευτικά, ενώ σε μεγάλη έκταση απλώνεται και η κλασική χαμηλότερη αμπελοκαλλιέργεια. Αυτή η καλλιεργητική τεχνική, παράξενη και ιδιαίτερη, συναντάται και στην Ιταλία στην περιοχή της Καμπανίας, στη ζώνη ονομασίας προέλευσης Aversa Asprinio, όπου τα αμπέλια φτάνουν τα 20 μέτρα και ο τρύγος τους είναι εξαιρετικά δύσκολος, αλλά και εντυπωσιακός, καθώς γίνεται με σκάλες.
Βουνό και θάλασσα
Η τοπογραφία της αμπελουργικής ζώνης μοιάζει με ένα τεράστιο αμφιθέατρο που ξεκινάει από την ακτή, προς το εσωτερικό, ανεβαίνοντας υψόμετρο σταδιακά. Ο προσανατολισμός των κοιλάδων αλλά και των ποταμών που διασχίζουν την περιοχή διευκολύνει τη διείσδυση των θαλάσσιων ανέμων που έρχονται από τον Ατλαντικό και δροσίζουν τους αμπελώνες. Η επιρροή της θάλασσας σε συνδυασμό με τα γρανιτικά εδάφη και το ήπιο κλίμα, παρά τις υψηλές βροχοπτώσεις, αντικατοπτρίζονται στη δροσερή, ελαφριά και κομψή γεύση των κρασιών που παράγονται εδώ.
Πολλά και διάφορα
Η περιοχή καλλιέργειας των Vinho Verde οριοθετήθηκε το 1908. Η ποιότητα και η αυθεντικότητα των κρασιών Ονομασίας Προέλευσης εξασφαλίζεται με τη σφραγίδα της εγγύησης που έχει πιστοποιηθεί από το 1959, ενώ το 1984 προστέθηκαν και αποστάγματα οίνου και στέμφυλων. Σήμερα η νομοθεσία ορίζει στην ΠΟΠ κατηγορία και ξίδι ροζέ ή κόκκινο.
Η ύπαρξη διαφορετικού τύπου εδαφών καθώς επίσης και μικροκλιμάτων έχει ως αποτέλεσμα τη διαίρεση της ζώνης σε εννέα υποπεριοχές, όπου και καλλιεργούνται διαφορετικές ποικιλίες σταφυλιών. Από τις πλέον ενδιαφέρουσες είναι αυτή γύρω από την πόλη Μελγάσου – στις όχθες του Μίνιο, στα σύνορα με την Γκαλίσια – η οποία ξεχωρίζει κυρίως για τα λευκά κρασιά της: φτιάχνονται από την εντυπωσιακή γηγενή ποικιλία Alvarinho (Αλβαρίνιο), η οποία έχει μικρή παραγωγικότητα, αλλά δίνει κρασιά υψηλής ποιότητας.
Αλλη συχνά απαντώμενη ποικιλία είναι το Loureiro (Λουρέιρο), με σχετικά μεγαλύτερη απόδοση και μοναδικά αρωματικό χαρακτήρα, η αρωματική Azal (Αζάλ) καθώς και η ήπια Trajadura (Τραζαδούρα). Από τις ερυθρές ποικιλίες οι πιο δημοφιλείς είναι το Vinhao (Βινιάο) αλλά και οι Azal Tinto (Αζάλ Τίντο) και Espadeiro (Εσπαντέιρο), οι οποίες δίνουν κρασιά με βαθύ χρώμα, πιπεράτα και τανικά.
Οργανοληπτικά στοιχεία
Ανάλαφρο δροσιστικό κρασί, εξαιρετικό για ζεστά κλίματα, κατάλληλο για να μας ανοίξει την όρεξη αλλά και για να συνοδεύσει το μεσημεριανό φαγητό. Απαλά αρώματα φρούτων και ανθέων, δροσιστική οξύτητα και λεπτό σώμα συνθέτουν την ευχάριστη απλότητα που αναδίδει ένα «πράσινο κρασί». Οι χαμηλοί βαθμοί αλκοόλ, αλλά και η περιεκτικότητα σε ανθρακικό – τόση όση να δώσει νεύρο, αλλά να μην αλλάξει την κατηγορία σε αφρώδες ή ημιαφρώδες –, μαζί με την προκλητικά χαμηλή τιμή του, συντελούν στην αύξηση της δημοτικότητάς του. Στις εξαιρέσεις του κανόνα, τα Vinho Verde από την ποικιλία Alvarinho παρουσιάζουν ορυκτά αρώματα, υψηλή οξύτητα, πλούσιο σώμα, επιδέχονται παλαίωση με εξαιρετικά αποτελέσματα και ικανοποιούν τους πλέον απαιτητικούς ουρανικούς.
*Δημοσιεύθηκε στο BΗΜΑ GOURMET το Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου 2015.
