Τις κρισιμότερες στιγμές των τελευταίων δεκαετιών ζουν οι αγιοταφίτες μητροπολίτες και μοναχοί καθώς σε 24 ώρες καλούνται να αναδείξουν τον διάδοχο του πρώην Πατριάρχη κ. Ειρηναίου. Ο νέος Πατριάρχης της Αγίας Πόλεως Ιερουσαλήμ και πάσης Παλαιστίνης, Συρίας, Αραβίας, Πέραν του Ιορδάνου, Κανά της Γαλιλαίας και Αγίας Σιών θα παραλάβει μόνον στάχτες. Τα ταμεία και τα παγκάρια του Πατριαρχείου είναι άδεια και ένα μεγάλο κομμάτι της περιουσίας του έχει παραχωρηθεί σε ισραηλινών συμφερόντων εταιρείες. Οι υποψήφιοι για τον πατριαρχικό θρόνο των Ιεροσολύμων γνωρίζουν ότι αν εκλεγούν θα βρεθούν στη δίνη του κυκλώνα καθώς η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι ρευστή. Οι Ισραηλινοί αποχωρούν από τη Λωρίδα της Γάζας και ορισμένοι πιστεύουν ότι σύντομα θα υπάρξουν και άλλες ανακατατάξεις στην περιοχή.
Τα όσα συμβαίνουν στο Πατριαρχείο προσελκύουν το έντονο ενδιαφέρον της Αθήνας, των Ισραηλινών, της Ιορδανίας, των Παλαιστινίων, της Μόσχας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Στελέχη όλων των χωρών που βρίσκονται στην περιοχή έχουν μελετήσει με ιδιαίτερη προσοχή τους φακέλους των υποψηφίων. Προσπαθούν να προβλέψουν ποιος τελικά θα εκλεγεί και κυρίως ποια θα είναι τα πλεονεκτήματα ή τα μειονεκτήματα που θα έχει ο νέος Πατριάρχης.
Ο Μητροπολίτης Βόστρων κ. Τιμόθεος είναι ένας ιεράρχης που έχει απασχολήσει όλους τους ορθόδοξους Προκαθημένους. Οι επιθετικοί προσδιορισμοί που χρησιμοποιούν είτε οι ίδιοι είτε οι συνεργάτες τους όταν θέλουν να χαρακτηρίσουν τον κ. Τιμόθεο είναι άκρως αντιθετικοί. Από τη μια πλευρά δηλώνουν ότι πρόκειται για έναν ευφυή, πανέξυπνο και αυτοδημιούργητο άνθρωπο, ο οποίος έχει γνώσεις διεθνούς πολιτικής και διαθέτει ισχυρές διασυνδέσεις. Από την άλλη ισχυρίζονται ότι, αν και προέρχεται από φτωχή οικογένεια, διαθέτει πακτωλό χρημάτων. Οπως τονίζουν, κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην τότε Σοβιετική Ενωση απέκτησε ισχυρούς φίλους οι οποίοι δεν τον εγκατέλειψαν ποτέ. Γι’ αυτό και δίνουν ιδιαίτερο βάρος στους ισχυρισμούς ορισμένων ότι ο Μητροπολίτης βρέθηκε στη Ρωσία στις αρχές του μήνα στην προσπάθειά του να ενισχύσει την υποψηφιότητά του.
Επί σχεδόν δέκα χρόνια ο κ. Τιμόθεος υπήρξε στενός συνεργάτης του Πατριάρχη Διόδωρου. Πολλές εξάλλου από τις αποφάσεις Διόδωρου, όπως η εκποίηση ακινήτων σε ισραηλινών συμφερόντων εταιρείες, χρεώνονται στον Μητροπολίτη Βόστρων.
* H δεύτερη μάχη του κ. Τιμόθεου
Πελοποννήσιος την καταγωγή, ο κ. Τιμόθεος γνωρίζει πολύ καλά τα δεδομένα που ισχύουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Οταν αποφάσισε να τα ανατρέψει, την πλήρωσε αφού ήταν ένας από τους δύο αρχιερείς που καθαιρέθηκαν από Μείζονα και Υπερτελή Σύνοδο των Ελληνοφώνων Εκκλησιών, η οποία συγκλήθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο για να αντιμετωπιστεί η εισπήδηση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων στην Αυστραλία η οποία ανήκει στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία του Φαναρίου. Τότε ο κ. Τιμόθεος ήταν Μητροπολίτης Λύδης. Σχεδόν έναν χρόνο μετά, και αφού ζήτησε συγγνώμη, αποκαταστάθηκε και ο Πατριάρχης Διόδωρος του έδωσε τον τίτλο του Μητροπολίτη Βόστρων.
Τις τελευταίες ώρες τα μάτια των Αγιοταφιτών στρέφονται στον κ. Τιμόθεο. Και αυτό διότι γνωρίζουν ότι δίνει σκληρές μάχες. Διαθέτει, τονίζουν όλοι, το μοναδικό χάρισμα να γνωρίζει ποιος είναι ο αντίπαλός του και να τον αντιμετωπίζει σε όλα τα μέτωπα. Το 2001 ο κ. Τιμόθεος δεν ασχολήθηκε καθόλου με την υποψηφιότητα του Μητροπολίτη Πέτρας κ. Κορνηλίου. Αντιθέτως προσπάθησε να αποκλείσει την είσοδο του κ. Ειρηναίου στο λεγόμενο τριπρόσωπο προωθώντας και μοιράζοντας τις ψήφους που διέθετε στον Μητροπολίτη Πτολεμαΐδος κ. Παλλάδιο. Τελικά έχασε τη μάχη για μία ψήφο και όταν είδε ότι ο κ. Ειρηναίος εισήλθε στο τριπρόσωπο ήξερε ότι έχασε… Ποτέ όμως δεν ξέχασε την ήττα και τον διασυρμό του. Και διασύρθηκε όταν δημοσιεύθηκαν φωτογραφίες του με σεξουαλικό περιεχόμενο, οι οποίες αργότερα αποδείχθηκαν πλαστές. Κατηγορήθηκε εξάλλου ότι προσπάθησε να δολοφονήσει τον κ. Ειρηναίο. Ετσι, όταν άρχισαν οι αποκαλύψεις περί Απόστολου Βαβύλη και Νίκου Παπαδήμα, αισθανόταν δικαιωμένος από τη νίκη του κατά του κ. Ειρηναίου.
Ο κ. Τιμόθεος δίνει αύριο για δεύτερη φορά τη μάχη για να εκλεγεί Πατριάρχης και στο «στόχαστρό» του βρίσκεται η υποψηφιότητα του Αρχιεπισκόπου Θαβωρίου κ. Θεόφιλου.
* H ομάδα των Κρητικών
Οι κκ. Αρίσταρχος και Θεόφιλος μεγάλωσαν μαζί. Προέρχονται από τη λεγόμενη «ομάδα των Κρητικών». Ωστόσο περιγράφονται από όλους όσοι τους γνωρίζουν ως διαφορετικοί άνθρωποι. Για τον Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντίνης όλοι λένε ότι είναι καλός άνθρωπος. Χαμηλών τόνων, ο κ. Αρίσταρχος λέγεται ότι είναι καλός θεολόγος και ότι διαθέτει πολύ καλές σχέσεις με τους παλαιστίνιους και ιορδανούς ορθοδόξους, γι’ αυτό και αναμένεται να υποστηριχθεί από τους εκπροσώπους τους. Ολοι αναγνωρίζουν ότι έδωσε τη μεγάλη μάχη για την αποκάλυψη των στοιχείων για την εκποίηση των ακινήτων του Πατριαρχείου σε ισραηλινών συμφερόντων εταιρείες από τον οικονομικό διαχειριστή του κ. Ειρηναίου Νίκο Παπαδήμα.
Ο κ. Θεόφιλος παρουσιάζεται από όλους ως άνθρωπος που δεν ανοίγει εύκολα τα χαρτιά του. Οπως λέγεται, πρόκειται για έναν άνθρωπο με πολιτική σκέψη και γνώση των διεθνών δεδομένων. Μάλιστα, πολλοί Αγιοταφίτες δηλώνουν ότι ο Αρχιεπίσκοπος Θαβωρίου είχε την ευκαιρία να μελετήσει τα διεθνή δεδομένα όταν ήταν Εξαρχος του Παναγίου Τάφου στη Μόσχα και κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του στο Κατάρ όπου έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία ορθόδοξου ναού. Ακόμη προσθέτουν ότι εκείνη την περίοδο απέκτησε ισχυρές διασυνδέσεις με ομογενείς από τις Ηνωμένες Πολιτείες, μεταξύ των οποίων γνωστοί πρέσβεις, όπως οι κκ. Θέρος και Νεγρεπόντε, και επιχειρηματίες -ανάμεσά τους και ο Αλεξ Σπάνος.
Οι δύο αρχιεπίσκοποι αναβαθμίστηκαν όταν ο κ. Ειρηναίος εξελέγη Πατριάρχης. Ο κ. Αρίσταρχος ανέλαβε τη νευραλγική θέση του Αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου και ο κ. Θεόφιλος ήταν ο μόνος κληρικός τον οποίο ο κ. Ειρηναίος εξέλεξε Αρχιερέα και τον όρισε μέλος της Ιεράς Συνόδου. Οι κινήσεις αυτές, όπως λένε οι Αγιοταφίτες, δεν έγιναν τυχαία. Ο κ. Ειρηναίος ως Πατριάρχης δεν διέθετε κανέναν μορφωμένο κληρικό με θεολογικές γνώσεις που να μιλάει ξένες γλώσσες, γι’ αυτό και στράφηκε προς την ομάδα των Κρητικών και τους δύο κληρικούς που ξεχώριζαν.
H διάσπαση της ομάδας των Κρητικών σε δύο υποψηφίους προκαλεί ανησυχία στους Αγιοταφίτες, γι’ αυτό και ως την ύστατη στιγμή γίνονται προσπάθειες να υπάρξει συνεννόηση μεταξύ τους.
Οι ψήφοι στην Ιερά Σύνοδο είναι μετρημένες. Δεκατέσσερις είναι οι αρχιερείς και οι αρχιμανδρίτες που θα εκλέξουν τον νέο Πατριάρχη μετά τον καταρτισμό του τριπροσώπου. Αυτή τη στιγμή οι Αγιοταφίτες εκτιμούν ότι υπάρχει μια ομάδα οκτώ κληρικών που στηρίζουν τις υποψηφιότητες του κ. Αρίσταρχου και του κ. Θεόφιλου. Από αυτούς οι τέσσερις είναι κρητικής καταγωγής -ο Μητροπολίτης Πέτρας και οι Αρχιεπίσκοποι Κωνσταντίνης, Αβήλων και Ελευθερουπόλεως , οι τρεις αρχιμανδρίτες κατάγονται από την Κέρκυρα και ο κ. Θεόφιλος από την Πελοπόννησο.
Ο αστάθμητος παράγοντας
Ο πρώην Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Ειρηναίος βρίσκεται ως και σήμερα κλεισμένος στην πατριαρχική κατοικία. Σχεδόν όλοι προσπαθούν να προβλέψουν τις αντιδράσεις του. Οι στενοί του συνεργάτες αποστέλλουν σαφή μηνύματα. «Δεν παραιτείται» δηλώνουν και προσπαθούν να πλήξουν την εκλογή των υποψήφιων διαδόχων του κ. Ειρηναίου. Ακόμη ισχυρίζονται ότι δεν αποκλείεται ο πρώην Πατριάρχης να επιδιώξει μια «ηρωική» έξοδο… Πάντως στην παρούσα φάση οι νομικοί του σύμβουλοι δίνουν τη δική τους μάχη στα δικαστήρια. Εχουν καταθέσει αγωγές ενώπιον των ισραηλινών, των ιορδανικών και των ελληνικών δικαστηρίων. Οπως επισημαίνουν πολλοί ελληνορθόδοξοι Προκαθήμενοι, τα όσα συνέβησαν στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων πριν από την εκλογή του κ. Ειρηναίου αλλά και κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του δείχνουν ξεκάθαρα ότι πρέπει η Διεύθυνση Εκκλησιαστικών Υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών να αναβαθμιστεί. «Στη Μέση Ανατολή» προσθέτουν «οι θρησκείες παίζουν καθοριστικό ρόλο. H Ελλάδα στην τελευταία κρίση έδειξε ότι έχει άποψη. Πρέπει όμως να έχει στρατηγική, διότι διαφορετικά θα έχουμε φαινόμενα όπως του Νίκου Παπαδήμα και του Απόστολου Βαβύλη».
Ενδιαφέρον σε τρεις ηπείρους
H Αθήνα εκτιμά ότι ο νέος Πατριάρχης πρέπει να προέλθει από τη λεγόμενη υγιή ομάδα του Πατριαρχείου. Ετσι αντιμετωπίζει θετικά τόσο την υποψηφιότητα του κ. Θεόφιλου όσο και του κ. Αρίσταρχου. Γι’ αυτό και καταβάλλει προσπάθεια να υπάρξει μια μεταξύ τους συμφωνία. Στόχος, όπως τονίζουν έλληνες διπλωμάτες, είναι η διαφύλαξη του ελληνορθόδοξου χαρακτήρα του Πατριαρχείου, η τήρηση του ιορδανικού νόμου και η εκλογή ενός Πατριάρχη που δεν θα αμφισβητείται η ακεραιότητά του.
Αντίστοιχη είναι και η θέση της Ιορδανίας. Ο πρίγκιπας Γκάζι που χειρίζεται το ζήτημα δηλώνει ότι κατ’ αρχήν τον ενδιαφέρει η τήρηση του νόμου που διέπει τη λειτουργία του Πατριαρχείου, το οποίο αποτελεί ιορδανικό ίδρυμα. Και στρέφεται κατά της υποψηφιότητας του Μητροπολίτη Βόστρων.
Οι Παλαιστίνιοι από την πλευρά τους προσπάθησαν να ματαιώσουν την εκλογική διαδικασία. Δήλωναν ότι πριν από την εκλογή του νέου Πατριάρχη όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να υπογράψουν ένα κείμενο με το οποίο να εγγυώνται την εφαρμογή του ιορδανικού νόμου. Μάλιστα απαιτούσαν να αποσταλεί σχετικό κείμενο στον πρωθυπουργό Αχμέτ Κορέι.
Οι Ισραηλινοί παρακολουθούν όλα τα δεδομένα αλλά αναμένουν την εκλογή του Πατριάρχη. Τότε και μόνον τότε, όπως λέγεται, θα ανοίξουν τα χαρτιά τους.
Την ίδια ώρα οι Ρώσοι επιθυμούν να αυξήσουν τις σφαίρες επιρροής που διαθέτουν στην περιοχή και επί δεκαετίες -ακόμη και όταν ο Στάλιν διοικούσε τη χώρα -προωθούν τα συμφέροντά τους και μέσα από την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Εντονο επίσης είναι το ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών που παρακολουθούν πάντα τις εξελίξεις στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, οι διπλωματικές αρχές τους στην Ιερουσαλήμ παρακολουθούν όλες τις εξελίξεις στο Πατριαρχείο.
