«Πρέπει να σας πω ότι είμαι ένας άνθρωπος που αγάπησε τη θάλασσα και τα θαλασσινά από μικρό παιδάκι. Μεγάλωσα στον Πειραιά, τότε που η θέα προς τη θάλασσα από τις γειτονιές ήταν ανεμπόδιστη. Ο πατέρας μου ήταν καραβομάγειρας. Με θυμάμαι αδύνατο παιδάκι να αγναντεύω τη θάλασσα που όταν λαμπύριζε έβλεπα τα ψάρια να χορεύουν μέσα της. Αυτές είναι οι εικόνες των παιδικών μου χρόνων. Και τώρα, αυτά τα καλούδια της θάλασσας, που εκείνα τα χρόνια τα έφερνε σαν μεζέ ο πατέρας μου στο πιάτο του σπιτιού μας, εξαφανίζονται. Δεν τα βλέπουν τα παιδιά μας, δεν θα τα βλέπουν τα εγγόνια μας. Πρέπει να μπει ένα τέλος στην υπεραλίευση που καταστρέφει τις θάλασσές μας και ο μόνος τρόπος να συμβεί αυτό είναι η ενημέρωση. Η ενημέρωση του απλού καταναλωτή, η ενημέρωση κάθε παιδιού».
Ο Λευτέρης Λαζάρου είναι χειμαρρώδης καθώς μας μιλάει. Είναι πρεσβευτής της τριετούς εκστρατείας της WWF «Fish Forward: Βιώσιμες λύσεις για την κοινωνία και τη θάλασσα», η οποία διοργανώνει δράσεις σε έντεκα ευρωπαϊκές χώρες, ευαισθητοποιώντας περισσότερους από 300 εκατομμύρια πολίτες. Οταν, λοιπόν, τον συναντάμε, μας εξηγεί παραστατικά το τεράστιο πρόβλημα της υπεραλίευσης. Γιατί, τελικά, οι βιώσιμες επιλογές μας σε ψάρια και θαλασσινά μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα της υπεραλίευσης στην Ελλάδα; «Η υπεραλίευση δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα. Απλώς συμβαίνει να είμαστε μια μικρή χώρα, με μικρά πελάγη και εξαιρετική ποιότητα ψαριών, τα οποία θέλουν όλοι. Δυστυχώς, όμως, στο μυαλό του μη ενημερωμένου καταναλωτή, το μικρό ψαράκι είναι, ξέρετε, λιχουδιά. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος μύθος από αυτόν. Γιατί για να απολαύσεις ένα θαλασσινό, αυτό πρέπει να σου δώσει τους χυμούς του, το άρωμα της θάλασσας. Τι μπορεί, λοιπόν, να σου προσφέρει ένα καλαμαράκι των 30 γραμμαρίων, το οποίο δεν έχει προλάβει να ζήσει, να ταξιδέψει στη θάλασσα, να μεγαλώσει; Μπορεί να τηγανιστεί και να ψηθεί; Η απάντηση είναι όχι».
Είναι ευαισθητοποιημένοι οι έλληνες σεφ στο θέμα της υπεραλίευσης; «Δεν γίνεται να μην είναι. Αν δεν αφήσουμε τα ψάρια να μεγαλώσουν και να αναπαραχθούν, τι θα μαγειρεύουμε έπειτα από είκοσι χρόνια; Πέτρες; Γιατί, αν συνεχίσουμε έτσι, δεν υπάρχει περίπτωση να έχουμε προϊόν να μαγειρέψουμε. Εχουμε τα χημικά που μας βομβαρδίζουν, έχουμε την υπεραλίευση, έχουμε δυστυχώς χιλιάδες πράγματα που επιβαρύνουν αυτόν τον σοφό πλανήτη και σε λίγο καιρό δεν θα υπάρχει τίποτα φυσικό να τρώμε. Θα είναι άδειος».
Τι ψάρια πρέπει να επιλέγει ο έλληνας καταναλωτής για να κρατήσει τις θάλασσές μας υγιείς αλλά και «πυκνοκατοικημένες» για τις επόμενες γενιές; «Κατ’ αρχάς, να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν πρέπει να καταναλώνουμε ό,τι δεν έχει μεγαλώσει αρκετά. Γιατί, δηλαδή, το ψαράκι να μη γίνει και αυτό γονιός; Πρακτικά, όταν πηγαίνουμε στο ιχθυοπωλείο, ας έχουμε στο μυαλό μας τη συσκευή του κινητού μας τηλεφώνου, η οποία συνήθως έχει μήκος 8-9 εκατοστά. Λοιπόν, αν ένα ψαράκι έχει μήκος μικρότερο από το κινητό μας, ας μην το αγοράσουμε. Γιατί, αν το αφήσουμε εμείς, το αφήσει και ο διπλανός μας και το αφήσουν και άλλοι δέκα σαν εμάς, τότε και ο ψαράς την επόμενη φορά δεν θα το αλιεύσει».
Οι στόχοι αυτής της εκστρατείας ποιοι είναι; «Θα ήμουν ευτυχισμένος αν δεν υπήρχε ούτε ένα εστιατόριο ούτε μία ταβέρνα που θα έλεγε στους πελάτες της: «Εχω ένα τόσο δα μαριδάκι, έλα να σ’ το κάνω τηγανητό να το ευχαριστηθείς». Θα ήμουν ακόμη πιο ευχαριστημένος αν και ο πελάτης, όταν του έλεγαν «Ελα να σου τηγανίσω γόνο καλαμαράκι», απαντούσε: «Φίλε μου καλέ, εγώ δεν τρώω γόνο. Προτιμώ να φάω τον γονιό». Θα έλεγα ότι πετύχαμε ώστε να δουν και τα εγγόνια μας πώς είναι τα ψάρια, όχι μέσα από τις σελίδες της εγκυκλοπαίδειας, αλλά στην πραγματικότητα, όταν φορούν τη μάσκα τους και κάνουν τις βουτιές τους στη θάλασσα».
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2015
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
