«Μετά, άμα ήμουνα έγκυος, η γυναίκα του με φρόντισε. Και μου τα είπανε. Οχι όλα ακριβώς, όμως εγώ καταλαβαίνω ότι και αυτός που με πήρε από την πατρίδα μου και ο άλλος με το σπίτι μαζί δούλευαν. Και είχαν θέση στην κοινωνία. Ηταν honourable persons. Αργότερα είδα και το όνομά τους σε περιοδικό στο κομμωτήριο. Λες να κάνω καταγγελία! Τι μου λες τώρα; Εγώ θα πληρώνω; Ποιον να κάνω καταγγελία; Και γέννησα. Αγόρι. Ούτε να το πάρω στην αγκαλιά ήθελα… Γιατί να το πάρω αγκαλιά; Μου δώσανε τριακόσια χιλιάρικα. Τίποτ’ άλλο δεν μπορούμε, σε ευχαριστούμε για όλα. Τους άκουγα. Πέτρα. Αφηνα να με αγγίζουνε. Πέτρα σαν πράμα. Αλλά; Τι ήμουνα;…». Το παραπάνω κείμενο δεν ανήκει σε μια καταναγκαστικά εκδιδομένη γυναίκα, αλλά στη συγγραφέα Μάρω Δούκα και αποτελεί απόσπασμα του εσωτερικού μονολόγου της ηθοποιού Κάτιας Γέρου, του πρώτου από τους δύο μονολόγους της θεατρικής παράστασης «Ο δρόμος προς τη Δύση»· η περιπέτεια της μετανάστευσης με ζωγραφική, κείμενα και ντοκουμέντα που παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στην Αθήνα.



Ναι, οι διακινητές είναι απολύτως αξιοσέβαστα πρόσωπα και εκεί θα αρχίσουν οι πολιτικές και κοινωνικές δυσκολίες κατά την εφαρμογή του νέου νόμου που προώθησε συστηματικά τον τελευταίο χρόνο το υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Ο κοινωνιολόγος κ. Γρηγόριος Λάζος, ένας άνθρωπος που μελετά την αγορά της πορνείας επί 15 χρόνια, υπολογίζει ότι έμμεσα ή άμεσα ζουν από το κύκλωμα διακίνησης γυναικών με σκοπό τη βίαιη σεξουαλική τους εκμετάλλευση 210.000 άνθρωποι στη χώρα μας. Αστυνομικοί και άνδρες της Ασφαλείας σε παραμεθόριους νομούς συμπεριλαμβάνουν σε αυτούς τους μεταφορείς (ταξιτζήδες και ιδιώτες), δικηγόρους που παρεμβαίνουν για την έκδοση νομιμοποιητικών εγγράφων, υπαλλήλους νομαρχιών και περιφερειών, επίορκους αστυνομικούς, φύλακες των γυναικών, ιδιοκτήτες ξενοδοχείων και μπαρ. «Πώς είναι δυνατόν ξενοδοχεία σε παραμεθόριους νομούς χωρίς τουριστική κίνηση να μένουν ανοιχτά όλον τον χειμώνα πληρώνοντας προσωπικό, όταν κλείνουν τα συγκροτήματα της Ρόδου και της Κρήτης; Πώς είναι δυνατόν μία άδεια ταξί σε παραμεθόρια πόλη να κοστίζει 20, 30 και 40 εκατομμύρια δραχμές;» αναρωτιέται εισαγγελικός λειτουργός στη συμπρωτεύουσα ο οποίος θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Μα, από τα «φορτώματα», φυσικά».


* Η εμπλοκή της Αστυνομίας


Πριν από τη δημιουργία της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων της Αστυνομίας η κατάσταση σε ό,τι αφορά την εμπλοκή της Αστυνομίας στη διακίνηση γυναικών φαινόταν ανεξέλεγκτη. Η «τοπικότητα» των ελεγχόντων τις καταγγελίες εναντίον αστυνομικών, δηλαδή το γεγονός ότι προέρχονταν από την ίδια περιοχή με τους «προστάτες» των κυκλωμάτων, έκανε αδύνατη τη σύλληψη αστυνομικών που συμμετείχαν στο «δουλεμπόριο».


«Αναγκαζόμουν να κάνω έρευνες είτε με αστυνομικούς από γειτονικούς νομούς είτε με όργανα που ήταν εντεταλμένα στην Αγορανομία» θυμάται εισαγγελικός λειτουργός της Βόρειας Ελλάδας που αποκάλυψε ένα από τα πρώτα δημοσίως γνωστά παρόμοια κυκλώματα στη χώρα μας. Υπήρχε «ομερτά» (νόμος της σιωπής), που εξασφαλιζόταν με δωροδοκία σε είδος: η σεξουαλική υπηρεσία της γυναίκας, θύματος του δουλεμπορίου,«χαριζόταν» σε αστυνομικούς διαρκώς και επαναλαμβανόμενα ώσπου ο συγκεκριμένος υπάλληλος να είναι εντελώς άχρηστος για την Αστυνομία και εντελώς χρήσιμος για τους δουλεμπόρους. Ο προσερχόμενος από «μικρή κοινωνία» αστυνομικός ήταν «ανοιχτός» και εκβιάσιμος απέναντι στην υπηρεσία του, τη σύζυγό του και το κοινωνικό του περιβάλλον. Ηταν «τελειωμένος» και ζήτημα χρόνου η ένταξή του στην εγκληματική ομάδα που διακινούσε τις γυναίκες.


* Οι ομάδες των διακινητών


Διακινητές είναι ομάδες από τρία άτομα και άνω, που συνεργάζονται «διασυνοριακά». Η οργάνωσή τους δεν είναι αυστηρά ιεραρχική, αλλά ο κ. Λάζος παρατηρεί ότι την τελευταία δεκαετία «η δουλειά συγκεντρώθηκε σε όλο και λιγότερα χέρια και εξορθολογίστηκε». Οι διακινητές παίρνουν όλο και λιγότερα ρίσκα και βγάζουν όλο και περισσότερα και πιο σίγουρα κέρδη. Σε 5 εκατ. δρχ. έξοδα τον χρόνο για μία γυναίκα, ο κ. Λάζος υπολογίζει ότι οι διακινητές κερδίζουν από αυτήν 45 εκατ. δρχ. τον χρόνο. Ο εισαγγελέας κ. Ιωάννης Διώτης πιστεύει ότι «εφόσον ο δράστης είναι σε θέση να απολαμβάνει τα κέρδη του από αυτή τη δραστηριότητα, μια ολιγόμηνη φυλάκιση δεν τον επηρεάζει και συνεχίζει τη δράση του». Σε καμία από τις περιπτώσεις που έχουν αχθεί στο ακροατήριο δεν έχει εφαρμοσθεί, έξι χρόνια μετά την ψήφισή του, ο Ν. 2331 για το ξέπλυμα του βρώμικου χρήματος από εγκληματικές δραστηριότητες όπως η μαστροπεία ­ μια δυνατότητα που δίδεται και με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο.


ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ Και ποσοστά επί της… βίζιτας


Το κίνητρο της «βρώμικης» διακίνησης όπου χιλιάδες κοπέλες κρατούνται, κακοποιούνται και εκβιάζονται σε μπαρ της επαρχίας δεν αφορά μόνο τους μικρούς και τους «άσημους». «Κανένα από τα μπαρ που δουλεύουν με ξένες δεν «βγαίνει» αν το 1/3 των κοριτσιών του δεν είναι παράνομες» λέει κατηγορηματικά αστυνομικός ο οποίος υπηρετεί σε αστυνομική διεύθυνση της Βόρειας Ελλάδας με πείρα στις υποθέσεις αυτές και παραπέμπει σε δικογραφίες που αφορούν ακόμη και ιδιοκτήτες των γνωστότερων στριπτιζάδικων της Αθήνας οι οποίοι συνελήφθησαν επ’ αυτοφώρω στην παραμεθόριο περιοχή να «κάνουν τη δουλειά αυτή».


Για τους διακινητές το ρίσκο με τα νέα μέτρα θα αυξηθεί κατά πολύ καθώς θα πρέπει να υπολογίζουν τώρα ότι θα είναι δύσκολο να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους χωρίς να κινδυνεύουν με ποινές καθείρξεως ως και δέκα ετών. Σήμερα οι διακινητές είναι σε θέση να πληρώνουν στα δικαστήρια δύο και τρεις δικηγόρους σε παραστάσεις των οποίων η αξία προσεγγίζει τα δεκάδες εκατομμύρια. «Με τους δικηγόρους αυτούς θα μπορούσε να ασχοληθεί το ΣΔΟΕ» λέει δικαστικός λειτουργός ο οποίος πήρε μέρος στη σύνταξη του νόμου. Η εμπλοκή ορισμένων δικηγόρων στις υποθέσεις αυτές φθάνει σε τέτοιο βάθος ώστε να πληρώνονται με ποσοστά επί της… βίζιτας προκειμένου «πάντα να ξοφλήσει η γυναίκα τα χρέη της προς τα μέλη του κυκλώματος, χρέη που ουδέποτε ξεπληρώνει γιατί πάντα τής λένε ότι χρωστάει» αναφέρει ο κ. Γρηγόριος Λάζος.


Οι διακινητές πάντως δεν φαίνεται να ανησυχούν ακόμη από την εφαρμογή του νόμου με βάση μια έρευνα του «Βήματος». «Θα γίνει απλώς πιο ακριβή η μίσθωση διότι θα πρέπει να παίρνουμε περισσότερα μέτρα ασφαλείας, θα χρησιμοποιούμε περισσότερους ενδιάμεσους» λέει μεγαλοδιακινητής (40-50 γυναίκες) από τη Θεσσαλονίκη. Πολλοί από τους εμπνευστές του νέου νομοσχεδίου αποσκοπούν ακριβώς σε αυτό: να γίνει τόσο ακριβή η μίσθωση ώστε να μειωθεί ο αριθμός των μισθώσεων και ο αριθμός των επισκέψεων των πελατών. Ακόμη και οι πλέον απηνείς διώκτες του σύγχρονου δουλεμπορίου αναγνωρίζουν έτσι με τον τρόπο τους ότι η προηγούμενη δεκαετία διαμόρφωσε μια αγορά. Μια αγορά ανθρώπων…


 Η ευθύνη του πελάτη για τη «δίμετρη σκλάβα» * Οι αντιδράσεις στο νέο νομοσχέδιο του 1.000.000 ανδρών που κάνουν χρήση του αγοραίου έρωτα



Περισσότερο αμφιλεγόμενο σημείο στην εφαρμογή του νέου νόμου για τη διακίνηση γυναικών με σκοπό τη σωματεμπορία είναι η λεγομένη ευθύνη του πελάτη. Αρχικά η ομάδα εργασίας για τη σύνταξη του νομοσχεδίου είχε αποδεχθεί την αρχή της ευθύνης του πελάτη ορίζοντας ότι όποιος δέχεται υπηρεσίες αγοραίου σεξ από γυναίκα που είναι θύμα οργανωμένης διακίνησης θα τιμωρείται με ποινές φυλάκισης ως δύο χρόνων και πρόστιμο 1 εκατ. δρχ. Το μοντέλο αυτό εφαρμόζεται στη Σουηδία με επιτυχία, ο αριθμός των πορνομισθώσεων έχει περιορισθεί, αλλά και με έκρηξη της «μαύρης αγοράς» καθώς η υπεράνω πάσης υποψίας πορνοπελάτες κινδυνεύουν να διαπομπευθούν στα αυστηρά προτεσταντικά δικαστήρια της χώρας αυτής.


* Η δυσκολία εφαρμογής


Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι στο προσχέδιο αυτής της διάταξης και άρχισαν οι αντιδράσεις, πολλές από τις οποίες δεν αφορούσαν την «ανδρική πελατεία» των κοριτσιών, κυρίως στην ελληνική επαρχία, αλλά τη δυσκολία εφαρμογής της: Πώς θα συνελάμβανε ο αστυνομικός στον Αγιο Αθανάσιο Δράμας τον εξάδελφό του που επισκεπτόταν την Ουκρανέζα του χωριού για την οποία όλη ήξεραν ότι στην κυριολεξία ήταν «δίμετρη σκλάβα», δηλαδή δεν είχε χαρτιά, έτρωγε ξύλο και δεν πληρωνόταν; Οι πρώτες επιφυλάξεις διατυπώθηκαν, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, από την ίδια την ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ., που πρωτοστάτησε στη σύνταξη ενός αυστηρού νομοσχεδίου αλλά επιθυμούσε και ένα νομικό πλαίσιο το οποίο να είναι αποτελεσματικό, να λειτουργεί.


Ο ίδιος ο υπουργός Δημόσιας Τάξης κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο οποίος αποδίδει τεράστια σημασία στο νομοθέτημα, υπολογίζει σε σοβαρές αντιδράσεις των βουλευτών της επαρχίας κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή ­ σήμερα ένα εκατομμύριο άνδρες κάνουν χρήση υπηρεσιών γυναικών που εκδίδονται κατά το μάλλον ή ήττον από κυκλώματα διακίνησης. Θα γίνει ωστόσο δυνατόν να λειτουργήσει ένας νόμος χωρίς να ελεγχθεί η ζήτηση που προκαλεί τη δραστηριοποίηση των κυκλωμάτων ή θα μετατραπεί και το νέο πλαίσιο σε έναν αγώνα δρόμου για να κυλήσει η πέτρα του Σισύφου;


* Η κοινωνική αρωγή


Ενα δεύτερο πρόβλημα είναι η κοινωνική αρωγή προς τις γυναίκες που θα θελήσουν να συνεργασθούν με τις αρχές: με βάση το νέο θεσμικό πλαίσιο, δεν απειλούνται με απέλαση, όπως γινόταν ως τώρα, αλλά εφόσον αποσπασθούν, από την Αστυνομία, από τα χέρια εκείνων που τις κρατούν, πού θα φιλοξενηθούν; Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν χώροι υποδοχής τέτοιων γυναικών, όπως σε μια σειρά άλλες βαλκανικές χώρες ­ την πΓΔΜ, τη Βοσνία, την Αλβανία και τη Βουλγαρία. Από αυτή την πλευρά, η σύζυγος του αμερικανού πρεσβευτή κυρία Μπόνυ Μίλλερ είχε δίκιο όταν διατύπωνε την άποψη ότι η κατάσταση στη Βοσνία είναι καλύτερη από ό,τι στη χώρα μας. «Υπάρχει ο κίνδυνος να κρατάμε τις γυναίκες στα κρατητήρια και να τις δούμε να γυρίζουν στα μπουρδέλα επειδή δεν αντέχουν τις συνθήκες στέγασης» λέει ανώτερος αξιωματικός της Αστυνομίας.


* Το ειδικό σώμα


Μηχανισμός για την εφαρμογή του νέου νομοθετικού πλαισίου δεν υφίσταται. Κατ’ αρχήν θα επιφορτισθεί με την εφαρμογή του η Αστυνομία, αλλά όλοι συμφωνούν ότι θα χρειασθεί κάποιο ειδικό σώμα στο οποίο θα πρέπει να έχουν αυξημένη παρουσία γυναίκες υπάλληλοι, εξ ορισμού πιο ευαίσθητες στα ζητήματα διακίνησης γυναικών και παιδιών. Κρίσιμο παραμένει και το ζήτημα της επανένταξης των γυναικών αυτών στις κοινωνίες από τις οποίες προέρχονται. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) έχει επιτυχημένα επαναπατρίσει από γειτονικές χώρες τουλάχιστον 500 γυναίκες εφέτος στην Ουκρανία, στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία και στη Μολδαβία. «Στην Ελλάδα δεν είχαμε κάποιο ενδιαφέρον από την πλευρά της κυβέρνησης για την επανένταξη των γυναικών στις κοινωνίες από τις οποίες προέρχονται» σημειώνει ο επικεφαλής του οργανισμού κ. Ντάνη Εσδράς.


Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης και η ηγεσία της Αστυνομίας ελπίζουν τώρα ότι με την καμπάνια που θα γίνει στο πλαίσιο προώθησης του νέου νόμου ένα μεγάλο μέρος του ανδρικού πληθυσμού θα ευαισθητοποιηθεί. Αλλά ένα συγκεκριμένο σχέδιο για μια ενημερωτική καμπάνια δεν υπάρχει ακόμη.