Σακούλες με φούμο ή και αλεύρι… καραδοκούν! Την Καθαρά Δευτέρα ντυθείτε με αθλητική περιβολή, κατεβείτε στην παραλία του Γαλαξιδίου, η οποία μετατρέπεται σε κανονικό πεδίο μάχης, και ετοιμαστείτε να σας αλευρώσουν ή και να σας μουντζουρώσουν.
Τα περίφημα αλευρομουντζουρώματα έχουν τις ρίζες τους στα βυζαντινά χρόνια, όταν οι παλιάτσοι των ιπποδρόμων χρωμάτιζαν το πρόσωπό τους. Το έθιμο, παρ’ όλα αυτά, ήκμασε την εποχή της ιστιοφόρου ναυτιλίας, δηλαδή από το 1840 και μετά, και αυτό δεν ήταν τυχαίο αφού τα ιστιοφόρα (το Γαλαξίδι τότε γνώριζε δόξες στη ναυτιλία) ταξίδευαν από τον Μάρτιο ως τον Νοέμβριο και έτσι οι αποκριάτικες εκδηλώσεις έπαιρναν και έναν αποχαιρετιστήριο χαρακτήρα. Το μεσημέρι, μετά την παρέλαση των αρμάτων, αναβιώνει το περίφημο έθιμο.
{{{ map }}}
Εσείς όμως μπορείτε ως τότε να φτιάξετε μια μικρή ατζέντα περιήγησης στην ωραία ναυτοπολιτεία. Ξεκινώντας τη βόλτα σας στα στενά του Γαλαξιδίου, παρατηρήστε τα ασύγκριτα ακροκέραμα των αρχοντικών και τις παραστάσεις των θρυλικών ιστιοφόρων που κοσμούν κάθε γωνιά του. Κοντά στα λιμάνια θα εντοπίσετε καλοδιατηρημένα τμήματα τειχών, μιας οχύρωσης που έγινε τον 4ο αιώνα π.Χ.
Συνεχίζοντας στον όρμο του Χηρόλακα, εκεί που ο δρόμος τελειώνει, θα δείτε τον μικρό ταρσανά, απομεινάρι των μεγάλων ναυπηγείων του 19ου αιώνα. Το μεγάλο κεφάλαιο της λαμπρής ναυτικής ιστορίας των γαλαξιδιώτικων ιστιοφόρων έκλεισε το 1903, λόγω της εμφάνισης του ατμού.
Η ζωή και οι ναυτικές επιδόσεις των κατοίκων του τόπου για τεσσερισήμισι χιλιετίες αποτυπώνονται στο Ναυτικό και Ιστορικό Μουσείο Γαλαξιδίου, το αρχαιότερο της χώρας μας, που ανακαινίστηκε πολύ επιτυχημένα. Διαθέτει την πλουσιότερη συλλογή πινάκων ελληνικών ιστιοφόρων και το μοναδικό ιστορικό χειρόγραφο «Το Χρονικόν του Γαλαξειδίου», που ανακάλυψε το 1864 στα ερείπια του βυζαντινού μοναστηριού του Σωτήρα ο Κ. Ν. Σάθας. Επίσης, μία σημαντική αρχαιολογική συλλογή που ξεκίνησε το 1932 από ευρήματα του Γαλαξιδίου, προσφορές Γαλαξιδιωτών, από την ανασκαφή του Ι. Θρεψιάδη το 1940 και άλλες ανασκαφές. Μην παραλείψετε να θαυμάσετε τα ακρόπρωρα – δηλαδή τις ξυλόγλυπτες φιγούρες που κοσμούσαν την πλώρη των καραβιών (Αρχαιολογική Συλλογή Γαλαξιδίου, τηλ. 22650 41558).
Σε λίγο θα ξαναχαθείτε στα πλακόστρωτα σοκάκια με τα καπετανόσπιτα και τα μπαλκόνια-κόσμημα και θα κάνετε μια στάση στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου με το θαυμαστό τέμπλο. Με ανάγλυφη την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, το έργο του φημισμένου Μετσοβίτη Αναστάσιου Μόσχου χωρίζεται σε 12 τμήματα – έξι δεξιά και έξι αριστερά της Ωραίας Πύλης –, ατόφια κομμάτια ξύλου.
Η τοπική παράδοση αναφέρεται μάλλον μυθοπλαστικά στον τεχνίτη του τέμπλου, που το φιλοτέχνησε στο Γαλαξίδι, το 1848: «… Ωρες, ημέρες, μήνες, χρόνια ολάκερα πελεκούσε το καρυδόξυλο για το τέμπλο από το πρωί ως το βράδυ, φκιάνοντας σκηνές από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Ο ίδιος έλεγε: “Ετσι καθώς σκαλίζω το πρόσωπο του Χριστού και των αγίων, μυρμηγκιάζει από τη συγκίνηση το κορμί μου. Αισθάνομαι σαν να μιλάω με τον Θεό και αναπαύεται η ψυχή μου”. Τις τελευταίες ημέρες που έφτιαχνε μικροσυμπληρώματα, κλείστηκε περισσότερο στον εαυτό του και άρχισε να μην κατεβαίνει ούτε στο μαγαζί. Οι πιο πολλοί ανησύχησαν, μα νόμιζαν πως θα περάσει η κακοκεφιά του. Και όταν μια μέρα βρέθηκε θανάσιμα τραυματισμένος στο πλακόστρωτο, κανένας δεν μπόρεσε να ξεδιαλύνει αν έπεσε με τη θέλησή του από τη σκαλωσιά ή γλίστρησε. Μερικοί υποψιάστηκαν και τον βοηθό του, πως εκείνος τάχα ζήλεψε την τέχνη του και τον έσπρωξε από τη σκαλωσιά – μα δεν έδωσαν καμία συνέχεια στις υποψίες αυτές. Αλλοι έλεγαν πως, αφού ολοκλήρωσε το έργο του, έτσι καθώς το κοίταζε, απολησμονήθηκε, παραπάτησε και σωριάστηκε άξαφνα στο δάπεδο». Η Ιστορία, πάντως, λέει ότι ο Αναστάσης Μόσχος μετά την κατασκευή του τέμπλου του Αγίου Νικολάου Γαλαξιδίου πήγε το 1857 στο Βουκουρέστι και το 1863 βρέθηκε στο Μέτσοβο, όπου πέθανε πέντε χρόνια αργότερα.
Λίγο πιο κάτω ο Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής κρύβει τις δικές του εκπλήξεις: Το μικρό ηλιακό ρολόι στην εξωτερική πλευρά της κυρίας εισόδου πασχίζει να σας ενημερώσει για την ώρα – δεν είναι όμως η μοναδική αστρονομική έκπληξη. Αν βρείτε την εκκλησία ανοιχτή, μπείτε για να δείτε στο δάπεδο χαραγμένο τον ζωδιακό κύκλο – το ηλιακό ημερολόγιο και μία γραμμή με όλα τα σύμβολα που διασχίζει τον ναό και έχει μήκος περίπου 12 μέτρα. Κάθε μεσημέρι στις 12.00 μια αχτίδα φωτός μπαίνει στην εκκλησία από μια στρογγυλή τρύπα της οροφής και πέφτει στην αντίστοιχη ημερολογιακή κουκκίδα του κύκλου. Είναι όλα δημιουργήματα του καπετάν Ηλία Σούρτη, καραβοκύρη και μύστη της αστρονομίας. Μην παραλείψετε να δείτε τα κτίρια του Παρθεναγωγείου και του Δημαρχείου και περνώντας από τον παραλιακό δρόμο στον όρμο της Πέρα Πάντας να ανεβείτε από ένα μικρό μονοπάτι μέσα από το άλσος για να βρείτε τον Τάφο του Λοκρού.
ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ
Hotel Αρχοντικό (τηλ. 22650 42292, 41788): Οι ιδιοκτήτες Γιάννης και Αργυρούλα Σχίζα έχουν φαντασία – αν θέλετε αποδείξεις, δείτε το δωμάτιο «Εν Πλω» όπου το κρεβάτι μοιάζει με βάρκα, και τη «Σύλληψη» με τους καθρέφτες στην οροφή. Τα οκτώ δωμάτια με το ιδιαίτερο στυλ και τα διαφορετικά ονόματα έχουν ωραία ατμόσφαιρα και θέα στον Παρνασσό, στην Ιτέα και στους Δελφούς.
MiraMare Studios (www.miramarestudios.gr, τηλ. 22650 41466): Οικογενειακή ατμόσφαιρα και σε πολύ καλό σημείο, πάνω στην παραλία. Ο Αντώνης Γιαγκής και η ιταλίδα γυναίκα του Καστίλια δημιούργησαν αυτόν τον ζεστό μικρό χώρο, με studios που βλέπουν όλα στη θάλασσα.
Villa Οιάνθεια (www.fokidanet.com/villaianthia, τηλ. 22650 42433-4): Ενα διώροφο σπίτι απέναντι από το Δημαρχείο, που σέβεται την αρχιτεκτονική του τόπου.
Γανυμήδης (www.ganimede.gr, τηλ. 22650 41328): Ανετα, ατμοσφαιρικά δωμάτια και πλούσιο πρωινό.
Hotel Argo (τηλ. 22650 41996, 42100): Τα 12 μεγάλα δωμάτια έχουν διαφορετικά χρώματα και το ξενοδοχείο λειτουργεί όλον τον χρόνο.
Louiza (τηλ. 22650 41271, 41426): Οκτώ δωμάτια και πέντε studios. Αυτή όμως που κλέβει την παράσταση είναι η σοφίτα, όπου νιώθεις σαν να αιωρείσαι πάνω από την πόλη.
Hotel Galaxa (τηλ. 22650 41620, 41625): Στεγάζεται σε παλιό καπετανόσπιτο και τα δωμάτια έχουν ονόματα ιστιοφόρων όπως Μπρίκι, Σκούνα, Λόβερ, σε ένα απόλυτα ναυτικό ντεκόρ.
ΠΟΥ (ΚΑΙ ΤΙ) ΝΑ ΦΑΤΕ
Το μπάρκο της Μαρίτσας (τηλ. 22650 41059): Σε παραδοσιακό κτίριο του 1840, στον κεντρικό δρόμο της παραλίας, η Μαρίτσα έχει στεγάσει το όνειρό της για ένα εστιατόριο-στέκι πραγματική εμπειρία. Ολα τα πιάτα είναι νόστιμα και προσεγμένα και έχουν την υπογραφή του Αγη, σεφ που ήρθε από την Τήνο. Η διακόσμηση είναι ναυτικού στυλ και ο πήχης της διασκέδασης ψηλά!
Ο Μπεμπέλης (τηλ. 22650 41677): Ο κόσμος πολύς, η ατμόσφαιρα ζεστή και το συκώτι ή το χοιρινό με δαμάσκηνα μοναδική εμπειρία για τον ουρανίσκο.
Παλιό Λιοτρίβι (τηλ. 22650 41781): Ενας θαυμάσιος χώρος τέχνης του ζωγράφου Γιώργου Μηνά (Γαλαξιδιώτη), παρ’ όλα αυτά εκεί μπορείτε να φάτε και κάποιους μεζέδες. Η θέα στη θάλασσα ασύγκριτη.
Σκελετόβραχος (τηλ. 22650 41303): Ζεστός χώρος στην παραλία του Γαλαξιδίου με σπεσιαλιτέ τα θαλασσινά. Τσιπούρα, λαβράκι, πετάλι, μύδια, κυδώνια, χτένια, ωραίο κρασί και οι ιστορίες να ξετυλίγονται πάνω από τα αχνιστά πιάτα, πλάι στο τζάκι.
Αναμνήσεις απ’ τα Λιμάνια (τηλ. 22650 42003): Αψογο σέρβις, καΐκι δικό τους, θαλασσινό ντεκόρ και προσεγμένα πιάτα.
Ο Τάσος (τηλ. 22650 41996, 42100): Η σπεσιαλιτέ είναι η καραβίδα, το μυστικό της συνταγής της, όμως, όσο και αν επιμείνετε, δεν θα σας το πουν.
Porto (τηλ. 22650 41182): Νόστιμα πιάτα της ώρας ή θαλασσινά (δοκιμάστε μυδοπίλαφο).
Στέκι (τηλ. 22650 42430): Δοκιμάστε κελεμάκια (κρεμμύδι βραστό γεμιστό με κιμά, ρύζι, μαϊντανό), ενώ στο τέλος θα σας φέρουν μυγδαλάκι (αμύγδαλο και ζάχαρη) και τον περίφημο «σαμουσά» – τρίγωνο με πλασμένο φύλλο, σουσάμι, αμύγδαλο και μέλι.
