O παράδεισος των κυμάτων

Κάποιοι τόποι διατηρούν την ίδια και απαράλλαχτη ατµόσφαιρα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Να, ο βασιλιάς Νέστορας, όταν έστεκε στο πλατύσκαλο του ανακτόρου του στον λόφο του Ανω Εγκλιανού –κοντά στη Χώρα µε το ενδιαφέρον µουσείο όπου εκτίθεται και το χρυσό κύπελλο του µυθικού βασιλιά –έβλεπε ένα παρόµοιο τοπίο µε αυτό που απολαµβάνουµε κι εµείς σήµερα. Τα σαφώς λιγότερα λιόδεντρα, αφού η ελιά ταιριάζει πολύ µε το ψωµί και στις επίπεδες εκτάσεις έπρεπε να σπείρουν σιτηρά, κυµάτιζαν µέχρι την ακύµαντη λιµνοθάλασσα της Γιάλοβας και «έσπαγαν» στο φράγµα του Κορυφάσιου Ακρου, µε το παλιό κάστρο της Πύλου στην κορυφή, και τη µαγική παραλία της Βοϊδοκοιλιάς στα πόδια του. Πίσω στα νώτα του βασιλιά, εκτείνονταν οι ευρύχωρες αποθήκες µε τα µεγάλα πιθάρια για το λάδι του φαγητού και τους µικρούς αµφορείς για τα καλλωπιστικά έλαια. Πάντα το λάδι, αυτούσιο ή µε τη µορφή σαπουνιού, καθάριζε το πρόσωπο και την ψυχή από το κακό µάτι. Ολα αυτά ήταν καταγεγραµµένα στις πινακίδες της Γραµµικής Β’ γραφής των Μυκηναίων, µε συλλαβογράµµατα και ιδεογράµµατα που µοιάζουν µε µια µικρή φουντίτσα ελαιόδεντρου 33 αιώνες πριν.

Τότε και τώρα, αυτή την εποχή, τα λιοµαζώµατα είναι πανηγύρι. Ο οργασµός του µεγάλου ελαιώνα. Από το Καλό Νερό, πριν από την Κυπαρισσία, που πιάνεις τη γραµµή του πελάγους, µέχρι τον κόλπο του Ναβαρίνου, ο τόπος ευωδιάζει ελιά και λάδι. Στόµιο, Αγία Κυριακή, Λαγκούβαρδος, Μάραθος, νήσος Πρώτη, Βρωµονέρι, Χρυσή Αµµος, Μπούκα, Γλυφαδάκι, Ρωµανού, Πετροχώρι, Βοϊδοκοιλιά, Χρυσή Ακτή. Οι συναντήσεις του βαθυπράσινου και ασηµένιου ελαιώνα µε το ανοιχτό γαλάζιο. Ολα χρωµατιστά, όλα φωτεινά. Κι αυτό το µακρόσυρτο τραγούδι των ραβδιστών. Παλιά ακουγόταν ο µονότονος ήχος της δέµπλας που χτυπούσε τις φούντες της ελιάς για να πέσει ο καρπός πάνω στα πανιά. Τώρα ο συριγµός της µηχανικής δέµπλας που τινάζει τα κλαδιά, πάντα όµως καθοδηγούµενη από τα χέρια των ανθρώπων. Τώρα είναι που σκέφτεσαι ότι όλοι αυτοί οι ποικιλόµορφοι κορµοί των ελαιόδεντρων έχουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Είναι οι ρυτίδες του συναρπαστικού µεσογειακού πολιτισµού, είναι οι ρυτίδες των προγόνων µας. Το λέει πιο γοητευτικά ο Οδυσσέας Ελύτης, στον «Ηλιο τον πρώτο»: «Εζησα τ’ όνοµα το αγαπηµένο / Στον ίσκιο της γιαγιάς ελιάς / Στον ρόχθο της ισόβιας θάλασσας».

Το Ιόνιο πέλαγος, ισόβια πύλη εισόδου νέων ιδεών από τη Δύση. Και νέων τρόπων να ταξιδεύεις στις κορφές των κυµάτων. Είναι η έκπληξη αυτής της διαδροµής. Οι αναβάτες των υψηλών κυµάτων της παραλίας του Λαγκούβαρδου. Κι όµως, υπάρχουν άνθρωποι και στην Ελλάδα παθιασµένοι µε το σουέλ αυτής της παραλίας και το σερφ που δεν χάνουν ευκαιρία να κάνουν φιγούρες πάνω στις αφρισµένες κορφές. Είναι ο παράδεισός τους.

Συναντήσαμε την πιο δραστήρια παρέα των σέρφερ (www.beachbreak.gr) στο εστιατόριο του Νίκου Θαλασσινού στον Μάραθο. Εδώ, όπως και στα εστιατόρια του Γιώργου Μίγγα και του Γιώργου Βασιλόπουλου, το εξαιρετικό λάδι της περιοχής δίνει στα φαγητά ιδιαίτερη νότα. Στη φημισμένη ψαρόσουπα του «Αργύρη», από τα απλά θαλασσόχορτα έως την αστακομακαρονάδα στο «Μαϊστράλι», στην ξεχωριστή καραβίδα με κριθαράκι του Μίγγα. Το λάδι ρέει αδιάκοπα στο ελαιοτριβείο του συνεταιρισμού των παραγωγών στο φρύδι των Γαργαλιάνων. «Τα πλήθια εντός του τρίζουν λιοτριβειά, / τα στάματα τρουλιάζουν, / κυλάει στις σκάφες τ’ αγουρόλαδο» λέει ο θείος Ομηρος στην Οδύσσεια σε απόδοση του Νίκου Καζαντζάκη. Τι έχει αλλάξει; Μόνο οι μηχανές. Η χρυσή κλωστή που γεμίζει τις σκάφες είναι ίδια. Και η γεύση της «καψάλας» παραμένει αναλλοίωτη στον χρόνο, το φρυγανισμένο στα κάρβουνα ψωμί, βουτηγμένο στο ολόφρεσκο, νιο, αγουρέλαιο.

Με µια «καψάλα» στο χέρι απολαµβάνεις και από το «µπαλκόνι» του λιοτριβιού τη βαθυπράσινη «θάλασσα» των ελαιοδέντρων να κυµατίζει µέχρι τη γαλάζια θάλασσα του Ιονίου. Στο ακρογιάλι στέκει ο Μάραθος και απέναντι από τα σπίτια, τις παλιές αποθήκες και το µικρό λιµανάκι µε τα ψαροκάικα, ταξιδεύει σαν γιγαντιαίος κροκόδειλος ξαπλωµένος στα νερά η νήσος Πρώτη. Το άγγιγµα του Φοίβου, το ηλιοβασίλεµα στο σώµα του νησιού, είναι η πιο ξεχωριστή στιγµή του κύκλου του φωτός και της σκιάς σε αυτόν τον τόπο.

Και ο ελαιώνας τραβά νότια. Αλλη ωραία γωνία για να δεις τον ελαιώνα, η περιοχή του Ρωµανού, όπου λειτουργούν τα εκπληκτικά ξενοδοχεία της Costa Navarino. Εχω την εντύπωση ότι δεν υπάρχει πουθενά στη Μεσόγειο ένα τόσο µεγάλο και σύγχρονο γήπεδο γκολφ, που να απλώνεται ανάµεσα στα γέρικα ελαιόδεντρα τα οποία παίζουν τόσο ξεχωριστό ρόλο στο τοπίο και στην ιδεολογία αυτών των ξενοδοχείων.

Ετσι φτάνεις στη Γιάλοβα για να πας δεξιά για Χρυσή Ακτή, λιµνοθάλασσα, Παλαιόκαστρο και Βαϊδοκοιλιά ή να συνεχίσεις για την Πύλο. Αν ανέβεις µε τα πόδια στο Παλαιόκαστρο, θα συλλέξεις πλήθος βλεµµάτων και εικόνων, από τον κόλπο της Πύλου πρώτα και τα νησιά του, µετά καθώς ανεβαίνεις προς την πύλη του κάστρου, από το ανοιχτό Ιόνιο, και µετά από την κορυφή την εκπληκτική παραλία της Βοϊδοκοιλιάς, της λιµνοθάλασσας της Γιάλοβας, που είναι µια µεγάλη κιβωτός ζωής για τα ταξιδιάρικα πουλιά, και πέρα από την ακτογραµµή που διέτρεξες για να φτάσεις µέχρις εδώ, στο Κορυφάσιο Ακρον του πιο γοητευτικού ελαιώνα του ελληνικού χώρου.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014